Trung tướng Igor Kirillov, người đứng đầu lực lượng phòng thủ hạt nhân, hóa học và sinh học của Lực lượng vũ trang Nga, đã thiệt mạng sáng ngày 17.12 ở trung tâm Moscow. Hôm 16.12, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã buộc tội Kirillov về tội sử dụng vũ khí hóa học bị cấm chống lại Ukraine trong chiến tranh. Ukraina coi trung tướng Nga Kirillov là tội phạm chiến tranh và là "mục tiêu hoàn toàn hợp pháp". Bình luận về sự việc này, các chuyên gia được hãng tin BBC trích dẫn cho rằng đây rõ ràng là một chiến dịch tấn công được hoạch định đến từng chi tiết. Các chất nổ đã được cất giấu trong một chiếc xe điện và được kích nổ từ xa. Nạn nhân, Trung tướng Gen Igor Kirillov, được cho là sĩ quan cao cấp nhất từng bị sát hại ngoài vùng chiến sự kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lăng Ukraine vào tháng 2/2022. Các nguồn tin từ Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) xác nhận trách nhiệm về sự vụ.   Việc tướng Kirillov bị ám sát ngay tại Moscow đã thực sự gây sốc cho giới quân sự - chính trị Nga dù trước đó từng xảy ra nhiều chiến dịch của Ukraine nhằm vào các lực lượng Nga trên lãnh thổ Ukraine.  Đối tượng chọn một chiếc xe điện làm phương tiện tấn công là có tính toán kỹ lưỡng. Người ta có thể nhìn thấy vô số những chiếc xe như vậy rải rác trên khắp các con phố ở Moscow. Tuy nhiên, điều lợi hại hơn là nó gần như không thu hút sự chú ý nào./.   

Tác giả Ambrose Evans-Pritchard, đăng trên tạp chí The Telegraph, đã phân tích rằng cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine do Putin phát động đang đẩy nước Nga vào tình trạng suy thoái sâu sắc, khiến chế độ này có nguy cơ sụp đổ tương tự như Liên Xô trước đây. Tác giả Ambrose Evans-Pritchard, đăng trên tạp chí The Telegraph, đã phân tích rằng cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine do Putin phát động đang đẩy nước Nga vào tình trạng suy thoái sâu sắc, khiến chế độ này có nguy cơ sụp đổ tương tự như Liên Xô trước đây. Tổ hợp công nghiệp quân sự: Lợi bất cập hại cho nền kinh tế Nga Cuộc chiến tại Ukraine kéo dài ba năm đã làm tiêu hao nguồn lực của cả hai bên. Trong khi Ukraine gặp khó khăn trên chiến trường, Nga cũng đang thua cuộc trong trận chiến kinh tế với tốc độ đáng báo động. Doanh thu xuất khẩu dầu mỏ – nguồn sống chính của nền kinh tế Nga – đã giảm mạnh, không đủ để duy trì cuộc chiến cường độ cao. Hơn nữa, không quốc gia nào sẵn sàng cho Điện Kremlin vay tiền. Nền kinh tế Nga, với sự phụ thuộc lớn vào quân sự hóa, đang rơi vào tình trạng tương tự nước Đức cuối năm 1917, khi bị phong tỏa và thiếu nhân lực có tay nghề. Các vấn đề hậu cần và kinh tế trong chiến dịch Ludendorff của Đức lúc bấy giờ là minh chứng rõ ràng cho sự thất bại của chiến tranh kinh tế. Uy tín của Putin suy yếu trên trường quốc tế Chiến thắng chiến lược của Nga ở Ukraine không còn chắc chắn, đặc biệt sau khi chế độ Assad ở Syria – đồng minh quan trọng của Nga – sụp đổ, làm tổn hại nghiêm trọng uy tín của Putin tại Trung Đông. Các chuyên gia nhận định rằng giới hạn về sức mạnh quân sự của Nga đã bộc lộ rõ ràng. Thổ Nhĩ Kỳ giờ đây chiếm vai trò chủ đạo trong khu vực. Các tướng lĩnh Nga thậm chí còn phải dựa vào sự can thiệp của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ để thoát khỏi tình thế nguy hiểm. Ngay cả khi Nga có thể giữ được căn cứ hải quân tại Tartus, điều này cũng phải phụ thuộc vào điều kiện do Thổ Nhĩ Kỳ áp đặt. Nền kinh tế Nga trước sức ép từ các lệnh trừng phạt Các lệnh trừng phạt của phương Tây, đặc biệt là từ Hoa Kỳ, đã bóp nghẹt nền kinh tế Nga. Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đây đã áp đặt tới 40 vòng trừng phạt lên Nga, làm suy yếu khả năng tài chính và công nghệ của Moscow.   Doanh thu từ xuất khẩu dầu mỏ của Nga – trụ cột chính của ngân sách quốc gia – đã giảm gần một nửa, chỉ còn khoảng 600 triệu USD mỗi ngày, trong khi chi phí chiến tranh chiếm tới 1/10 GDP. Ngân hàng Trung ương Nga buộc phải tăng lãi suất lên tới 21% để ngăn chặn lạm phát, nhưng động thái này lại làm tê liệt các doanh nghiệp và hệ thống tài chính. Sergei Chemezov, giám đốc tập đoàn quốc phòng Rostec, cảnh báo rằng nếu lãi suất tiếp tục ở mức này, hầu hết các công ty sẽ phá sản, bao gồm cả những nhà sản xuất vũ khí lớn nhất. Nga đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân lực và công nghệ Tổ hợp công nghiệp quân sự của Nga, được tái thiết để phục vụ chiến tranh, đang phá hủy phần còn lại của nền kinh tế. Khoảng 800.000 lao động trẻ và có trình độ cao đã rời khỏi đất nước. Ngành công nghệ và quốc phòng thiếu hụt tới 1 triệu nhân sự, trong khi các lĩnh vực khác cũng chịu cảnh khan hiếm lao động nghiêm trọng. Ngành công nghiệp công nghệ cao của Nga cũng rơi vào bế tắc do không thể thay thế các linh kiện và thiết bị nhập khẩu từ phương Tây. Các sản phẩm thay thế từ Trung Quốc không đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật và rủi ro bị trừng phạt thứ cấp khiến nhiều nhà cung cấp quốc tế từ chối hợp tác. Ngay cả quân đội Nga cũng phải đối mặt với tình trạng thiết bị lỗi thời hoặc không thể hoạt động hiệu quả. Dự báo ảm đạm về tương lai kinh tế Nga Dự trữ tài chính của Điện Kremlin đang cạn kiệt nhanh chóng. Quỹ Tài sản Quốc gia đã giảm xuống mức thấp nhất trong 16 năm, chỉ còn 54 tỷ USD tài sản thanh khoản. Nga cũng phải bán tháo vàng dự trữ để duy trì ngân sách. Trong khi đó, giá dầu thô – vốn đã giảm mạnh – có khả năng còn xuống thấp hơn nữa nếu Saudi Arabia quyết định tăng sản lượng dầu giá rẻ để giành lại thị phần trên thị trường toàn cầu. Giá dầu thấp, kết hợp với sự cô lập kinh tế và công nghệ, có thể là cú đòn chí mạng với nền kinh tế Nga. Theo nhiều chuyên gia, kịch bản sụp đổ của chế độ Putin – tương tự như Liên Xô vào những năm 1980 – không còn là điều viển vông. Kết luận Cuộc chiến Ukraine đã trở thành một gánh nặng kinh tế, chính trị và quân sự lớn đối với Nga. Chỉ cần một cú sốc nữa từ Trung Đông hoặc sự sụt giảm giá dầu, chế độ của Putin có thể đối mặt với nguy cơ sụp đổ toàn diện. Thành Lộc - báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC Theo The Telegraph  

Tác giả: Tim Wallace. Suốt hàng thập kỷ qua, giới tinh hoa cánh Tả của Anh đã ngưỡng mộ mô hình xã hội chi tiêu cao của châu Âu với một sự thán phục nhất định. Pháp, Đức và các quốc gia Bắc Âu từ lâu đã được coi là hình mẫu, có lẽ qua lăng kính màu hồng, về những gì Vương quốc Anh có thể đạt được nếu chính phủ không quá keo kiệt. Dưới sự lãnh đạo của Sir Keir Starmer, Đảng Lao động quyết tâm xây dựng một nhà nước lớn hơn cho đất nước. Các dự báo chính thức được công bố cùng với Ngân sách vào tháng trước cho thấy chi tiêu của chính phủ sẽ chiếm khoảng 45% GDP. Chưa bao giờ mức chi tiêu đạt được ở mức độ này trước đây; nó chỉ tăng vọt tạm thời trong những thời điểm tồi tệ nhất của đất nước – bao gồm đại dịch, cuộc khủng hoảng tài chính và cú sốc dầu mỏ những năm 1970. Vậy là cuối cùng, Vương quốc Anh có cơ hội trở thành một nền dân chủ xã hội chi tiêu cao như mơ ước của Đảng Lao động. Thật không may, đây lại là thời điểm mà Christine Lagarde chọn để đưa ra một cảnh báo hết sức sắc bén: Các mô hình xã hội của châu Âu đang hoàn toàn không bền vững. Những nền kinh tế yếu kém và thiếu tính cạnh tranh có nguy cơ cạn kiệt nguồn lực để duy trì các nhà nước phúc lợi rộng lớn của mình, trừ khi họ có thể đảo ngược hàng thập kỷ suy thoái tương đối và bắt chước thành công vượt trội của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã cảnh báo. “Tăng trưởng năng suất ở châu Âu đang ngày càng chậm lại, điều này có nghĩa là khả năng tạo ra thu nhập của chúng ta đang suy giảm. Nếu không có biện pháp kịp thời, chúng ta sẽ phải đối mặt với một tương lai có thuế thấp hơn và tỷ lệ nợ cao hơn,” bà phát biểu trong một bài diễn văn tại Paris. “Chúng ta đang đối diện với tỷ lệ phụ thuộc vào người già ngày càng tăng, điều này sẽ khiến chi tiêu công cho lương hưu gia tăng. Hơn nữa, ước tính các chính phủ sẽ phải chi hơn 1 nghìn tỷ euro (836 tỷ bảng Anh) mỗi năm để đáp ứng nhu cầu đầu tư cho biến đổi khí hậu, đổi mới sáng tạo và quốc phòng. “Nếu chúng ta không thể nâng cao năng suất, chúng ta sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu nguồn lực cho các khoản chi tiêu xã hội.” Những áp lực này sẽ chỉ ngày càng gia tăng. Lương hưu, ví dụ, đang trở nên ngày càng đắt đỏ. Hơn một phần năm dân số của Tây Ban Nha, Đức và Pháp hiện đã trên 65 tuổi. Ở Italy, gần một phần tư dân số đã đạt đến độ tuổi này. Hai thập kỷ trước, không quốc gia nào có tỷ lệ dân số trên 65 tuổi vượt quá 20%. Các dự báo từ Liên Hợp Quốc cho thấy sự gia tăng này sẽ còn rõ rệt hơn trong tương lai. Ở Italy, ví dụ, hơn một phần ba dân số sẽ trên 65 tuổi vào năm 2040. Tại Vương quốc Anh, không chỉ tỷ lệ người hưởng lương hưu đang gia tăng – mặc dù tuổi nghỉ hưu đã được nâng lên – mà mức độ hào phóng của các khoản trợ cấp mà họ nhận được cũng đang tăng lên. Chế độ “khoá ba” có nghĩa là lương hưu nhà nước sẽ tăng theo mức cao nhất từ ba yếu tố: lạm phát, mức lương hoặc 2,5% mỗi năm, đồng nghĩa với việc các khoản trợ cấp lương hưu khi về già sẽ, theo thời gian, đảm bảo tăng nhanh hơn thu nhập của những người nộp thuế, những người đóng góp cho chi phí này. Bên cạnh đó là chi phí chăm sóc sức khỏe cho những người hưởng lương hưu. Như bà Lagarde đã phát biểu: “Chúng ta đang và sẽ tiếp tục phải đối mặt với chi phí ngày càng tăng do môi trường an ninh thay đổi, dân số già đi và quá trình chuyển đổi khí hậu.”   Việc cắt giảm bất kỳ khoản trợ cấp nào trong số đó là vô cùng khó khăn, như các chính phủ Anh liên tiếp đã nhận ra. Không có gì ngạc nhiên khi các cử tri, những người đã đóng thuế để chi trả cho các thế hệ người hưởng lương hưu trước đây, cảm thấy bức xúc khi bị yêu cầu nhận ít hơn. Tương tự, ở Pháp, Tổng thống Emmanuel Macron đã phải đối mặt với các cuộc biểu tình lan rộng phản đối kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu. Đảng Quốc gia của Marine Le Pen đã giành được nhiều chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử năm nay, một phần nhờ vào cam kết đảo ngược việc tăng tuổi nghỉ hưu. Chi phí cũng đang gia tăng đối với các nhóm tuổi khác, với các khoản trợ cấp nuôi con hào phóng hơn ở Anh, cùng với sự gia tăng số lượng người nhận trợ cấp trong độ tuổi lao động. Châu Âu đang “tụt lại phía sau” Nếu người châu Âu muốn tiếp tục tận hưởng những phúc lợi hào phóng như vậy, họ cần phải tìm cách chi trả cho các hóa đơn, bà Lagarde nói.   “Châu Âu đang phải đối mặt với nhiều sức ép. Tốc độ thay đổi công nghệ nhanh chóng do cuộc cách mạng số đã khiến chúng ta tụt lại phía sau,” bà Chủ tịch ECB và cựu Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) phát biểu. “Chúng ta cần phải thích ứng nhanh chóng với một môi trường địa chính trị thay đổi và khôi phục lại vị thế đã mất về tính cạnh tranh và đổi mới sáng tạo. Nếu không làm được điều này, chúng ta có thể sẽ đánh mất khả năng tạo ra sự giàu có cần thiết để duy trì mô hình kinh tế và xã hội của mình, một mô hình mà đại đa số người châu Âu vẫn hết sức trân trọng.” Trong khi nền kinh tế Mỹ phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid, sự phục hồi của châu Âu lại khá khiêm tốn, với việc nền kinh tế Đức gần như không tăng trưởng so với mức năm 2019. Tuy nhiên, vấn đề không chỉ đơn thuần là hậu quả của các đợt phong tỏa. Trong suốt 20 năm qua, năng suất lao động ở Mỹ tăng gấp đôi so với khu vực đồng euro. Sản lượng mỗi giờ làm việc ở Mỹ đã tăng hơn một phần tư, trong khi ở khu vực đồng euro, con số này chưa đến 13%. Tại Vương quốc Anh, tình hình còn tệ hơn, với năng suất lao động chỉ tăng chưa tới một phần mười./. Nguồn: Tim Wallace, “Why the sun is setting on European-style welfarism,” Yahoo Finance, 20/11/2024.  Biên dịch: Phong trào Duy Tân.  

Tác giả: Kenneth Rogoff Khi Đức và Pháp bước vào một năm nữa với mức tăng trưởng gần như bằng không, rõ ràng chỉ riêng các biện pháp kích thích kinh tế theo mô hình Keynes sẽ không đủ để giúp họ thoát khỏi tình trạng trì trệ hiện tại. Để khôi phục lại động lực và khả năng linh hoạt cần thiết nhằm đối phó với thuế quan của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, các nền kinh tế lớn nhất châu Âu phải thực hiện những cải cách cấu trúc toàn diện. CAMBRIDGE – Khi châu Âu chuẩn bị đối mặt với khả năng chiến tranh thương mại sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào tháng 1, hai nền kinh tế lớn nhất của khu vực đang gặp khó khăn. Trong khi Đức bước vào năm thứ hai liên tiếp với mức tăng trưởng gần như bằng không, Pháp dự kiến chỉ tăng trưởng dưới 1% vào năm 2025. Liệu sự trì trệ kinh tế của châu Âu có phải do thiếu các biện pháp kích thích kinh tế theo mô hình Keynes, hay là do các nhà nước phúc lợi cồng kềnh và trì trệ? Dù lý do là gì, điều rõ ràng là những ai tin rằng các biện pháp đơn giản như tăng thâm hụt ngân sách hoặc giảm lãi suất có thể giải quyết các vấn đề của châu Âu là không thực tế. Chẳng hạn, các chính sách kích thích kinh tế quyết liệt của Pháp đã đẩy thâm hụt ngân sách lên 6% GDP, trong khi tỷ lệ nợ công/GDP đã tăng mạnh lên 112%, so với 95% vào năm 2015. Vào năm 2023, Tổng thống Emmanuel Macron đối mặt với các cuộc biểu tình lan rộng sau quyết định nâng tuổi nghỉ hưu từ 62 lên 64 – một bước đi có ý nghĩa, nhưng chỉ mới giải quyết phần ngọn của các vấn đề tài chính nghiêm trọng mà đất nước này đang phải đối mặt. Như Thống đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde gần đây đã cảnh báo, quỹ đạo tài chính của Pháp sẽ không thể bền vững nếu không có những cải cách toàn diện. Nhiều người theo chủ nghĩa tiến bộ ở Mỹ và Anh ngưỡng mộ mô hình chính phủ lớn của Pháp và hy vọng các quốc gia của họ sẽ áp dụng các chính sách tương tự. Tuy nhiên, các thị trường nợ gần đây đã bắt đầu nhận ra những rủi ro do nợ công của Pháp ngày càng tăng. Điều đáng chú ý là hiện nay chính phủ Pháp phải trả mức phí rủi ro cao hơn cả Tây Ban Nha. Với lãi suất thực trên nợ công của các nền kinh tế phát triển dự kiến sẽ duy trì ở mức cao – trừ khi xảy ra suy thoái – Pháp không thể chỉ dựa vào tăng trưởng để giải quyết các vấn đề nợ nần và lương hưu. Thay vào đó, gánh nặng nợ nần của nước này gần như chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế dài hạn. Vào năm 2010 và 2012, Carmen M. Reinhart và tôi đã công bố hai bài nghiên cứu chỉ ra rằng nợ công quá mức có hại cho tăng trưởng kinh tế. Các nền kinh tế trì trệ và nợ nần của châu Âu và Nhật Bản là những ví dụ điển hình cho động lực này, như các nghiên cứu học thuật sau này đã chứng minh. Gánh nặng nợ nần lớn làm cản trở tăng trưởng GDP bằng cách hạn chế khả năng của chính phủ trong việc đối phó với suy thoái và khủng hoảng kinh tế. Với tỷ lệ nợ công/GDP chỉ 63%, Đức có dư địa tài chính rộng rãi để hồi phục cơ sở hạ tầng đang xuống cấp và cải thiện hệ thống giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu. Nếu được thực hiện hiệu quả, những khoản đầu tư này có thể tạo ra đủ tăng trưởng dài hạn để bù đắp chi phí. Tuy nhiên, không gian tài chính chỉ có giá trị khi được sử dụng một cách khôn ngoan: trên thực tế, “phanh nợ” của Đức – giới hạn thâm hụt ngân sách hàng năm ở mức 0,35% GDP – đã chứng minh là quá cứng nhắc, và chính phủ kế nhiệm sẽ phải tìm cách linh hoạt hơn để vượt qua nó. Hơn nữa, việc tăng chi tiêu công sẽ không tạo ra tăng trưởng bền vững nếu không đi kèm với những cải cách sâu rộng. Cụ thể, Đức cần khôi phục lại các yếu tố quan trọng trong các cải cách Hartz, được cựu Thủ tướng Gerhard Schröder thực hiện vào đầu những năm 2000. Những biện pháp này, đã giúp thị trường lao động của Đức trở nên linh hoạt hơn rất nhiều so với Pháp, đóng vai trò quan trọng trong việc biến Đức từ “bệnh nhân của châu Âu” thành một nền kinh tế năng động. Tuy nhiên, sự chuyển hướng sang chính sách kinh tế thiên tả đã đảo ngược nhiều thành quả này, làm suy yếu nghiêm trọng hiệu quả mà Đức từng tự hào. Khả năng xây dựng cơ sở hạ tầng quan trọng của Đức đã rõ ràng bị ảnh hưởng; một ví dụ nổi bật là sân bay Brandenburg ở Berlin, cuối cùng mới được khai trương vào năm 2020 – muộn hơn 10 năm so với dự định và với chi phí gấp ba lần ước tính ban đầu. Đức cuối cùng sẽ vượt qua được tình trạng trì trệ hiện tại, nhưng câu hỏi quan trọng là mất bao lâu. Vào đầu tháng này, Thủ tướng Olaf Scholz đã sa thải Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner, dẫn đến sự sụp đổ của chính phủ liên minh yếu ớt của ông. Với cuộc bầu cử dự kiến vào ngày 23 tháng 2, Scholz, người thiếu sức hút, giờ đây buộc phải nhường bước và để một đảng viên Dân chủ Xã hội khác lãnh đạo, nếu không muốn đối mặt với nguy cơ tan rã đảng mình. Đến nay, Scholz vẫn kháng cự trước các lời kêu gọi từ bỏ chiến dịch tái cử, điều này đang đe dọa cơ hội duy trì quyền lực của đảng ông. Sự do dự của ông trong việc nhường bước phản ánh tình huống của Tổng thống Mỹ Joe Biden, người đã chần chừ quá lâu trong việc trao quyền cho một ứng viên trẻ hơn, một sai lầm rõ ràng đã góp phần vào thất bại quyết định của bà trong cuộc bầu cử. Giữa cơn khủng hoảng chính trị, Đức đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng nghiêm trọng, đe dọa vị thế là cường quốc kinh tế của châu Âu. Khi cuộc chiến ở Ukraine vẫn tiếp tục làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư, nền công nghiệp của Đức vẫn chưa thể phục hồi sau sự mất mát của nguồn năng lượng giá rẻ từ Nga. Trong khi đó, ngành ô tô của Đức gặp khó khăn trong việc chuyển đổi từ xe chạy xăng sang xe điện, bị tụt lại phía sau các đối thủ toàn cầu, và xuất khẩu sang Trung Quốc – nền kinh tế cũng đang gặp khó khăn – đã giảm mạnh. Những vấn đề này có thể được giải quyết nếu một chính phủ bảo thủ, theo định hướng thị trường lên nắm quyền vào năm tới. Tuy nhiên, việc đưa Đức trở lại đúng hướng sẽ không dễ dàng, vì sự ủng hộ của công chúng đối với các cải cách mang tính cấu trúc vẫn còn rất thấp. Nếu không có những thay đổi mạnh mẽ, nền kinh tế Đức sẽ khó có thể lấy lại sự năng động và linh hoạt cần thiết để đối phó với tác động của các cuộc chiến thuế quan sắp tới từ Trump. Mặc dù hầu hết các nền kinh tế châu Âu khác đang đối mặt với những thách thức tương tự, Ý có thể sẽ hoạt động tốt hơn một chút dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Giorgia Meloni – có thể coi là nhà lãnh đạo hiệu quả nhất ở châu Âu hiện nay. Tây Ban Nha và một số nền kinh tế nhỏ hơn, đặc biệt là Ba Lan, có thể sẽ lấp đầy một phần khoảng trống mà Đức và Pháp để lại. Tuy nhiên, họ không thể hoàn toàn bù đắp được sự yếu kém của hai nền kinh tế lớn nhất EU. Triển vọng kinh tế sẽ còn u ám hơn nhiều nếu không có sức hấp dẫn lâu dài của châu Âu như một điểm đến du lịch, đặc biệt là đối với du khách Mỹ, những người đang hỗ trợ ngành công nghiệp này nhờ vào đồng đô la mạnh. Tuy vậy, triển vọng cho năm 2025 vẫn chưa sáng sủa. Mặc dù các nền kinh tế châu Âu có thể vẫn phục hồi, nhưng các biện pháp kích thích Keynesian sẽ không đủ để duy trì một mức độ tăng trưởng mạnh mẽ./. – Kenneth Rogoff, cựu kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), là Giáo sư Kinh tế học và Chính sách Công tại Đại học Harvard và là người nhận Giải thưởng Deutsche Bank về Kinh tế Tài chính năm 2011. Ông là đồng tác giả (cùng Carmen M. Reinhart) của cuốn sách This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly (Princeton University Press, 2011) và là tác giả của cuốn sách sắp ra mắt Our Dollar, Your Problem (Yale University Press, 2025).  

Khanh Nguyen Tổng thống Hàn Quốc đã gây chấn động cả nước vào tối thứ Ba khi bất ngờ tuyên bố thiết quân luật ở nền dân chủ châu Á, lần đầu tiên sau gần 50 năm. Quyết định quyết liệt của Yoon Suk-yeol - được công bố trong một chương trình truyền hình đêm khuya - đề cập đến "các thế lực chống nhà nước" và mối đe dọa từ Triều Tiên. Nhưng mọi chuyện nhanh chóng trở nên rõ ràng rằng điều đó không phải do các mối đe dọa bên ngoài thúc đẩy mà do những rắc rối chính trị tuyệt vọng của chính ông. Tuy nhiên, tuyên bố này đã khiến hàng ngàn người tập trung trước quốc hội để phản đối, trong khi các nhà lập pháp đối lập kêu gọi tiến hành một cuộc bỏ phiếu khẩn cấp để loại bỏ biện pháp này. Bị thất bại với những phản ứng liên tục từ nhiều phía khi ban bố lệnh, Tổng thống Yoon đã phải chấp nhận cuộc bỏ phiếu của quốc hội và dỡ bỏ lệnh thiết quân luật. Các nhà quan sát cho rằng Yoon đang hành động trong tình trạng giống như đang bị bao vây, nhưng thiếu những lời giải thích rõ ràng với công chúng. Trong bài phát biểu tối thứ Ba, ông Yoon nói rằng những nỗ lực của phe đối lập đang nhằm làm suy yếu chính phủ của ông, trước khi ra tuyên bố thiết quân luật để "đè bẹp các lực lượng chống nhà nước đang cố hủy hoại mọi thứ". Sắc lệnh của ông là tạm thời giao cho quân đội nắm quyền - với lực lượng quân đội và cảnh sát đặc biệt được triển khai đến tòa nhà quốc hội, nơi người ta nhìn thấy trực thăng quần đảo và hạ cánh trên mái nhà. Truyền thông địa phương cũng chiếu trên TV cảnh những người lính đeo mặt nạ, mang theo súng tiến vào tòa nhà trong khi các nhân viên dân sự cố gắng ngăn chặn họ bằng bình cứu hỏa. Khoảng 23:00 giờ địa phương hôm thứ Ba (14:00 GMT), quân đội đã ban hành sắc lệnh cấm các cuộc biểu tình và hoạt động của quốc hội và các nhóm chính trị, đồng thời đặt giới truyền thông dưới sự kiểm soát của chính phủ. Nhưng phản ứng của một quốc gia dân chủ thật sự, là ngay lập tức các chính trị gia Hàn Quốc gọi tuyên bố của Yoon là bất hợp pháp và vi hiến. Lãnh đạo đảng của ông Yoon, Đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ, cũng gọi hành động của Yoon là "một bước đi sai lầm". Trong khi đó, lãnh đạo đảng đối lập lớn nhất đất nước, Lee Jae-myung của Đảng Dân chủ tự do, kêu gọi các nghị sĩ của ông tập trung tại quốc hội để bỏ phiếu bác bỏ tuyên bố này. Ông cũng kêu gọi người dân Hàn Quốc bình thường nên có mặt tại quốc hội để phản đối. “Xe tăng, xe bọc thép chở quân và những người lính cầm súng và dao sẽ cai trị đất nước… Đồng bào của tôi, hãy đi đến với Quốc hội.” Hàng ngàn người hưởng ứng lời kêu gọi, đổ xô tập trung bên ngoài quốc hội đã được canh gác nghiêm ngặt. Người biểu tình hô vang: “Không thiết quân luật!” và “đánh đổ chế độ độc tài”. Phương tiện truyền thông địa phương phát sóng từ địa điểm này cho thấy một số vụ xô xát giữa người biểu tình và cảnh sát tại cổng. Nhưng bất chấp sự hiện diện của quân đội, căng thẳng không leo thang thành các tình huống bạo lực. Các nhà lập pháp đã leo qua các chướng ngại vật - thậm chí đi hàng những người lính của quân đội để vào phòng bỏ phiếu ngay sau đó. Ngay sau 01:00 sáng ngày thứ Tư, quốc hội Hàn Quốc, với 190 trong số 300 thành viên có mặt, đã bỏ phiếu bác bỏ biện pháp này. Tuyên bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon bị phán quyết là vô hiệu. Thiết quân luật là quy định tạm thời của chính quyền quân sự trong thời điểm khẩn cấp, khi chính quyền dân sự được coi là không thể hoạt động. Lần cuối cùng nó được tuyên bố ở Hàn Quốc là vào năm 1979, khi nhà độc tài quân sự lâu năm của đất nước Park Chung-hee bị ám sát trong một cuộc đảo chính. Lệnh thiết quân luật chưa bao giờ được sử dụng kể từ khi đất nước này trở thành một nền dân chủ nghị viện vào năm 1987. Nhưng hôm thứ Ba, Tổng thống Yoon đã gây sốc khi nói trong một bài phát biểu quốc gia rằng ông ta đang cố gắng cứu Hàn Quốc khỏi "các thế lực thù địch chống nhà nước". Yoon, người có lập trường cứng rắn hơn đáng kể đối với Triều Tiên so với những người tiền nhiệm, đã mô tả phe đối lập chính trị là những người ủng hộ Triều Tiên - nhưng không đưa ra bằng chứng. Theo quy định của thiết quân luật, quân đội được trao thêm quyền hạn và có thể đình chỉ các quyền hoạt động dân sự đối với công dân, cũng như các bỏ qua các tiêu chuẩn và biện pháp bảo vệ pháp quyền. Bất chấp việc quân đội tuyên bố hạn chế hoạt động chính trị và truyền thông - những người biểu tình và chính trị gia đã đồng khẳng định lý do để đưa ra thiết quân lực không thuyết phục. Hiện không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ nắm được quyền kiểm soát các phương tiện truyền thông tự do - Yonhap, đài truyền hình quốc gia và các cơ quan truyền thông khác vẫn tiếp tục đưa tin một cách bình thường. Những nhà lập pháp đã cùng chạy về Quốc hội Hàn Quốc để họp khẩn cấp ngay sau tuyên bố của Tổng thống Yoon, nhằm ngăn chặn biện pháp thiết quân luật Yoon Suk-yeol được bầu làm tổng thống vào tháng 5 năm 2022 với tư cách là một người bảo thủ theo đường lối cứng rắn, nhưng mất đi những phần quyền lực quan trọng, kể từ tháng 4 khi phe đối lập giành chiến thắng vang dội, chiếm đa số ghế trong quốc hội. Chính phủ của Yoon Suk-yeol kể từ đó đã không thể thông qua các dự luật mà họ muốn, và thay vào đó chỉ còn quyền phủ quyết các dự luật do phe đối lập tự do thông qua. Yoon Suk-yeol cũng chứng kiến ​​tỷ lệ ủng hộ sụt giảm - dao động quanh mức thấp 17% - do ông vướng vào một số vụ bê bối tham nhũng trong năm nay - bao gồm một vụ liên quan đến việc Đệ nhất phu nhân nhận túi quà với chiếc Dior và một vụ khác liên quan đến thao túng cổ phiếu. Tháng trước, Yoon Suk-yeol đã buộc phải đưa ra lời xin lỗi trên truyền hình quốc gia , nói rằng ông đang thành lập một văn phòng giám sát các nhiệm vụ của Đệ nhất phu nhân. Nhưng ông từ chối một cuộc điều tra rộng hơn mà các đảng đối lập đã kêu gọi. Cách đây một tuần, phe đối lập đề xuất cắt giảm một dự luật ngân sách lớn của chính phủ - dự luật này không thể phủ quyết. Cùng lúc đó, phe đối lập cũng đưa ra ý luận tội tội các thành viên nội các và một số công tố viên hàng đầu - trong đó có người đứng đầu cơ quan kiểm toán của chính phủ - vì đã không điều tra Đệ nhất phu nhân. Tuyên bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon khiến dân chúng rơi vào trạng thát bất ổn trong trong suốt sáu giờ đồng hồ, người Hàn Quốc bối rối không hiểu lệnh thiết quân luật đang phục vụ cho chuyện gì. Bất chấp sự hiện diện dày đặc của quân đội và cảnh sát ở thủ đô, việc tiếp quản của quân đội đã không thành hiện thực. Hiện chưa rõ điều gì sẽ xảy ra và hậu quả sẽ ra sao đối với Tổng thống Yoon. Một số người biểu tình tụ tập bên ngoài hội nghị vào tối thứ Ba cũng đã hét lên: "Hãy bắt giữ Yoon Suk-yeol". Hành động đầy liều lĩnh của ông ta đã khiến cả nước Hàn bị choáng váng - nơi tự coi mình là một nền dân chủ hiện đại, thịnh vượng đã tiến xa kể từ những ngày độc tài. Đây đang được coi là thách thức lớn nhất đối với xã hội dân chủ đó trong nhiều thập kỷ. Các chuyên gia cho rằng nó có thể gây tổn hại đến danh tiếng của Hàn Quốc với tư cách là một nền dân chủ thậm chí còn hơn cả cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1 ở Mỹ. Giải thích về hành động này, Leif-Eric Easley tại Đại học Ewha ở Seoul nói: “Tuyên bố thiết quân luật của Yoon dường như vừa vi phạm pháp lý vừa là một tính toán sai lầm chính trị, gây rủi ro không cần thiết cho nền kinh tế và an ninh của Hàn Quốc”. “Ông ấy có vẻ giống như một chính trị gia đang bị bao vây, đang thực hiện một hành động tuyệt vọng chống lại các vụ bê bối ngày càng gia tăng, cản trở thể chế và kêu gọi luận tội, tất cả những điều này hiện có khả năng sẽ gia tăng.” Phát biểu ngay sau cuộc bỏ phiếu dỡ bỏ lệnh thiết quân luật, chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Woo Won-Sik đã nói hôm thứ Tư: “Chúng tôi sẽ cùng người dân bảo vệ nền dân chủ”. Câu chuyện của Hàn Quốc làm bừng sáng một giá trị về chế độ dân chủ, và người dân sống trong chế độ dân chủ, tức công dân có quyền ra quyết định để thay đổi vận mệnh đất nước, chứ không chỉ chịu đựng những quyết định độc tài từ trên áp đặt xuống và phải bị lắng nghe và chấp hành tuyệt đối. Và quốc hội trong một chế độ dân chủ tự do, là có hành động cũng như sự độc lập trong tư duy của mình, chọn đồng ý hay phủ quyết với mục đích phục vụ cho quyền lợi của dân tộc và đất nước, chứ không phải chỉ biết chạy theo ý lãnh đạo tối cao sắp đặt sẵn./. Ảnh: Người dân đã cùng xuống đường bên ngoài Quốc hội vào tối thứ Ba để phản đối việc ban bố tình trạng thiết quân luật bất ngờ. Các cuộc biểu tình rầm rộ vẫn là sự kiện chính trị tự do của công dân, vốn thường xuyên và phổ biến ở nước này. Đây là nét khác biệt đặc trưng với một chế độ độc tài.

Đỗ Kim Thêm Bối cảnh Kể từ khi Nga tấn công Ukraine vào năm 2022, chính giới phương Tây và các chuyên gia an ninh tranh luận sôi nổi về vấn đề liệu Nga có đe dọa khối NATO và khởi chiến chống châu Âu không.  Cho dù đến nay, một cuộc tấn công như vậy chưa xảy ra, nhưng dựa theo tinh thần hiếu chiến và khả năng tiến hành chiến tranh của Nga tại Ukraine, chính giới và công luận cho là Tổng thống Nga Vladimir Putin ​​sẽ thử thách sức mạnh quân sự của phương Tây bằng cách tấn công vào một trong các quốc gia ở sườn phía Đông của khối NATO. Theo các kịch bản được suy diễn thì diễn biến có thể sẽ hình thành trong 5 đến 8 năm tới.  Trước tình thế đổi thay nghiêm trọng, Bộ trưởng Quốc phòng Liên bang Đức Boris Pistorius (SPD) đã lên tiếng yêu cầu là Đức phải “sẵn sàng ứng chiến”. Bruno Kahl, Giám đốc Cơ quan Tình báo Liên bang Đức nhận định là Nga luôn coi Đức là kẻ thù và quân đội Nga có thể sẽ gây chiến nhắm vào khối NATO muộn nhất là vào cuối thập niên này.  Để ứng phó, khối NATO cũng đang cân nhắc các đe dọa của Nga một cách nghiêm túc. Bằng chứng là trong cuộc tập trận “Steadfast Noon” vào tháng 10 năm 2024, liên minh NATO đã thử nghiệm các khả năng phòng thủ bằng vũ khí hạt nhân. Các máy bay chiến đấu có khả năng vận chuyển bom hạt nhân của Mỹ đồn trú ở châu Âu cũng tham gia cuộc thao diễn này. Trong bối cảnh đầy biến động khôn lường hiện nay, liệu Nga có giao chiến với khối NATO tại châu Âu không và chiến tranh thế giới thứ ba sẽ bùng nổ không. Nguy cơ chiến tranh theo quan điểm Nga  Kể từ khi bắt đầu xâm lược Ukraine, Nga đã nhiều lần đưa ra những lời tuyên bố trái ngược nhau về các kế hoạch quân sự.  Một mặt, Nga cho rằng việc chính giới phương Tây hoang mang lo sợ về một cuộc tấn công của Nga là không có cơ sở thực tế, vì các nhận định này dựa trên các nguồn tin sai lệch.  Ngược lại, chính phương Tây mới là mối đe dọa thường trực cho Nga. Trước đây, Putin đã cảnh báo về một cuộc chạy đua mới về vũ trang hạt nhân và đề nghị các cường quốc nên đàm phán để tìm các sáng kiến ​​giải trừ.  Mặt khác, Nga liên tục đe dọa sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để chống lại Ukraine và khối NATO. Tháng 11 năm 2024, Putin đã phê chuẩn một chủ trương mới về việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Theo học thuyết này, một cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân giờ đây cũng có thể được sử dụng nhằm để đáp trả các cuộc tấn công bằng vũ khí thông thường nếu nó xuất phát từ một cường quốc hạt nhân.  Với sự thay đổi quan điểm, Nga muốn nhắm phản đối Mỹ và Anh, khi cả hai cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa nhắm vào các mục tiêu trong lãnh thổ Nga. Sergei Naryshkin, nhà lãnh đạo cơ quan tình báo nước ngoài của Nga tuyên bố là sẽ trừng phạt những quốc gia của phương Tây nào cho phép tấn công bằng vũ khí tầm xa trên lãnh thổ Nga. Hành vi xâm lược của từng quốc gia riêng biệt cũng sẽ bị coi là trực tiếp xâm lược của toàn bộ liên minh. Mối đe dọa của Nga theo quan điểm của phương Tây Các chuyên gia về an ninh quốc tế của phương Tây cùng có một lập luận chung là Nga có ý định muốn công khai phá hủy trật tự thế giới đã được hình thành từ thời Chiến tranh Lạnh để nhằm lập ra một trật tự thế giới mới do Nga thống trị. Do đó, nhìn chung, Nga đang là mối đe dọa quân sự đối với khối NATO và châu Âu.  Cụ thể, Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần tuyên bố về quyền bá chủ châu Âu mà tối hậu thư gửi tới các quốc gia thuộc khối NATO từ tháng 12/2021 là một ví dụ. Trong đó, Nga kêu gọi khối NATO không nên thu nhận hai quốc gia Ukraine và Georgia vào liên minh.  Ngoài ra, Nga còn yêu cầu khối NATO rút quân ra khỏi các quốc gia không thuộc khối NATO trước năm 1997, chủ yếu là các quốc gia thuộc Hiệp ước Warsaw trước đây.  Nhìn trong toàn cảnh, mối đe dọa của Nga gây sốc chung cho phương Tây, vì đây không phải là việc hù dọa đơn thuần, mà cuộc chiến Ukraine cho thấy là Nga đã tiến hành để đạt được mục tiêu xâm lược và đồng thời Nga đe dọa sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để ngăn chặn phương Tây hỗ trợ cho Ukraine.  Sau khi Donald Trump tái thắng cử, vấn đề an ninh phòng thủ trở nên khẩn thiết hơn. Giới hoạch định chính sách của châu Âu lo sợ là Tổng thống Trump sẽ không thực hiện các nghĩa vụ hỗ trợ cho khối NATO; do đó, đã đến lúc phải tự mình lo liệu việc chế tạo bom hạt nhân để đơn phương răn đe Nga.  Nguy cơ tổn thương  Các quốc gia có nhiều kinh nghiệm với Nga hiện nay đồng thanh lên tiếng báo động về nguy cơ tổn thương nếu bị Nga tấn công. Suy diễn chung cho rằng các nước Ba Lan, vùng Baltic, Cộng hòa Séc và các quốc gia khác như Phần Lan và Đan Mạch sẽ là nạn nhân đầu tiên. Các quốc gia khác sẽ bị Nga lần lượt tấn công trong vòng 3 đến 5 năm sau.  Tình hình thay đổi nhanh hay chậm hoàn toàn tuỳ thuộc vào phương cách Nga vận hành nền kinh tế phục vụ cho chiến tranh. Mặt khác, ngân sách của Nga có thể tài trợ chiến phí được bao lâu, hai vấn đề này không ai có thể trả lời chính xác. Nhưng Nga quan tâm đến khía cạnh tâm lý, đặc biệt là việc phát động xung lực quân sự và chờ đợi các bất đồng chính trị trong khối NATO và Liên Âu bộc phát.  Thí dụ như Nga tung tin nhằm các thao túng tâm lý, như liệu binh sĩ Đức và Pháp có sẵn sàng hy sinh tính mạng để bảo vệ lãnh thổ cho các nước khác ở phía Đông không, trong khi đó Nga ráo riết sản xuất trang thiết bị quân sự để chuẩn bị tấn công trong khoảng từ 5 đến 9 năm tới. Tương quan lực lượng  Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Nga đầu tư 16% công chi cho quốc phòng, nghĩa là, gần 6% tổng sản phẩm quốc nội. Trong khối NATO còn nhiều tranh chấp về công chi cho quốc phòng trong nhiều năm qua, vì một số quốc gia thành viên không đạt đến mức chi 2% tổng sản phẩm quốc nội như mục tiêu đã đề ra.  Hiện nay, về cơ bản, khối NATO có tổng số 3,3 triệu binh sĩ tại ngũ, đạt ưu thế hơn quân đội Nga, trong khi Nga có khoảng 1,2 triệu binh sĩ và đang bị tổn thất nặng nề trong cuộc chiến Ukraine.  Theo tình báo Anh ước lượng chung, có khoảng 689.040 binh sĩ Nga tử thương và bị thương. Còn tình báo Mỹ ước tính khác hơn, khoảng 120.000 binh lính Nga thiệt mạng và 180.000 người khác bị thương. Dĩ nhiên không ai có thể kiểm chứng các số lượng này là khả tín. Vì cạn kiệt về nguồn nhân lực, nên Putin ra sắc lệnh là quân đội Nga phải tăng thêm 180.000 quân và huy động hơn 10.000 binh sĩ Bắc Hàn cho chiến trường, hai biện pháp này cho thấy là khả năng quân số đã bị hạn chế nghiêm trọng.  Về việc thiệt hại vũ khí cũng bi quan không kém. Nga đã mất khoảng 3.000 xe tăng chiến đấu, hàng nghìn xe thiết giáp, hơn 100 chiến đấu cơ và một phần đáng kể của Hạm đội Biển Đen. Do đó, Nga phải mất rất nhiều năm mới có thể khôi phục được các tổn thất, ngay cả khi ngành công nghiệp quốc phòng đang phát triển mạnh mẽ.  Mặc dù Nga vẫn tiếp tục gia tăng sản xuất, nhưng nói chung, vũ khí kém chất lượng và buộc phải nhập khẩu thêm các đạn pháo từ nước láng giềng thậm chí còn lạc hậu hơn Triều Tiên. Ngược lại, tình báo Ukraine đã có được các tài liệu của Nga cho thấy là Nga muốn xin hòa đàm vào cuối năm 2025 vì lý do kinh tế. Những rào cản về tài chính, công nghệ và dân số mà Nga phải đối mặt còn ghê gớm hơn những gì mọi người thường hiểu. Cuộc chiến Ukraine đã đi vào lịch sử Nga với hai kết quả là tàn khốc và cạn kiệt. Trong khi đó, về tổng thể, quân đội Đức được trang bị với những thiếu sót nhất định, nhưng những khiếm khuyết này thường bị truyền thông phóng đại và cũng có ở nhiều quân đội nước khác. Quân đội Đức không bị đánh giá là suy yếu nghiêm trọng vì chủ trương tiết kiệm sai lầm trước đây. Thực ra, Đức có ngân sách quân sự lớn vào hàng thứ bảy trên thế giới. Khả năng gây chiến của Nga  Các chuyên gia nghiên cứu về lịch sử Nga đồng quan điểm là Nga còn mang tư tưởng đế quốc, đang có tham vọng tái khôi phục quyền lực và tinh thần ứng chiến cao độ. Hiện nay, tương lai Nga bị ràng buộc với cuộc chiến Ukraine. Nhưng dù với kết quả nào đi nữa, thắng, thua hay cầm cự, thì Nga cũng vẫn tiến hành nền kinh tế phục vụ cho chiến tranh qua việc gia tăng sản xuất các loại xe tăng, tên lửa và các trang thiết bị khác. Khả năng phòng thủ của khối NATO  Khối NATO hiện muốn tái vũ trang ồ ạt và các cuộc diễn tập quân sự cũng nhằm giúp duy trì và nâng cao khả năng phòng thủ. Sau Hoa Kỳ, khối NATO và Liên Âu đang tích cực hỗ trợ cho Ukraine về mặt tài chính và quân viện. Sức mạnh quân sự của khối NATO cũng đã được mở rộng hơn ở sườn phía Đông và quân đội Đức cũng tham gia.  Quân đội Đức đang có biện pháp nhằm chống lại mối đe dọa của Nga qua “Kế hoạch hành quân của Đức”. Kế hoạch này nhằm tổ chức lại việc cung cấp cho quân đội NATO và bảo vệ lãnh thổ của Đức.  Một trong số những biện pháp chính gồm có việc cung cấp “Binh đoàn an ninh nội địa”. Đây là lực lượng tổng hợp các binh sĩ trừ bị, mà nhiệm vụ chính là để bảo vệ các cơ sở hạ tầng và dân chúng trong trường hợp lâm nguy. Nếu Nga tấn công vào một nước trong liên minh NATO, số lượng binh sĩ chính quy Đức có thể sẽ không thể đảm bảo thỏa đáng cho nhu cầu này, bởi vì hầu hết phải tập trung chiến đấu cho tiền tuyến, nghĩa là, sườn phía Đông của liên minh NATO. Đức bị tấn công?  André Bodemann,Trung tướng Chỉ huy trưởng Bộ Tư lệnh Lãnh thổ quân đội Đức, người chịu trách nhiệm bảo vệ Đức, cho biết là trong giai đoạn hiện nay, Đức chưa có chiến tranh, nghĩa là, chưa có về mặt pháp lý, nhưng Đức đã không có hòa bình trong một thời gian dài, vì Đức phải đối phó với bốn loại hành vi gây hấn đang diễn ra liên tục hằng ngày, đó là tấn công trên không gian mạng, tung thông tin sai lệch có chủ đích (đặc biệt là qua mạng xã hội), hoạt động gián điệp (ví dụ như do tàu gián điệp của Nga ở biển Baltic) và phá hoại.  Điển hình nhất là các cuộc tấn công vào tuyến đường sắt và đường ống dẫn khí lỏng LNG, nhưng Đức cũng không thể chứng minh được là các cuộc tấn công đều xuất phát từ Nga. Cập nhật các diễn biến Nga leo thang chiến tranh  Ngay trong đêm hôm 20 qua ngày 21/11/2024, quân đội Nga đã dùng tên lửa đạn đạo chiến lược mang đầu đạn hạt nhân để tấn công Ukraine. Đây là một loại vũ khí tầm trung có tầm bắn hơn 5.500 km được cải biên. Sau đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin lên tiếng khẳng định vũ khí được sử dụng là “tên lửa đạn đạo tầm trung” (IRBM) đang trong giai đoạn còn thử nghiệm, mang tên “Orechnik”. Với việc sử dụng này, Nga không những chỉ muốn chứng tỏ là trả đũa mà còn leo thang chiến tranh. Theo Nga, đối phương đã vượt qua lằn ranh đỏ nên muốn cấp thời răn đe là Nga sẽ không loại trừ khả năng sử dụng vũ khí với đầu đạn hạt nhân, nếu diễn biến chiến trường không lạc quan. Trước đó, Ukraine đã dùng các tên lửa chiến thuật tầm xa do Mỹ (ATACMS) và Pháp, Anh viện trợ (Storm Shadow), với tầm bắn có thể lên đến 300 km, để tấn công vào đất Nga.  Thực ra, Nga không nhắm răn đe đối với Mỹ, vì Tổng thống Nga Vladimir Putin đang có tình giao hảo với Tổng thống tân cử Donald Trump và Mỹ đang trong giai đoạn chuyển giao quyền lực tổng thống. Ngược lại, mục tiêu của Nga là nhắm vào châu Âu vì không biết phải làm gì trong tình hình nghiêm trọng này vả sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.  Một mặt, châu Âu đang hoang mang cực độ vì không còn tin tưởng là Trump sẽ tiếp tục hỗ trợ; mặt khác, châu Âu đang ở vị thế suy yếu, vì nội bộ không thể đoàn kết để lèo lái châu Âu, nhất là Đức đang gặp cơn khủng hoảng chính quyền.  Vấn đề khác là Anh và Pháp có sẵn sàng dùng hệ thống vũ khí hạt nhân để bảo vệ châu Âu không. Với sự mâu thuẩn cố hữu về chủ quyền quốc gia, thiện chí hợp tác của hai nước cho mục tiêu này sẽ khó thành tựu.  Tổng thư ký khối NATO gặp Trump  Mark Rutte, tân Tổng thư ký khối NATO đang hội kiến với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tại Florida. Trong thời gian làm Thủ tướng Hà Lan, Rutte có biệt danh là “Người thì thầm Trump” vì đã cố gắng làm xoa dịu tình hình lúc bấy giờ.  Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Trump, mối quan hệ của Mỹ với khối NATO rất căng thẳng. Trump cáo buộc các đối tác của khối NATO đầu tư quá ít vào công chi cho quốc phòng.  Trong chiến dịch tranh cử hồi mùa xuân, Trump khẳng định sẽ không hỗ trợ cho khối NATO nếu bị tấn công và khuyến khích Nga làm “bất cứ điều gì mà họ muốn”. Do đó, trong nhiệm kỳ mới, với tính khí cố hữu, Trump sẽ gây nhiều thử thách không thể lường đoán đối với khối NATO.  Dù vậy, công luận đang hy vọng là cuộc hội kiến này sẽ làm xoa dịu được ít nhiều trong mối quan hệ hai bên. Đề tài được thảo luận là các vấn đề an ninh toàn cầu mà khối NATO đang đối mặt, nhưng không một chi tiết hay một thoả thuận nào được công bố.  Thực ra, mâu thuẫn về chính sách của hai bên vẫn còn tồn tại. Trong khi Rutte cam kết là khối NATO sẽ tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine thì ngược lại, Trump công khai phản đối việc quân viện lên đến hàng tỷ đô la cho Ukraine và muốn kết thúc cuộc chiến một cách nhanh chóng, nhưng chưa cho biết cụ thể.  Theo mọi suy đoán, có lẽ sau ngày nhậm chức, Trump sẽ cử một đặc sứ chuyên trách về đàm phán với những phương án khả thi, nhưng chủ yếu là sẽ buộc Ukraine phải nhượng bộ một phần lãnh thổ đã bị Nga chiếm đóng, đó là điều kiện tiên quyết để đàm phán. Diễn biến chiến trường Nhìn về tương lai, các diễn biến tình hình rất khó lường đoán. Mối quan hệ giữa khối NATO và Nga tuỳ thuộc vào tin vui của chiến trường và triển vọng của nghị trường. Về chiến trường, tình hình thuận lợi hơn cho Nga sau khi công khai sử dụng loại vũ khí Orechnik. Nga đã chiếm thêm khoảng 500 km2 lãnh thổ của Ukraine, nâng tổng số diện tích chiếm đóng lên trên 27%. Chiều hướng này sẽ còn gia tăng.  Hiện nay, các lo ngại về mối an nguy của Ukraine cảng ngày nhiều hơn. Một số sứ quán tại Kiev đã đóng cửa khi đã nhận được tin báo động là một cuộc tổng oanh kích lớn sẽ diễn ra mà việc Nga tấn công thành phố Dnipro bằng một loại tên lửa mới là một bằng chứng. Thuận lợi của Ukraine là sẽ có khả năng tấn công sâu vào nội địa Nga mà hậu quả là khoảng 255 cơ sở hậu cần của Nga gần biên giới Ukraine sẽ bị tê liệt hoạt động và gây trở ngại cho việc tiếp tục tiến công. Bất lợi cho Ukraine là về mặt tâm lý. Dân chúng hoang mang sau khi Trump thắng cử và triển vọng quân viện của Mỹ không còn. Dù tinh thần chiến đấu của binh sĩ vẫn còn cao độ, nhưng theo một ước lượng, khoảng 1/3 dân chúng bắt đầu cảm thấy mệt mỏi về triển vọng thắng trận và hy vọng nhiều hơn về giải pháp đàm phán. Nhưng việc đàm phán lại lệ thuộc vào sự thu xếp của Mỹ và Nga và mọi việc còn phải chờ đợi diễn tiến sau ngày Trump nhậm chức. Về hoà đàm: Những người Việt có kinh nghiệm về hoà đàm Paris năm 1973 và việc thất thủ của Việt Nam Cộng hòa năm 1975 sẽ có cơ hội nhận ra rằng lịch sử Việt Nam sẽ tái diễn tại Ukraine.  Lại một lần nữa, Mỹ cúp viện trợ, nên Ukraine không còn phương tiện chiến đấu và phải chịu vào bàn đàm phán và ký kết hoà ước trong vị thế suy yếu như Việt Nam Cộng hòa. Nhưng sau đó, giống như cộng sản Bắc Việt, Nga sẽ vi phạm hoà ước và tấn công để chiếm trọn lãnh thổ Ukraine. Lúc đó, dân chúng Ukraine sẽ vỡ mộng như dân chúng miền Nam trong niềm tin là “Mỹ không thể bỏ Việt Nam” và châu Âu mới thực sự lâm nguy. Để đối phó, Ukraine không còn cách nào khác hơn là sẽ tìm cách duy trì tình trạng vừa chiến đấu và vừa đàm phán càng lâu càng tốt, với mục đích là cầm chân quân Nga và để tránh cảnh tàn khốc lan rộng sang các nước khác. Đây là một lợi điểm cho khối NATO. Để đạt mục tiêu này, Ukraine cần phải tuyển mộ thêm khoảng 300.000 tân binh cho chiến trường và chuẩn bị tấn công Nga một lần nữa vào năm 2025. Cuối cùng, có thể suy luận là hiện nay cuộc giao chiến trực diện giữa Nga và khối NATO chưa xảy ra.  Đ. K. T. Nguồn: BVN  

Theo Fortune/Kinh tế Đô thị Một trong những nguyên nhân của xu hướng này là do bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng và chi phí sản xuất cũng tăng. Nhiều công ty đang "chuyển hoạt động sản xuất về nước" hoặc chuyển sang các nước gần hơn. Một cuộc khảo sát của công ty Bain & Company với 166 CEO và COO cho thấy tỷ lệ các công ty đang chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc đã tăng vọt từ mức 55% vào năm 2022 lên 69% vào năm 2024. Thậm chí, nó còn chỉ ra rằng ngay cả trước khi ông Donald Trump giành chiến thắng và lên kế hoạch áp thuế quan mạnh tay, các công ty hàng đầu đã có kế hoạch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc với tốc độ nhanh hơn. Theo nghiên cứu, điểm đến hàng đầu của những công ty này là Ấn Độ, với 39% CEO đồng thuận. Tiếp theo là 16% chuyển đến Mỹ hoặc Canada, 11% đến Đông Nam Á, 10% đến Tây Âu và 8% đến Mỹ Latinh. Trong khi đó, nhiều công ty đang "chuyển hoạt động sản xuất về nước" hoặc chuyển sang các nước gần hơn. Cuộc khảo sát được tiến hành vào tháng 7 cho thấy tỷ lệ công ty có kế hoạch tổ chức lại các hoạt động sản xuất và phân phối sao cho gần với khu vực tiêu thụ sản phẩm hơn đã tăng từ 63% năm 2022 lên 81% trong năm nay. Điều đó cũng bao gồm xu hướng mới nổi là split-shoring (kết hợp giữa sản xuất ở nước ngoài và sản xuất "gần nhà". Tại sao? Bain cho rằng nguyên nhân của xu hướng này là do bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng và chi phí sản xuất cũng tăng. Nhưng đối với các công ty Mỹ, chiếm 39% cuộc khảo sát, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) năm 2022 là một yếu tố khác thúc đẩy việc chuyển sản xuất về nước. IRA là một trong những thành tựu chính sách mang tính biểu tượng của Tổng thống Joe Biden. Đạo luật này cung cấp các ưu đãi và tín dụng thuế trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ năng lượng xanh. Một sáng kiến khác của ông Biden là Đạo luật CHIPS cũng khuyến khích sản xuất chất bán dẫn trong nước. Chắc chắn có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định về chuỗi cung ứng của các công ty. Cuộc khảo sát năm 2022 của Bain cho thấy các yếu tố địa chính trị, bao gồm thuế quan, quy định và lạm phát là những yếu tố được cân nhắc hàng đầu. Nhưng điều kiện lao động, khí hậu, đặc điểm môi trường, cũng như rủi ro thảm họa như thiên tai và mối đe dọa sức khỏe, cũng là những yếu tố được quan tâm nhiều. Rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào các nhà máy Trung Quốc đã trở nên rõ ràng khi ông Trump áp thuế đối với Bắc Kinh trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, như một phần trong chính sách kinh tế "Nước Mỹ trên hết" của ông. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng trong đại dịch Covid-19 cũng làm nổi bật nhu cầu đa dạng hóa hơn. Sau đó, ông Biden vẫn giữ nguyên thuế quan của ông Trump đối với hàng hóa Trung Quốc, áp các biện pháp hạn chế đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc và khuyến khích sản xuất trong nước nhiều hơn. Và trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, ông Trump cũng tuyên bố sẽ tăng thuế quan trên diện rộng, bao gồm cả thuế quan "cứng rắn" hơn đối với Trung Quốc. Thuế quan của ông Trump và nền kinh tế Trung Quốc Mức thuế quan cao hơn của Mỹ đối với Trung Quốc có thể giáng một đòn nghiêm trọng nữa vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng bất động sản, khó khăn về nợ nần và thậm chí là tình trạng giảm phát. Nguyên nhân là do xuất khẩu là một trong những động lực kinh tế quan trọng của Trung Quốc, mặc dù hàng loạt biện pháp kích thích của Bắc Kinh đã cho thấy một số dấu hiệu thúc đẩy tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, làn sóng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc đã thúc đẩy các quốc gia khác áp đặt thêm nhiều rào cản thương mại đối với Bắc Kinh. Trong khi đó, đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc cũng giảm trong ba năm và tiếp tục giảm trong quý trước. Bất chấp những nỗ lực phục hồi tăng trưởng của Trung Quốc, đầu tư nước ngoài đã giảm 13 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm. Theo Fortune/Kinh tế Đô thị  

Thanh Hà Trước thềm ngưỡng 1000 ngày Nga xâm chiếm Ukraina, hôm 17/11/2024, chính quyền Biden tiết lộ quyết định cho phép Ukraina được dùng tên lửa ATACMS của Mỹ có tầm bắn 300 km «trên lãnh thổ Nga». Phải chăng đây là bước ngoặt cuối cùng trước khi kết thúc chiến tranh Ukraina? Tại sao phải đợi đến gần 3 năm cuộc chiến kéo dài và chỉ còn 63 ngày thì Nhà Trắng đổi chủ, Washington mới đồng ý điều mà đến nay vẫn coi là một lằn ranh đỏ không thể vượt qua? Khi biết rõ tên lửa chiến thuật tầm xa của Mỹ không cho phép Ukraina «đảo ngược tình thế» trên chiến trường, Joe Biden tính toán những gì? Nhật báo tài chính Mỹ, The Wall Street Journal trích lời các chuyên gia quân sự nhấn mạnh rằng, tên lửa ATACMS của Mỹ «ít có khả năng làm thay đổi cục diện chiến tranh» bởi phía Nga có thừa thời gian để dịch chuyển các cơ sở nhạy cảm nhất ra ngoài phạm vi tầm bắn 300 km. Cùng lúc Ukraina cũng không có nhiều tên lửa lợi hại này để uy hiếp đối phương. Đương nhiên, quyết định của Mỹ sẽ khiến Nga nổi đóa và lại hù dọa đáp trả NATO một cách đích đáng, nhưng xét cho cùng, như nhà địa chính trị Pháp Bruno Tertrais, từ tháng 2/2022, mỗi lần Âu Mỹ tăng cấp viện trợ quân sự cho Ukraina thì Tổng thống Vladimir Putin đều cảnh cáo NATO «trực tiếp đối đầu với Liên Bang Nga», thậm chí còn mang cả vũ khí nguyên tử ra để hù dọa. Truyền thông của Anh không loại trừ khả năng, quyết định của Tổng thống Biden trước hết là một tín hiệu để các đồng minh châu Âu «noi gương Hoa Kỳ» cho phép Kiev dùng tên lửa tầm xa của Anh, Mỹ và Đức tấn công sâu vào lãnh thổ của Nga. Ngoài ra, thông báo của Mỹ về việc dùng tên lửa ATACMS đã được đưa ra vào lúc tình hình chiến trường xấu đi đáng kể, bất lợi cho Ukraina: Quân Nga dồn dập oanh kích trên toàn lãnh thổ Ukraina, hơn 50% các nhà máy điện của nước này bị phá hủy vào lúc mùa đông đang đến. Các đợt oanh kích trong đêm càng lúc càng dồn dập với số lượng tên lửa và drone đi từ kỷ lục này đến kỷ lục khác, gây thiệt hại ngày càng nặng nề cho Ukraina. Lực lượng Ukraina cũng đang bị dồn vào thế hiểm nghèo ở vùng Kursk trên lãnh thổ Nga, nơi họ đã chiếm được một phần sau cuộc tấn công bất ngờ hồi mùa hè vừa qua. Nga dường như đã được khoảng 10.000 lính Bắc Triều Tiên tiếp sức để giành lại phần lãnh thổ này. Chiến thuật quân sự của Nga trong những ngày gần đây được giới phân tích coi như một cuộc chạy đua nước rút, chiếm được nhiều lãnh thổ của Ukraina càng nhiều càng tốt, trước khi chính quyền Donald Trump, kể từ 01/2025, có thể đưa ra các sáng kiến về Ukraina. Về mặt ngoại giao, hôm 15/11/2024 Thủ tướng Đức, điểm tựa quan trọng thứ nhì của Ukraina, bất ngờ điện đàm với Tổng thống Nga, để tìm kiếm một giải pháp chấm dứt chiến tranh.  Điện Kremlin «đáp lễ» sáng kiến ngoại giao này của Berlin trong tay Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz, bằng những đợt oanh kích «chưa từng thấy». Kèm theo đó là một thông cáo gồm 3 điểm làm tiền đề chấp nhận chấm dứt chiến tranh. Thứ nhất là phương Tây cần quan tâm đến vấn đề an ninh của Liên bang Nga, có nghĩa là Ukraina không bao giờ được gia nhập, hay tiến đến gần liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO. Thứ nhì là Matxcơva đồng ý đàm phán trên cơ sở «những thực tế mới về lãnh thổ», tức là trên cơ sở Nga đã giành được khoảng 20% lãnh thổ của Ukraina sau gần 3 năm chiến tranh. Sau cùng là các bên phải «loại bỏ hẳn những nguyên nhân» đã dẫn đến xung đột quân sự từ tháng 2/2022, nói cách khác Matxcơva đòi loại bỏ hẳn chính quyền của ông Volodymyr Zelensky thân phương Tây hiện tại và kể cả trong tương lai.   Giới quan sát bình luận: cả Ukraina lẫn phương Tây cùng không dễ chấp nhận những đòi hỏi của chủ nhân điện Kremlin, nhưng ai cũng biết rằng, với Trump ở Nhà Trắng, «điều gì cũng có thể xảy ra». Cựu Đại sứ Pháp tại Hoa Kỳ Gérard Araud nhấn mạnh, ông Putin «chỉ muốn đàm phán với Trump». Matxcơva biết rằng Tổng thống tân cử của Mỹ chủ trương ngừng viện trợ cho Ukraina. Không có vũ khí trong tay Kiev buộc phải đàm phán, có nghĩa là Zelensky sẽ nhượng đất cho Nga và bước tiếp theo nữa thì chính quyền Mỹ sẽ phủi tay và để châu Âu giải quyết tiếp hồ sơ Ukraina. Do vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng nếu Kiev được quyền tấn công nước Nga bằng tên lửa Mỹ thì chính quyền Trump sẽ không dễ nhượng bộ Matxcơva quá nhiều và Biden vẫn nắm quyền từ nay cho đến ngày 20/01/2025. Chính vì thế mà tờ báo uy tín của Ý, Corriere della Sera đặt câu hỏi: thỏa mãn đòi hỏi của Kiev dùng vũ khí tầm xa do Mỹ viện trợ để tấn công nước Nga là một thông điệp mà Tổng thống Biden muốn nhắm tới đồng cấp Vladimir Putin hay hướng về người kế nhiệm Donald Trump? T.H. Nguồn: RFI Tiếng Việt  

Mạc Van Trang  ĐIỀU CẦN NÓI THÌ PHẢI NÓI   Thủ tướng Hungary Viktor Orban là nhà lãnh đạo sừng sỏ ở châu Âu, nhưng lại nổi tiếng là thân Trung quốc và phò Putin, đi ngược lại đường lối của EU, nhất là cản trở EU giúp đỡ Ukraina. Năm 2023 trong cuộc bỏ phiếu thông qua gói hỗ trợ Ukraina mấy chục tỷ EURO, Oban đã kịch liệt phản đối, đến nỗi TT Đức Olaf Scholz, chủ tọa hội nghị đã yêu cầu Oban ra khỏi hội trường, để mọi người bỏ phiếu. Có người đã đề nghị khai trừ Hungary ra khỏi EU…   Năm 2024 Oban làm Chủ tịch luân phiên của EU, đã tranh thủ đi gặp Putin rồi Tập Cận Bình bàn bạc, ký kết gì đó, khiến Uỷ ban EU phải tuyên bố: Oban không đại diện cho EU…   Thậm chí, trợ lý của Oban khi được hỏi: Nếu quân Nga xâm lược Hungary thì Hungary sẽ làm gì? Anh ta nói ráo hoảnh: “Chúng tôi sẽ đầu hàng”!   Vừa rồi tại cuộc họp Nghị viên EU, bà Von Der Leyen Chủ tịch Uỷ ban Châu Âu đã có bài phát biểu chấn động tại Hungary.   Bà phát biểu về 3 vấn đề: Cứu trợ lũ lụt; cuộc kháng chiến của Ukraina và Năng lực cạnh tranh của EU.   Về vấn đề thứ hai, bà nói: Những thiệt hại vô cùng to lớn về người và của do cuộc xâm lược của Nga gây ra cho Ukraina. Vậy mà vẫn có người cho rằng, lỗi của cuộc chiến này do người bị xâm lược gây ra, chứ không phải do kẻ xâm lược; không phải do tham vọng của Putin mà lỗi do người dân Ukraina đi tìm tự do (?).   Vậy tôi hỏi họ, họ có đổ lỗi cho nhân dân Hungary trong cuộc xâm lược của Liên xô vào Hungary năm 1956 không?   Họ có đổ lỗi cho người Séc và Slovakia trong cuộc đàn áp của Liên xô năm 1968 không?   Họ có đổ lỗi cho người dân Litva trong cuộc đàn áp của Liên xô năm 19991 không?   Ngôn ngữ của châu Âu không có từ nào HOÀ BÌNH lại đồng nghĩa với ĐẦU HÀNG và CHỦ QUYỀN đồng nghĩa với BỊ CHIẾM ĐÓNG!   Ukraina đang đấu tranh cho Tự do của mình và cho cả châu Âu. Và chỉ có một con đường duy nhất để Ukraina đạt được nền hòa bình công bằng, bền vững cho Ukraina là chúng ta phải giúp Ukraina cả về Chính trị, Tài chính, Quân sự, trước hết là giúp Ukraina 35 tỷ EURO….   Điều đáng chú ý là bà Leyen vốn xưa nay nói năng tế nhị, nhẹ nhàng, đã từng bị chê là mềm yếu… Lần này tại Hungary, trước mặt Oban bà nói rõ những điều đáng xấu hổ cho nước Hungary. Mỗi điều bà nói, được cử tọa vỗ tay nhiệt liệt, bà dừng lại, nhìn thẳng vào mặt Oban…   Oban tất nhiên không vỗ tay, ngồi trơ lì…   Thế đó, dù là người phụ nữ “mềm yếu” tế nhị, nhưng khi những điều cần nói thì phải nói rành mạch, đĩnh đạc trước mặt đối phương, giữa hội nghị quan trọng.   15/11/2024 https://youtu.be/uBzSnquLgTw?si=3x9c7mXHi2gAdE7M  

Xuân Sơn Võ   Suốt thời gian tranh cử Mỹ vừa rồi, tôi không thấy nhiều bạn của mình trên fb tỏ ý ủng hộ hay mong muốn cho ông Trump tái đắc cử. Bản thân tôi cũng vậy. Mặc dù khi cá độ với các anh em bạn bè, tôi bắt Trump, nhưng tôi không đưa lên fb, vì không muốn bạn bè chia rẽ chỉ vì chuyện của người khác. Dù sao thì đó cũng là chuyện của nước Mỹ, và mình thì chẳng phải người Mỹ. Thậm chí, bây giờ mà tôi muốn thành người Mỹ, cũng phải tốn bộn tiền, và cố gắng trầy vi tróc vẩy mới được. Nói thì nói vậy thôi, chứ ai là Tổng thống Mỹ chắc chắn không phải chỉ là chuyện nội bộ của nước Mỹ. Không chỉ các nước ủng hộ Mỹ, mà ngay cả các nước chống Mỹ, cũng đều bị ảnh hưởng bởi việc ai sẽ là Tổng thống Mỹ. Trump tái đắc cử, Việt Nam sẽ được hưởng lợi khi quá trình dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc gia tăng. Về lí thuyết thì là vậy, nhưng trên thực tế, nếu các quan chức Việt Nam, các cơ quan chức năng của Việt Nam không giảm bớt nhũng nhiễu, không bớt gây khó cho doanh nghiệp, thì chẳng ai vô Việt Nam mà đầu tư cả đâu. Muốn họ vô đầu tư ở Việt Nam, thì chắc chắn, việc quấy rối, nhũng nhiễu họ sẽ phải giảm mạnh, thậm chí là không được phép có. Nếu chính phủ Việt Nam thành công trong việc giảm mạnh việc nhũng nhiễu, gây khó cho các doanh nghiệp nước ngoài, dẫn đến việc gia tăng đầu tư FDI vô Việt Nam, thì đó cũng vẫn chưa chắc là tín hiệu tốt. Khi các quan chức, công chức Việt Nam không xơ múi gì từ các doanh nghiệp nước ngoài, họ có thể sẽ thi nhau đè các doanh nghiệp trong nước ra mà trấn, mà lột. Nhiều năm qua, công tác chống tham nhũng đã kéo rất dài. Càng ngày càng có nhiều quan chức bị bắt, bị cách chức. Nhưng có vẻ như tham nhũng ngày càng nhiều. Càng về sau này, càng nhiều vụ tham nhũng khủng. Hết kỉ lục này đến kỉ lục khác về tham nhũng bị xô đổ. Đến mức, có lúc tôi phải đặt dấu hỏi, liệu tham nhũng có phải đã là bản chất? Cho nên, ngay cả khi Trump thắng cử, thì tình hình Việt Nam vẫn chỉ, và luôn chỉ phụ thuộc vào người Việt Nam. Điều đó chắc chắn đúng. Ngay cả khi việc Trump thắng cử sẽ ảnh hưởng mạnh đến cuộc chiến Nga xâm lược Ucraine, đến chiến tranh Trung Đông, cũng như đến sự phát triển kinh tế của Trung Quốc./.    

Nguyen Khan Cuộc chiến Ukraina đang ở thế giằng co, đánh tiêu hao… Bước ngoặt khó có thể xảy ra cho bất cứ bên nào! Hai khả năng có thể giúp bên nào đó tạo bước ngoặt, là tăng quân để áp đảo quân số, hoặc tăng công năng vũ khí để áp đảo hỏa lực. - Nga đang gặp khó khăn vì vũ khí dự trữ đã sử dụng gần hết, nền sản xuất quốc phòng không đáp ứng kịp tốc độ tiêu hao, và sự cấm vận đã hạn chế Nga phát triển những loại vũ khí mới có uy lực mà chiến trường đang mong đợi. Việc mua thêm vũ khí của Bắc Hàn và Iran cũng chỉ giúp Nga giữ được thế trận, hoặc nhỉnh hơn đôi chút trên chiến trường chớ chưa phải là yếu tố tạo bước ngoặt, vì hầu hết vũ khí, đạn dược của hai nước này đều là loại cũ, độ chính xác thấp. Riêng China chỉ có thể cung cấp cho Nga hàng lưỡng dụng, một số dây chuyền sản xuất quốc phòng vì sợ trừng phạt thứ cấp của Mỹ và phương Tây? - Nga cũng đang gặp khó khăn về quân số, vì số lượng tiêu hao binh sĩ gần 3 năm gây chiến của Nga là quá lớn, không dễ cho Nga huy động một lượng quân áp đảo để tạo bước ngoặt. Và ngay cả khi Nga có thể gọi nhập ngũ một số lượng quân áp đảo quân Ukraina như mong muốn, thì thời gian huấn luyện, trang bị quân trang quân dụng, trang bị hỏa lực hạng nặng và cung cấp hậu cần (đạn dược, nhiên liệu, lương thực thực phẩm, y tế v.v…) cũng là một thách thức quá lớn cho Nga trong thời điểm chiến trường đang đẩy lên cao trào giành lợi thế chiến lược trước khi mùa Đông đến, cùng với áp lực phải giải phóng Kursk oblast ngày càng thôi thúc. Có thể đó là lý do đang rộ tin Nga chuẩn bị tung hàng ngàn quân Bắc Hàn vào cuộc chiến ? Việc Nga tung thêm hàng ngàn quân Bắc Hàn vào cuộc chiến trong những ngày sắp tới, theo lý thuyết, là yếu tố có thể tạo bước ngoặt. Song: - Liệu Nga có đủ quân trang, quân dụng, vũ khí và khí tài hiện đại, tiếp tế lương thực thực phẩm, nhiên liệu, y tế, công binh… Để trang bị và phục vụ đội quân khách quý này ? - Liệu đội quân suy dinh dưỡng và khép kín này có thích nghi nhanh với lối đánh hiện đại và tinh quái của Ukraina khi họ chưa hề được thực chiến. Đặc biệt là phải đối mặt cuộc chiến công nghệ, đối mặt với UAV đa dạng và các loại pháo thông minh có độ chính xác cao của Ukraina? - Sự phối hợp tác chiến giữa các quân binh chủng của Bắc Hàn với các quân binh chủng của Nga trong các cuộc tấn công hoặc phòng thủ có hợp “giơ ?Nếu không (hợp “giơ”) có thể làm suy yếu lẫn nhau? Về phía Ukraina, cho rằng nhờ Nga tăng thêm quân Bắc Hàn và nhờ sự hổ trợ của khối trục dành cho Nga, có thể gián tiếp giúp Ukraina tạo bước ngoặt cuộc chiến là hơi phi logic. Nó chỉ trở thành logic khi: - Nam Hàn đã đưa ra lằn ranh đỏ, rằng nếu Bắc Hàn có mặt trong chiến trường Ukraina thì Nam Hàn sẽ viện trợ vũ khí sát thương cho Ukraina. Và với GDP của Nam Hàn lớn gấp nhiều lần GDP Bắc Hàn, vũ khí quy ước của Nam Hàn hiện đại hơn vũ khí quy ước của Bắc Hàn, đặc biệt là vũ khí công nghệ cao, thì việc Nga có thêm quân và vũ khí từ Bắc Hàn chưa chắc đã lấn lướt được Ukraina? - Mỹ có vẻ như cũng đưa ra lằn ranh đỏ? Rằng nếu lính Bắc Hàn tham chiến tại chiến trường Ukraina, thì Mỹ sẽ cho phép Ukraina sử dụng vũ khí tầm xa của Mỹ tấn công không hạn chế trong lãnh thổ Nga. Đây mới chính là điều có thể giúp Ukraina tạo bước ngoặt? Nhớ lại, vào mùa hè 2022, khi quân Nga tháo chạy khỏi phía Bắc và chung quanh Kyiv, chạy về hợp lực với quân Nga ở phía Đông và phía Nam Ukraina. Họ đang trên đà thắng… Mariupol, Severodonet, Lysychansk, thì bỗng dưng bị pháo phản lực cơ động cao Himars (của Mỹ viện trợ cho Ukraina), với tầm bắn gần 90 km, chặn đứng… Quân Ukraina đã sử dụng Himars phá hủy nhiều kho đạn, kho nhiên liệu, kho hậu cần, kho lương thực, trại chỉ huy, trại đóng quân… phía sau xa chiến tuyến của quân Nga, khiến quân Nga lầm cảnh thiếu đạn dược, thiếu nhiên liệu, thiếu đồ ăn… Phải bỏ chạy hàng loạt, bỏ của chạy lấy người, chạy thục mạng khỏi Balakliia, Kupyansk, Izium, Lyman, Kherson (bên hữu ngạn sông Dnepr). Có thể nói Himars đã trợ giúp không nhỏ cho Ukraina tạo bước ngoặt cuộc chiến. Rút kinh nghiệm về thất bại lần ấy, quân Nga đã di dời các kho đạn, kho nhiên liệu, kho hậu cần… Xa khỏi tầm bắn của Himars. Và khi Ukraina có các loại vũ khí tầm xa hơn, ACTASMS chẳng hạn, thì quân Nga chủ yếu đặt các kho… trong lãnh thổ Nga. Và khi vận chuyển hàng tiếp liệu, đạn dược đến gần tiền tuyến, quân Nga sẽ phần tán thành nhiều kho nhỏ để hạn chế sự bào mòn của Himars. Đó là lý do nếu Mỹ cho phép Ukraina sử dụng vũ khí tầm xa không hạn chế trên đất Nga, thì ACTASMS và các loại vũ khí tầm xa khác mà Ukraina đang sở hữu, sẽ làm công việc bào mòn tầm xa trong lãnh thổ Nga gần giống như Himars đã bào mòn trước đây, để tạo thêm bước ngoặt của cuộc chiến. Bời nhiều súng mà không đủ đạn, nhiều lính mà không đủ ăn thì…?  

Đỗ Kim Thêm (BVN) Bối cảnh Đến tham dự Hội nghị Thượng đỉnh của khối BRICS tại thành phố Kazan, Nga, từ ngày 23 đến 24/10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan công khai bày tỏ mong muốn trở thành thành viên của khối BRICS và được Tổng thống Vladimir Putin quan tâm đặc biệt. Tại sao? Erdogan mong đợi gì trong cuộc hội kiến này và những hậu quả địa chính trị và kinh tế nào có thể xảy ra?  Nguyên nhân Ngay sau Đệ nhị thế chiến, Thổ Nhĩ Kỳ hướng về một tương lai an bình và thịnh vượng, tin tưởng rằng sẽ mở rộng quan hệ với các đối tác phương Tây và được các nước hùng mạnh phân chia quyền lực. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ quyết định làm thành viên sáng lập của khối Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) và đã hội nhập thành công trong các chương trình phòng thủ chung. Để tiếp tục hưởng được những thành tựu kinh tế trong khuôn khổ phát triển thị trường chung châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ cũng xin tham gia Liên minh Châu Âu. Vì nhiều lý do khác nhau mà nguyện vọng này cho đến nay vẫn không có kết quả. Đứng trước một thế giới đang phân hoá đa cực, gần đây, Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn chia sẻ mục tiêu hợp tác với khối BRICS vì nhận ra rằng có thể đạt được nhiều lợi thế.  Khi tận dụng được mọi cơ hội, Thổ Nhĩ Kỳ hy vọng sẽ trở thành một trung tâm phát triển cho khu vực và toàn cầu. Khối BRICS là một nhóm các nước ban đầu gồm có Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. Sau đó, các nước Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng lần lượt tham gia.  Về mặt chính trị, khối BRICS do Nga và Trung Quốc dẫn đầu, thái độ chung là phản đối sự thống trị của phương Tây, điển hình là G7, một tập hợp 7 nền kinh tế công nghiệp phát triển hàng đầu do Mỹ lãnh đạo. Hiện nay, nền kinh tế trong nước đang gặp nhiều khó khăn, nhất là vì tình trạng lạm phát cao độ, nên Thổ Nhĩ Kỳ muốn tìm các biện pháp vực dậy.  Thổ Nhĩ Kỳ với diện tích 783.562 km2 và 85 triệu dân, nằm ở ranh giới giữa Tây và Đông, có nền kinh tế đa dạng; các ngành công nghiệp chính bao gồm ô tô, điện tử, dệt may, xây dựng, thép, khai thác mỏ và chế biến thực phẩm. Với tiềm năng này, Thổ Nhĩ Kỳ được các thành viên của khối BRICS quan tâm vì cho rằng có thể hưởng nhiều lợi thế giao thương. Chiến lược nổi bật nhất hiện nay của Thổ Nhĩ Kỳ là tìm cách cung cấp các thiết bị quân sự được yêu chuộng như máy bay không người lái. Thổ Nhĩ Kỳ cũng hy vọng là nền kinh tế các nước Iran, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ai Cập sẽ đóng một vai trò quan trọng trong khuôn khổ hợp tác của khối BRICS, tạo ra một chuyển biến tích cực cho sự phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng các doanh nghiệp xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn thâm nhập các thị trường Trung Quốc dễ dàng hơn và đồng thời cũng tạo ra các điều kiện thu hút đầu tư dành cho các dự án của Trung Quốc.  Thổ Nhĩ Kỳ nhận thức rằng Nga là nhà cung cấp năng lượng chính và việc Nga đảm bảo lượng nhập khẩu dầu khí là có tầm  quan trọng cho tương lai Thổ Nhĩ Kỳ. Lợi điểm của BRICS  Lần đầu tiên Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của khối NATO, xin gia nhập khối BRICS, nên Putin tỏ ra quan tâm đặc biệt, vì cho là triển vọng này làm cho việc xích lại gần Nga quan trọng hơn về mặt địa chính trị. Để biện minh cho việc Nga xâm lược Ukraine, Putin luôn xem khối NATO là một thế lực thù địch đang đe doạ thường trực sự vẹn toàn lãnh thổ của Nga. Trong mọi trường hợp, nếu quan điểm của Ankara và Moscow gần gũi nhau hơn, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không còn chống lại Nga triệt để, thí dụ như không tham gia lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây. Tuy nhiên, hiện nay, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang hỗ trợ quân sự cho Ukraine.  Thổ Nhĩ Kỳ chống phương Tây  Trước thềm hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan, Nga, Putin đã yêu cầu Ngoại trưởng Lavrov soạn thảo các điều kiện chính để cho các quốc gia xin gia nhập.  Trong một diễn văn truyền hình vào mùa hè năm 2024, Ngoại trưởng Lavrov cho rằng một thành viên toàn diện của khối BRICS phải cùng chia sẻ những giá trị chung và hiện nay vấn đề bảo vệ cho Ukraine không phải là những giá trị cao quý mà Liên Âu nên theo đuổi. Thảo luận về những giá trị tương phản này làm cho Thổ Nhĩ Kỳ lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.  Trước đây, khi Thổ Nhĩ Kỳ xin gia nhập Liên Âu, thì Liên Âu cũng yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ cùng theo đuổi các giá trị chung về pháp quyền, nhân quyền và điều chỉnh chính sách đối ngoại cho phù hợp. Như vậy phương Tây có nên lo lắng tương tự như vậy không?  Nhìn chung, Ankara đang tiếp tục tự coi mình là một chủ thể thuộc về châu Âu. Nhưng trong thời gian gần đây, tình hình thế giới biến động khôn lường, khiến cho Thổ Nhĩ Kỳ chủ trương là phải đa dạng hóa chính sách đối ngoại và tìm cách rời xa mọi ràng buộc chính trị với Mỹ.  Trong chiến tranh Ukraine, Mỹ và Nga chống đối nhau qua các phương cách hỗ trợ cho Ukraine, nhưng cả hai vẫn tiếp tục giao thương. Dựa theo những kinh nghiệm này, Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn áp dụng tương tự đối với khối BRICS.  Phương Tây nhượng bộ Thổ Nhĩ Kỳ  Khối BRICS do Nga và Trung Quốc  lãnh đạo, thường nhân danh là các quốc gia Nam bán cầu, mà thực ra là một công cụ để cho Nga và Trung Quốc  chống đối sự thống trị của phương Tây, tìm cách tạo áp lực, nhất là Mỹ, phải nhượng bộ.  Nằm trong chiều hướng này, Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị một chính sách mới để đối phó với một thế giới đang thay đổi, tạm gọi là hậu phương Tây, có nghĩa là, Hoa Kỳ không còn đảm nhận vai trò quyết định cho vận mệnh thế giới tự do và sự thống nhất xuyên Đại Tây Dương.  Từ lâu, Thổ Nhĩ Kỳ không còn hợp tác chặt chẽ với phương Tây, không nhận vũ khí, máy bay chiến đấu F-35, và đầu tư mới. Đó là lý do tại sao Thổ Nhĩ Kỳ muốn tham gia vào khối BRICS. Quyết định này cũng sẽ làm cho phương Tây và khối NATO gặp nhiều khó khăn, ít nhất là về mặt hình thức.  Thực ra, thế giới quan hiện nay của Thổ Nhĩ Kỳ có những đặc điểm song hành. Một mặt, Thổ Nhĩ Kỳ vừa muốn tiếp tục giao thương với châu Âu và Mỹ và hợp tác an ninh với khối NATO, nhưng đồng thời, mặt khác, cùng đứng chung với Trung Quốc và Nga để chỉ trích phương Tây về các tham vọng giành quyền bá chủ thiên hạ.  Theo nhiều ước lượng, Ankara sẽ khó thành công trong việc theo đuổi hai phương sách này, vì không thể so sánh với vị thế chiến lược mà Ấn Độ đang có. Quy mô và thực lực của khối BRICS  Các thành viên đầu tiên của khối BRICS là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, cộng chung có hơn 3,5 tỷ người, nghĩa là chiếm khoảng 40% dân số thế giới.  Về mặt kinh tế, trong 20 năm qua các nước mới nổi này đã bắt kịp trào lưu phát triển công nghiệp, nhất là Trung Quốc (nền kinh tế đứng hàng thứ hai) và Ấn Độ (thứ năm). Hơn 30% sản lượng kinh tế toàn cầu xuất phát từ các nước trong khối BRICS.   Dự đoán chung là nền kinh tế của khối BRICS sẽ sản xuất ổn định và gia tăng thu nhập, thuận lợi này có được là nhờ Nga, nhà cung cấp khí đốt lớn nhất, bảo đảm cung cấp năng lượng. Gần đây, các nhà cung cấp dầu khí khác là Iran và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng lần lượt gia nhập, nghĩa là, về mặt cung ứng, càng bảo đảm được nhiều hơn. Tuy nhiên, về mặt thể chế chính trị, vấn đề sẽ phức tạp hơn. Ấn Độ theo thể chế dân chủ trong khi Nga và Trung Quốc theo hệ thống độc đảng chuyên quyền, các nước khác cũng có các nhóm xung đột nhau vì lợi ích kinh tế.  Điểm yếu nhất của khối BRICS là về mặt hệ thống tiền tệ. Để cho một nền thương mại chung được hoạt động ổn định trong lâu dài, khối BRICS cần thoả thuận một loại tiền tệ lưu hành chung để thanh toán.  Hiện nay, các nước trong khối hoàn toàn phụ thuộc vào việc lưu hành đồng đô la Mỹ và nhất là không có một thị trường vốn hoạt động chung, trong khi đồng rúp và đồng nhân dân tệ đều không thể đảm nhiệm chức năng thanh toán này.  Putin muốn “phi đô la hóa” bằng hệ thống thanh toán nội bộ có tên Bridge, nhưng không được các nước ủng hộ, nhất là Trung Quốc không muốn mất khả năng thâm nhập thị trường tài chính phương Tây. Triển vọng của BRICS  Putin chắc chắn sẽ sử dụng thành quả của hội nghị thượng đỉnh năm nay để chứng minh cho cộng đồng thế giới biết rằng Nga không bị cô lập như các chính phủ phương Tây cáo buộc khi tiến hành cuộc chiến xâm lăng Ukraine. Putin còn hy vọng là sẽ mở rộng khối BRICS để phô trương thanh thế khi cho biết là có 30 quốc đang muốn gia nhập và một số quốc gia đã được mời tham dự lần này, nhưng thực tế cũng không thể đạt được. Sau khi nhận lời mời, Argentina từ chối tham gia và Ả Rập Xê Út chưa quyết định. Thái độ miễn cưỡng của Vương quốc này được giải thích là việc liên minh quốc phòng với Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò then chốt và bền chặt hơn nếu cơ hội bình thường hóa quan hệ với Israel đạt được. Còn Saudi cũng không thể xác định được lợi ích cụ thể nào khi tham gia.  Dù khối BRICS phô trương các hình ảnh đoàn kết qua các phương tiện truyền thông, nhưng cũng không đem lại một ý nghĩa thực chất nào vì không nêu rõ được một sự thay đổi cấu trúc đáng kể. Thực ra, khối BRICS đã làm điều ngược lại.  Do chiến cuộc Ukraine diễn biến khốc liệt và triển vọng hoà đàm đầy bất trắc, nên giới lãnh đạo phương Tây đang có khuynh hướng chung là theo tinh thần dân tộc và ngay trong nội bộ khối BRICS càng có nhiều bất đồng; do đó, việc điều hành và hợp tác chung thậm chí còn kém hiệu quả hơn trước đây.  Như vậy, việc gia tăng số lượng thành viên, nếu có xảy ra, cũng không phải là yếu tố quyết định; lập luận là khối BRICS đang chiếm ưu thế đa số trên toàn cầu cũng không thể thuyết phục được công luận.  Những giải pháp cần kíp hiện nay cho các thách thức mang tầm vóc quốc tế là ủng hộ tự do giao thương, giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm.  Khối BRICS luôn tỏ ra chống phương Tây quyết liệt, nhưng cho đến nay, chưa thể hiện một hành động tập thể nào để ứng phó trước tình hình. Biểu tượng chống đối không mang lại một lợi ích cụ thể cho các thành viên và các nơi khác trên thế giới. Đây là trở ngại chính.  Việc ra mắt Ngân hàng Phát triển Mới (New Development Bank) ban đầu được gọi là Ngân hàng BRICS là một bước tiến tích cực; nhưng tổ chức này chưa đề ra việc tài trợ nào cho các mục tiêu chung. Do đó, khối BRICS  không đủ thực lực để giải quyết các thách thức hiện nay, mà ngay G7 cũng thế. Tuyên bố của Hội nghị thượng đỉnh năm 2024 của khối BRICS không đề ra được một giải pháp nào để thay thế cho việc sử dụng đồng đô la Mỹ, một hệ thống tiền tệ đang hoạt động toàn cầu. Trung Quốc vẫn còn đang tận dụng các lợi điểm khi giao dịch bằng đồng đô la Mỹ nên việc mở tài khoản vốn để hoạt động trong thị trường tài chính chung, như Putin hy vọng, sẽ không xảy ra. Về mặt lý thuyết, trong khuôn khổ của khối BRICS, Trung Quốc và Ấn Độ đồng ý hợp tác kinh tế và tránh né công kích lẫn nhau, nhưng hợp tác toàn diện là một chuyện dài không đoạn kết mà lý do chính là vì hai nước vẫn còn nhiều tranh chấp lâu đời về lãnh thổ mà các cuộc giao tranh dọc theo biên giới Himalaya chưa thể giải quyết.   Cũng tương tự như vậy,  bang giao song phương giữa Ai Cập và Ethiopia hay giữa Ả Rập Xê Út và Iran còn vô số các bất hoà do lịch sử để lại và cũng không thể hoà giải chính trị. Về mặt dân số, Ai Cập, Ethiopia và Iran là các nền kinh tế mới nổi lớn nhất, nhưng khó có thể năng động; Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống nhất, tuy giàu có hơn nhiều so với những nền kinh tế khác, nhưng là một quốc gia rất nhỏ về quy mô. Mexico và Indonesia cũng khó đứng vào vị thế nền kinh tế hàng đầu.  Lần này, Việt Nam được mời tham gia hội nghị và chưa công khai bày tỏ mong muốn trở thành thành viên như Thái Lan, Myanmar và Malaysia. Đây là một quyết định khôn ngoan, Việt Nam cũng nên ý thức rằng không để bị ràng buộc chính trị với Nga và Trung Quốc nhiều hơn nữa trong khuôn khổ hợp tác này. Ngay cả khi BRICS có thiện chí mở rộng hợp tác với Bangladesh, Nigeria, Pakistan, Philippines, Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc và Việt Nam, nếu việc tham gia này có số thành viên gia tăng, thì cũng sẽ không mang lại những thành tựu đột phá nào khi so với các hội nghị thượng đỉnh khác lớn hơn.  Kết luận Cuối cùng, câu trả lời câu trả lời hầu như đã rõ. Thay đổi trong chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ không mang tại một tác hại nào nghiêm trọng trong sinh hoạt quốc tế.  Không có một chính sách chung về phát triển giao thương như WTO, không có chủ trương hội nhập thị trường và thống nhất tiền tệ như EU, không có liên minh quân sự như NATO, khối BRICS chưa thể xác định được một mục tiêu cụ thể nào để theo đuổi.  Do đó, khối các nước G20 vẫn là một cơ chế hợp tác quốc tế phù hợp và hiệu quả hơn là BRICS cho chủ thuyết đa phương hiện nay. Đ. K. T. Bài liên quan:  Khối BRICS có vai trò nào trong nền kinh tế toàn cầu? Sự mở rộng sai lầm của khối BRICS Tác giả gửi BVN    

Marina Mai (TAZ)   Tóm tắt: Sau vụ bắt cóc người tại công viên Tiergarten đưa về Việt Nam: Bây giờ có lẽ chính quyền Việt Nam muốn có thêm một nạn nhân khác. Việt Nam dường như đang đề xuất một thỏa thuận với Chính phủ Liên bang Đức: Sẽ thả Trịnh Xuân Thanh, là người bị bắt cóc hồi năm 2017 – với điều kiện đầy tranh cãi. Hôm thứ Hai [ngày 21-10-2024] một phái đoàn của Bộ Công an Việt Nam đến thăm Bộ Nội vụ Liên bang tại Berlin. Có những dấu hiệu cho thấy, khách đến thăm có thể có ý định trả tự do cho Trịnh Xuân Thanh, người bị bắt cóc từ Đức về Việt Nam hồi năm 2017 – và cho phép Thanh xuất ngoại tới Đức. Ở Đức, Cục Liên bang về Di cư và Tị nạn đã cấp cho Thanh quyền tị nạn sau khi ông bị mật vụ Việt Nam bắt cóc. Vợ và ba trong số năm người con của Thanh đang sống ở đây. Nhưng Hà Nội không muốn để Trịnh Xuân Thanh ra đi (ND: Rời khỏi Việt Nam) mà không có gì đổi chác. Trịnh Xuân Thanh là một quan chức kinh tế Việt Nam đào tẩu và trốn sang Đức hồi năm 2016. Một năm sau, mật vụ Việt Nam bắt cóc Thanh trong một đặc vụ giống như phim hành động, để đưa trở về Hà Nội, nơi người đàn ông 58 tuổi này vẫn bị giam giữ cho đến nay. Tòa án Nhân dân Hà Nội tuyên phạt Thanh hai án chung thân về tội tham nhũng và quản lý yếu kém. Thanh phủ nhận mọi cáo buộc. Luật sư người Đức của Trịnh Xuân Thanh, Petra Schlagenhauf, coi việc bắt cóc và tuyên phạt đó được thực hiện vì động cơ chính trị. Kể từ khi xảy ra vụ bắt cóc xảy ra, Đức đã yêu cầu trả tự do cho người đàn ông này. Nhà báo Lê Trung Khoa, sống ở Berlin, được một nguồn tin từ Hà Nội cho biết, rằng chính phủ Liên bang đã được đề nghị một thỏa thuận: Việt Nam sẽ trả tự do cho Trịnh Xuân Thanh và đưa ông sang Đức, để đổi lại, Berlin đồng ý để doanh nhân Nguyễn Thị Thanh Nhàn, là người đã bỏ trốn sang Đức, bị dẫn độ về Việt Nam. Bị kết án vắng mặt [Bà Nhàn] một phụ nữ 55 tuổi, là người [môi giới] cung cấp các thiết bị quân sự và công nghệ y tế từ các nước phương Tây cho Việt Nam đến năm 2022, bị kết án 30 năm tù vắng mặt vì tham nhũng và gian lận trong quá trình đấu thầu. Người phụ nữ này trốn ra nước ngoài cùng bảy đồng phạm hồi năm 2022. Bà Nhàn đã sống ở Đức được một năm rưỡi và đang được cơ quan an ninh bảo vệ khỏi nguy cơ bị bắt cóc. Cục Tư pháp Liên bang đã từ chối yêu cầu dẫn độ bà Nhàn về Việt Nam. Kể từ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh năm 2017, TAZ được biết thông tin từ giới chính quyền, việc dẫn độ [bà Nhàn] về Việt Nam về cơ bản đã bị bác bỏ. Người ta nghi ngờ, liệu yêu cầu dẫn độ có thực sự liên quan đến tội ác kinh tế mà người phụ nữ này bị cáo buộc hay không. Bà ta là người tình lâu năm của Thủ tướng Việt Nam và họ có với nhau một cô con gái đã trưởng thành. Thủ tướng là đối thủ chính trị của Tổng bí thư đảng CSVN Tô Lâm và Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang. Vì họ chưa tìm thấy kẽ hở nào để tấn công cá nhân Thủ tướng, nên được cho là họ tìm những biện pháp nhắm đến người tình [cũ] của ông ta. Ít nhất, đó là những gì được mô tả trong một bức thư nặc danh bị rò rỉ cho TAZ hồi năm 2023 từ Hà Nội. Câu hỏi đặt ra là, liệu Đức có chấp nhận thỏa thuận này hay không. Một mặt không phải Bộ Nội vụ Liên bang quyết định, liệu một người có bị dẫn độ sang nước khác hay không, mà là Tòa án và cục Tư pháp Liên bang. Mặt khác, Việt Nam chưa có nền tư pháp độc lập. Cả Bộ Nội vụ Liên bang lẫn Bộ Ngoại giao đều không bình luận về câu hỏi này theo yêu cầu. Người phát ngôn Bộ Nội vụ chỉ xác nhận với TAZ rằng, cuộc trò chuyện kéo dài một giờ giữa đại diện Bộ Nội vụ Việt Nam và Thứ trưởng Nội vụ Hans-Georg Engelke sẽ diễn ra vào thứ Hai. Trước đó là mong muốn của Việt Nam về chuyến thăm của Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang. Hiện còn “chưa rõ” liệu Bộ trưởng Việt Nam có đích thân đến và ai sẽ cùng đi tháp tùng. Bộ Nội vụ Liên bang không cung cấp bất kỳ thông tin nào về nội dung cuộc trò chuyện mà Việt Nam yêu cầu. Hà Nội muốn cử một sĩ quan cảnh sát Một nguồn tin thân cận với Đại sứ quán Việt Nam tại Berlin nói với TAZ rằng, Hà Nội cũng muốn tận dụng chuyến thăm này để bổ nhiệm một sĩ quan cảnh sát liên lạc (Bí thư Thứ nhất) vào đại sứ quán một lần nữa. Điều này tồn tại cho đến khi Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc. Ông này đã được bổ nhiệm vào thập niên 1990 để giúp cảnh sát Đức chống tội phạm thuốc lá ở Việt Nam. Tuy nhiên, qua nhiều năm, viên chức này tỏ ra không phải là một phần của giải pháp mà là một phần của vấn đề. Nhiều năm trước, TAZ được biết từ Văn phòng Cảnh sát Hình sự Thủ đô Berlin rằng, họ muốn loại bỏ người đàn ông này và hầu như không giao cho ông ta nhiệm vụ nào khác ngoài việc phân biệt hộ chiếu Việt Nam thật và giả. Tuy vậy, trong cộng đồng người Việt, ông ta có thể tạo ấn tượng rằng, ông ta hợp tác tốt với cảnh sát địa phương, do đó một số khiếu nại hình sự đều đến tay ông ta thay vì đến các nhà chức trách Đức và một dạng hệ thống tư pháp song song đã xuất hiện. Theo bằng chứng của Tòa phúc thẩm Berlin, viên sĩ quan cảnh sát liên lạc này đã đóng vai trò trung tâm trong vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Ví dụ như ông ta đã giúp đưa nạn nhân bị bắt cóc ra khỏi Berlin.   Lê Quang Ngọ và Lê Quí Trọng, biên dịch    

RFA Một lá thư chung của 33 tổ chức gửi đến Thủ tướng Thái Lan hôm 18/10 kêu gọi bảo vệ ông Y Quynh BDap khỏi nguy cơ bị dẫn độ và cho phép ông tái định cư ở một nước thứ ba. Thư ngỏ được công bố chỉ một ngày sau khi Bộ Ngoại giao Việt Nam chính thức lên tiếng về vụ việc dẫn độ nhà hoạt động người Thượng, cho rằng việc này là "phù hợp, nhằm bảo đảm mọi đối tượng phạm tội bị xử lý theo pháp luật." Các tổ chức phi chính phủ quốc gia, khu vực và quốc tế đã lên tiếng cảnh báo về những hậu quả nghiêm trọng nếu ông Bdap bị trục xuất như ông sẽ phải đối mặt với án tù dài hạn và có khả năng bị đối xử khắc nghiệt, bao gồm cả tra tấn, trong thời gian bị giam giữ.  Ông Y Quynh Bdap, người dân tộc Ede vì bị đàn áp về tự do tôn giáo, đã đưa vợ con sang tị nạn ở Thái Lan từ năm 2018. Ông được Cao uỷ Liên Hiệp quốc về người tị nạn (UNHCR) cấp quy chế, và gia đình ông đang trong tiến trình định cư ở quốc gia thứ ba. Tuy nhiên, ông bị Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan bắt giữ ngày 11/6 vừa qua vì “lưu trú quá hạn” và theo yêu cầu dẫn độ của Việt Nam vốn cáo buộc ông tham gia chỉ đạo vụ tấn công vào trụ sở công quyền ở huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk giữa năm 2023 mà ông luôn bác bỏ. Thư ngỏ cho rằng, "Thái Lan đã thể hiện cam kết đáng ngưỡng mộ đối với người tị nạn trong nhiều thập kỷ và vì lý do đó, việc dẫn độ ông Bdap sang Việt Nam sẽ không phù hợp với danh tiếng của Thái Lan là nơi trú ẩn cho những người chạy trốn khỏi sự đàn áp và bạo lực." Các tổ chức có tên trong bức thư gồm: Ân xá Quốc tế, Ủy ban Luật gia Quốc tế (ICJ), Liên đoàn Quốc tế Nhân quyền (FIDH)..., khẳng định trường hợp của ông Bdap là biểu tượng cho những vấn đề rộng lớn hơn mà người tị nạn Việt Nam phải đối mặt, hàng nghìn người trong số họ đã chạy trốn sang Thái Lan để thoát khỏi sự đàn áp vì lý do tôn giáo, sắc tộc và chính trị. Thư chung khẳng định:  "Mặc dù chúng tôi cho rằng, theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả luật nhân quyền quốc tế, các quốc gia có nghĩa vụ thực hiện các biện pháp chống khủng bố, chúng tôi lo ngại rằng việc dẫn độ ông Bdap sẽ tiếp thêm động lực cho những kẻ nhắm mục tiêu và trừng phạt các nhà hoạt động nhân quyền ôn hòa như ông Bdap." Tòa án Thái Lan hôm 30/9 ra phán quyết rằng chính phủ Thái Lan có thể buộc Y Quynh Bdap trở về Việt Nam nếu chính quyền Thái Lan cho rằng điều đó là phù hợp, bất chấp các điều khoản của Đạo luật Phòng ngừa và Chống tra tấn và Mất tích cưỡng bức cấm đưa một người trở về một quốc gia nơi họ có thể phải đối mặt với sự tra tấn hoặc bị mất tích cưỡng bức. Các luật sư người Thái của ông này cho biết ông có ý định kháng cáo quyết định đó.  Trong một phiên tòa được tổ chức tại tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam, vào tháng 1 năm 2024, ông Y Quynh đã bị kết án 10 năm tù về cáo buộc "khủng bố". Andrea Giorgetta, Giám đốc Văn phòng Châu Á của Liên Đoàn Quốc tế Nhân quyền (FIDH), tổ chức cũng ký tên vào thư ngỏ gửi Thủ tướng Thái Lan, viết trong tin nhắn gửi Đài Á Châu Tự Do (RFA) hôm 18/10: “Vụ án của Y Quynh Bdap là phép thử quan trọng đầu tiên đối với cam kết của Thái Lan đối với quyền con người sau khi được bầu vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp quốc.  Nếu Chính phủ Thái Lan nghiêm túc trong việc tôn trọng luật pháp quốc gia và quốc tế, họ không được dẫn độ Y Quynh Bdap về Việt Nam, nơi ông ta chắc chắn sẽ phải đối mặt với những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.”

NTV Tác giả: Markus Frenzel  Việt Hùng chuyển ngữ Bắc Kinh muốn biến thế giới thành một chế độ độc tài vĩ đại theo mô hình Trung Quốc. Ở Đức cũng vậy, một mạng lưới đang bí mật thực hiện việc này và đã đi được một chặng đường dài. Các chính trị gia Đức ngoảnh mặt nhìn theo hướng khác – và trong một số trường hợp thậm chí còn trở thành đồng lõa. Ánh đèn neon nhấp nháy trên trần nhà và tiếng lốp xe kêu cọt kẹt từ xa. Chúng tôi gặp người cung cấp thông tin ở một bãi đậu xe ngầm. Anh ấy sợ hãi và không muốn chúng tôi nói tên anh ấy. Bởi vì chế độ cộng sản ở Bắc Kinh không quên và những người chỉ trích đang bị đàn áp dã man. Khi nói chuyện với người cung cấp thông tin Trung Quốc, chúng tôi đã nghiên cứu trong một thời gian dài một danh sách bí mật đã bị rò rỉ cho chúng tôi. Có 47 người trong đó, tất cả đều được cho là liên lạc viên của cái gọi là Mặt trận Thống nhất ở Đức, một cơ cấu bí mật của Đảng Cộng sản Trung Quốc. “Đó là một mạng lưới thực sự lớn,” người đàn ông ở bãi đậu xe ngầm xác nhận. “Họ chịu trách nhiệm tuyên truyền. Nhưng họ cũng cố gắng gây ảnh hưởng đến các hội đồng thành phố chẳng hạn. Đây là cách họ muốn gây ảnh hưởng đến chính trị địa phương”. Thật không dễ dàng để theo dõi dấu vết từng người một. Với một nhóm nhà báo gồm 21 phóng viên điều tra đến từ 10 quốc gia, NTV đã nghiên cứu danh sách dành riêng cho Đức. Tài liệu bị rò rỉ đến tay chúng tôi thông qua một con đường phức tạp, một tập tin với hàng trăm tên ở hàng chục quốc gia. Nguồn tin ban đầu cho biết: “Một người bạn từ Trung Quốc đại lục đã đưa cho tôi danh sách những người ủng hộ Mặt trận Thống nhất của ĐCSTQ”. Danh sách được liệt kê là tên, số điện thoại di động, số điện thoại nhà cố định, địa chỉ email cá nhân và nghề nghiệp, tên các câu lạc bộ và hiệp hội, trong số đó có nhiều tổ chức bình phong cho Mặt trận Thống nhất. Hôm nay, một năm rưỡi sau khi bắt đầu cuộc nghiên cứu, có thể thấy rõ: Mạng lưới Mặt trận Thống nhất đã đi được một chặng đường dài ở châu Âu. Và ở Đức – ít nhất là theo các tên tuổi trong danh sách bị rò rỉ – được coi là tác nhân gây ảnh hưởng nhất ở EU sau Pháp. Mặt trận Thống nhất trở thành “vũ khí thần kỳ” cho Mao Trạch Đông Những người này là “người Trung Quốc nước ngoài” sống ở Đức với hộ chiếu gốc Trung Quốc hoặc đã nhập tịch Đức. Chế độ này thậm chí còn nhắm đến hậu duệ của những người gốc Hoa, tổng cộng 60 triệu người gốc Hoa trên khắp thế giới. Mareike Ohlberg của German Marshall Fund (Quỹ Marshall của Đức) cho biết: “Họ nên gắn bó chặt chẽ hơn với đảng. Giữ liên lạc với họ để có thể sử dụng họ như một lực lượng cho đảng”. Trong nhiều năm, chuyên gia về Trung Quốc đã phân tích các chiến lược xâm nhập bí mật của Mặt trận Thống nhất, vốn ít được biết đến ở Đức – nhưng ở đó phía Trung Quốc cũng có thể trông cậy vào sự hỗ trợ tích cực của các chính trị gia và lãnh đạo doanh nghiệp Đức. Peter Mattis, người trước đây làm việc cho CIA và hiện đang điều hành Jamestown Foundation ở Washington, D.C, cho biết: “Công việc của Mặt trận Thống nhất là huy động những người bên ngoài đảng để đạt được các mục tiêu của Trung Quốc. ‘Ban Công tác Mặt trận Thống nhất’ trực thuộc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Mao Trạch Đông đã mô tả tổ chức này là “vũ khí ma thuật” của chế độ. Ý tưởng đằng sau điều này là đoàn kết tất cả các lực lượng chính trị và xã hội không thuộc về ĐCSTQ trong Mặt trận Thống nhất và đưa họ vào hàng ngũ. Kể từ khi Tập Cận Bình nắm quyền ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa 12 năm trước, hệ thống này ngày càng được mở rộng ra nước ngoài, mặc dù điều này hầu như không được biết đến ở các nước phương Tây. Ở đây, những người cộng sản chủ yếu nhắm đến những người TQ có ảnh hưởng, những người đứng đầu các hiệp hội hải ngoại hoặc có mối quan hệ tốt trong chính trị và kinh doanh, nhằm sử dụng những người này để ngấm ngầm gây cảm tình cho chế độ cộng sản hoặc có thể gây ảnh hưởng đến các quyết định chính trị. Tương tự như vậy, Mặt trận Thống nhất nhằm mục đích giật dây phía sau các công ty chủ chốt nhằm mang lại lợi thế cạnh tranh cho nền kinh tế Trung Quốc. Liên hệ ngay cả với Thủ tướng Liên bang Một số người trong danh sách có liên quan đến các công ty Đức. Giống như Mei Weiping, người tham gia vào mạng lưới cựu sinh viên của Quỹ Konrad Adenauer và cho đến gần đây vẫn đứng đầu một công ty con của Tập đoàn Beiersdorf. Tại Trung Quốc, ông ta đã tổ chức hợp tác với một trường đại học, trong đó kiến ​​thức quý giá từ công ty được chuyển sang phía Trung Quốc. Đồng thời, ông ta dường như vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với chế độ cộng sản. Với tư cách là đại diện của Hoa kiều ở nước ngoài, ông đã tham dự Hội đồng Hiệp thương Nhân dân Trung Quốc, một sự kiện của Mặt trận Thống nhất. Theo lời mời của những người nắm quyền, ông đã nhiều lần tham dự các cuộc duyệt binh với tư cách khách mời danh dự, nơi ông ca ngợi sức mạnh quân sự của Cộng hòa Nhân dân. Mei đã không trả lời các câu hỏi về cam kết của ông với Mặt trận Thống nhất. Bà Liu Yuanhua có ảnh hưởng tới hơn 400.000 người ở Đức theo dõi trên Facebook, Instagram và TikTok. Bà điều hành một cơ sở hành nghề y học cổ truyền Trung Quốc ở Mannheim. Bà này cũng có tên trong danh sách liên lạc bị rò rỉ của Mặt trận Thống nhất với tư cách là liên lạc viên của vùng Rhine-Neckar, nơi bà điều hành một trường học tiếng Trung và có liên quan đến một trung tâm văn hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, bà bác sĩ này có thể sẽ được các tay trùm bù nhìn cộng sản đặc biệt quan tâm vì bà có mối liên hệ với chính trị Đức. Có những bức ảnh trong đó có thể thấy Liu Yuanhua chụp chung với Thủ tướng Baden-Württemberg Winfried Kretschmann, với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Liên bang Cem Özdemir và Bộ trưởng Tài chính Stuttgart Danyal Bayaz. Chúng tôi hỏi Liu: “Không ai bảo họ gây cảm tình cho Đảng Cộng sản?”. Người phụ nữ trả lời: “Không, làm thế nào bạn nghĩ ra được điều đó?”. Khi chúng tôi đối chất với Liu về danh sách, bà ấy phủ nhận việc ủng hộ chế độ cộng sản. Một người khác, Kwong Weisen, cũng có những mối quan hệ tuyệt vời ở cấp cao nhất trong chính trường liên bang. Nhiều năm trước, chủ nhà hàng này đã chụp ảnh cùng thị trưởng đầu tiên của Hamburg, Henning Voscherau. Thủ tướng Olaf Scholz dường như cũng từng là vị khách được chào đón tại nhà hàng trong một thời gian dài, như những bức ảnh đã chứng minh. Theo danh sách, chủ nhà hàng này đứng đầu một hiệp hội Hoa kiều ở Hamburg và nghiên cứu trên các trang web của Trung Quốc đã xác nhận mối liên hệ này. Chuyên gia Trung Quốc Ohlberg khẳng định: “Ông ấy đóng vai trò trung tâm trong một tổ chức ở Đức”. Cách đây không lâu, ông Kwong và con trai đã gặp ở Trung Quốc một đại diện bộ máy Mặt trận Thống nhất. Những liên lạc viên của Mặt trận Thống nhất không phải là gián điệp cổ điển – đúng hơn, người ta nghi ngờ rằng họ đóng vai trò là “tác nhân gây ảnh hưởng”. Nói cách khác, những người được cho là sẽ khuấy động ở phương Tây cảm tình thân Trung Quốc, kiểm soát cộng đồng người Hoa hoặc bịt miệng những người chỉ trích. Hoàn toàn theo tinh thần của Tập Cận Bình, người đã ngày càng biến đất nước của mình thành một chế độ độc tài cứng rắn trong 12 năm – với mục tiêu thống trị thế giới. Và Bắc Kinh cũng đang hy vọng mạng lưới ảnh hưởng của mình ở Đức sẽ đạt được điều này. Peter Mattis nói với các đối tác nghiên cứu Thụy Điển của TV4: “Nếu Đảng Cộng sản thành công trong việc này, thì thế giới sẽ trở thành một nơi đen tối hơn nhiều”. ________ Bạn có thể tìm thấy toàn bộ nghiên cứu trong cuốn sách bằng tiếng Đức: “Rò rỉ về Trung Quốc: Mạng lưới bí mật của Bắc Kinh ở Đức”, tác giả Markus Frenzel, xuất bản ngày 14-10-2024. Sách có bán trên Amazon, tại link này: https://www.amazon.de/dp/3406823084  

Ông Merz sẽ giao tên lửa Taurus (Kim Ngưu) - nhưng không phải ngay lập tức. Lằn ranh đỏ sẽ do Đức đặt ra, chứ không phải "chần chừ (như ông Scholz)" nghe ngóng Nga có...lằn ranh đỏ! “Tôi sẽ nói với Putin: - Nếu các vụ đánh bom không dừng lại thì bước đầu tiên sẽ là dỡ bỏ các hạn chế về phạm vi hoạt động của tên lửa. Và bước thứ hai sẽ là việc cung cấp Taurus. Và sau đó thì tự Putin sẽ quyết định ông ấy muốn leo thang cuộc chiến này đến mức nào”, lãnh đạo CDU/CSU và ứng cử viên Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói. Ông nói thêm rằng Thủ tướng Olaf Scholz và các đồng minh trong chính phủ của ông thiếu tầm nhìn chiến lược. Chính phủ cho biết tất cả các chi tiết về đường đi nước bước. Sẽ công khai tranh luận về quan điểm của mình và các bước tiếp theo. Cho đến nay, Đức và Mỹ vẫn từ chối yêu cầu của Ukraine sử dụng vũ khí mà họ cung cấp để tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Nga. Ukraine muốn sử dụng điều này để tấn công các cơ sở quân sự của Nga mà từ đó Putin đang tấn công các địa điểm dân sự và người dân ở Ukraine. Đặc biệt, theo mong muốn của Scholz, tên lửa hành trình Taurus của Đức có tầm bắn 500 km vẫn chưa được chuyển giao. Ông Merz ủng hộ giải pháp châu Âu Merz nhấn mạnh rằng quyết định về việc giao tên lửa Taurus nên được đưa ra ở cấp độ châu Âu. Châu Âu cần khẩn trương trở nên độc lập hơn với Mỹ khi giúp đỡ Ukraine vì lợi ích an ninh chung. Trước khả năng chiến thắng của đảng Cộng hòa Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào đầu tháng 11, châu Âu cần gấp rút chuẩn bị cho vai trò dẫn dắt./. (Tin tức Việt Đức)  

Mạng lưới cán bộ: Hàng chục cán bộ tuyên vận TQ lâu nay dồn sức ảnh hưởng giới chính trị Đức. Ra bên ngoài họ làm việc cho hảng xưởng hay trường đại học Đức. Danh sách bị bại lộ: Tên tuổi những cán bộ TQ này nằm trong danh sách bị rò rỉ và được phát tán đến các đài truyền hình (vd. RTL) và các hãng truyền thông quốc tế khác. Móc nối chóp bu: Họ được thấy đứng chụp hình chung với thủ tướng Scholz và Bộ trưởng Nông nghiệp Özdemir trong nhiều sự kiện. Gài đặt tinh vi: Những người khác xuất hiện với tư cách là nhân viên các công tay lớn như Beiersdorf hay Evonik, hoặc làm Giáo sư và giảng viên các trường đại học Đức. Nhắm các Hoa Kiều: Họ cũng nhắm vào các thành phần Hoa Kiều có ảnh hưởng trong xã hội: lãnh đạo các đoàn thể Hoa kiều hay có quan hệ tốt với giới chính trị, kinh doanh. Bộ phận ngoại vi: Các cán bộ này đều nằm trong Mặt trận Thống nhất,  một bộ phận ngoại vị của đảng CSTQ (như MT Tổ Quốc của VN) nhằm chi phối quần chúng.   Nguồn: n-tv (05.10.2024) SHCĐ  

Nguyen Khan   Để thực hiện tham vọng tiêu diệt nhà nước Israel, hơn hai thập niên qua,Iran bỏ rất nhiều công sức và tiền của thiết lập những cây gậy sắt uy lực để hành sự. Những cây gậy sắt uy lực ấy chính là những lực lượng ủy nhiệm hung hăng của Iran ở nhiều nước: Dân quân Shiite Syria, Dân quân Shiite Iraq, Lực lượng thánh chiến Houthi Yemen, Lực lượng Hồi giáo quá khích Hamas Gaza, Lực lượng Hồi giáo cực đoan Hezbollah Lebanon… Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei và các chóp bu Tehran thường xuyên sử dụng những cây gậy sắt ấy tấn công uy hiếp Israel, đe doạ an ninh khu vực, quậy phá lợi ích của Mỹ và các nước phương Tây trong vùng Bắc Phi - Trung Đông. Hiện tại 3 trong số những cây gậy uy lực của Iran là Houthi - Yemen, Hamas - Gaza, và Hezbollah - Lebanon đang xung đột dữ dội với Israel. Houthi - Yemen rất thiện chiến, song ở xa Israel hơn 2000 km, ngăn cách bởi Ả Rập Saudi, nên chỉ có thể bắn phi đạn tầm xa vào Israel, chưa gây được nhiều khó khăn cho Iron dome của Israel. Houthi chủ yếu đánh phá các thương thuyền ngang qua Biển Đỏ và vịnh Aden để làm áp lực quốc tế vào hành động quân sự của Israel ở Gaza. Hamas - Gaza thì đang bị Israel bằm mắm lành ít dữ nhiều. Hezbollah - Lebanon cũng đang bị Israel không kích dữ dội. Tổng thư ký (tổng bí thư) Hezbollah Hassan Nasrallah và nhiều chóp bu của Hezbollah đã bị không lực Israel cho đi đoàn tụ với Allah. Khả năng rất cao là IDF (lực lượng phòng vệ Israel) sẽ tấn công trên bộ vào Miền Nam Lebanon trong những ngày tới, là một thách thức nghiêm trọng cho Tehran. Bởi Hezbollah ở Lebanon là cây gậy uy lực và giá trị nhất của Iran. Iran đầu tư rất nhiều tiền của và công sức vào đây. Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và lực lượng tình báo và chiến đấu đặc biệt ở Hải ngoại của Iran (QUDS) ăn dầm nằm dề ở Beirut để cố vấn, chỉ đạo Hezbollah đánh phá Israel. Hiện tại các lực lượng ủy nhiệm của Iran đã lần lượt bị Israel đánh bầm dập. Israel vừa mới tấn công vào hệ thống dầu khí và năng lượng của Houthi ven Biển Đỏ cách Israel hàng ngàn km. Biết bao nhiêu công sức, biết bao nhiêu tiền của Iran bỏ ra để xây dựng các tổ chức, các cơ sở hạ tầng quân sự, hầm ngầm, kho đạn pháo v.v… cho các lực lượng ủy nhiệm của Iran ở nước ngoài, đang bị Israel phá hủy, san bằng. Còn hơn thế nữa, nếu Israel tấn công bộ binh vào Miền Nam Lebanon, là tấn công vào thành trì chống Israel của Iran, là tấn công vào lực lượng ủy nhiệm Hezbollah con cưng của Iran, lẽ nào Iran ngồi yên ? Nếu Iran án binh bất động khi Israel tấn công bộ binh vào Miền Nam Lebanon, không chỉ gây thất vọng các lực lượng ủy nhiệm của Iran, còn làm mất thể diện của Iran trong khu vực. Nhưng nếu Iran động binh chiến đấu trực tiếp với Israel, chắc chắn Israel sẽ không e ngại tấn công sâu vào lãnh thổ Iran. Như lời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh cáo Iran trong diễn văn đọc tại Đại Hội đồng thường niên của LHQ mới rồi, rằng : Nếu Iran tấn công Israel, Israel sẽ tấn công Iran, cánh tay dài của Israel sẽ vươn tới mọi nơi ở Iran. Và khi ấy, không chỉ đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei và các chóp bu Iran phải lo đối phó với không lực hùng hậu của Israel, mà còn lo đối phó với số đông nhân dân Iran đang chờ thời cơ truất phế nhà nước thần quyền hung dữ với nhân dân, như thường thấy nhân dân Iran thể hiện trong các cuộc biểu tình dữ dội trước đó. Nói cách khác, hình như nhà nước Iran sợ nhân dân Iran hơn sợ Israel ? Vậy là… “Chơi với dao có ngày đứt tay”. Coi chừng “gậy ông đập vào lưng ông”.  

Việc sở hữu một chiếc ô tô Đức thậm chí từng là biểu tượng xa xỉ cũng như địa vị xã hội. Những nhà sản xuất ô tô Đức từng được coi là động lực phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy nền kinh tế của đất nước. Thế nhưng, mọi chuyện đã thay đổi. Xe hơi Đức từng là biểu tượng cho sự xa xỉ cũng như địa vị xã hội. Thế nhưng mọi chuyện đang dần thay đổi  Hãng tin CNBC cho hay ngành công nghiệp ô tô của Đức từng được cả thế giới công nhận nhờ những chiếc xe động cơ đốt trong chất lượng cao, hiện đại và sang trọng. Việc sở hữu một chiếc ô tô Đức thậm chí từng là biểu tượng xa xỉ cũng như địa vị xã hội. Những nhà sản xuất ô tô Đức từng được coi là động lực phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy nền kinh tế của đất nước. Thế nhưng, mọi chuyện đã thay đổi. Ví dụ gần đây nhất là hãng Volkswagen đã thông báo khả năng đóng cửa nhà máy tại quê hương Đức và thậm chí là phải chấm dứt thỏa thuận bảo đảm việc làm với lao động địa phương có hiệu lực từ năm 1994.  "Các nhà sản xuất ô tô Đức vốn là những người dẫn đầu thị trường công nghệ xe hơi, không có đối thủ trong ngành suốt gần 140 năm và hầu như không phải lo lắng về doanh số bán hàng hay cạnh tranh thì nay lại đang phải đối mặt với một tình huống bết bát cực kỳ xa lạ", giám đốc Andreas Ries của KPMG nói. Vậy vì đâu ngành xe hơi Đức lại nên nông nỗi này? Kẻ ho, người ốm Số liệu của Viện IFO cgo thấy niềm tin của ngành xe hơi Đức đã liên tục suy giảm trong những năm gần đây. Kết quả mới nhất vào tháng 8/2024 cho thấy tâm lý toàn ngành đã giảm xuống mức âm 24,7 điểm và IFO cho biết kỳ vọng kinh doanh của toàn ngành xe hơi Đức trong 6 tháng tới là "cực kỳ bi quan". Xin được nhắc rằng không riêng gì Volkswagen đang phải gồng mình với khó khăn mà hàng loạt những tên tuổi lớn của Đức khác cũng lâm vào cảnh tương tự. Báo cáo kết quả kinh doanh mới nhất của Mercedes cho thấy hãng đã phải hạ dự báo biên lợi nhuận thường niên, trong khi BMW cho biết biên lợi nhuận của phân khúc ô tô trong quý II/2024 thấp hơn dự kiến.   Thương hiệu Porsche thì phải hạ triển vọng kinh doanh năm 2024 với lý do "thiếu hụt các hợp kim nhôm đặc biệt cho sản xuất". Theo CNBC, những khó khăn trong ngành ô tô đang tác động lan rộng đến toàn bộ nền kinh tế Đức, vốn bắt đầu tiến tới lâm vào suy thoái từ đầu năm nay. Tổng sản phẩm quốc nội (GNP) của Đức trong quý II/2024 đã giảm 0,1% so với cùng kỳ năm trước. "Câu nói ‘Khi ngành ô tô Đức bị ho thì toàn nền kinh tế Đức bị cảm cúm’ đã mô tả rất đúng tình hình hiện nay", giám đốc Ries của KPMG nhận định. Giám đốc Ries cho hay ngành công nghiệp ô tô Đức không chỉ bao gồm những công ty lớn mà còn bao gồm hàng nghìn doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ trên toàn quốc, biến ngành này thành mảng công nghiệp quan trọng nhất nền kinh tế. Vì đâu nên nỗi? Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức (VDA) cho biết những hậu quả từ đại dịch Covid-19 cũng như căng thẳng địa chính trị đã ảnh hưởng nặng đến ngành xe hơi nước này. Thế rồi nhu cầu nội địa yếu do tình hình kinh tế Đức khó khăn cũng tác động đến doanh số. Tuy nhiên, 2 yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất vẫn là thị trường Trung Quốc và sự dịch chuyển sang xe điện trên toàn cầu. Giám đốc Horst Schneider của bộ phận nghiên cứu ô tô Châu Âu tại Bank of America nhận định tình hình ngành xe hơi Đức vẫn rất "hỗn loạn khi xe điện của họ có doanh số kém hơn dự kiến". Trong khi thị trường ô tô Trung Quốc đang phục hồi thì các hãng xe Đức lại không nhận được nhiều lợi ích từ đà phục hồi này. Nhu cầu xe hơi Đức thấp hơn dự kiến và sự cạnh tranh quá lớn từ các thương hiệu ô tô điện địa phương đã làm mọi thứ trở nên khó khăn hơn. Tồi tệ hơn, thị phần của xe Đức tại Trung Quốc đang mất dần vào tay đối thủ do giá đắt, trong khi sản phẩm xe điện địa phương rẻ hơn, thiết kế đẹp mắt, công nghệ tiên tiến và nhận được nhiều hỗ trợ từ chính phủ. Cảnh tượng ô tô điện Trung Quốc chất như núi ở các cảng châu Âu  Tiếp đó, căng thẳng xung quanh các rào cản thuế quan giữa Trung Quốc và Liên minh Châu Âu (EU) cũng khiến ngành xe hơi Đức chịu ảnh hưởng. "Các nhà sản xuất xe hơi Đức rất dễ chịu ảnh hưởng từ bất ổn chính trị thương mại. Trước đây, khoảng 40-50% thu nhập của ngành ô tô Đức đến từ Trung Quốc thì nay thị trường này bắt đầu co lại. Dù các hãng xe Đức cố gắng phát triển xe điện để bắt kịp xu hướng nhưng lại không cạnh tranh nổi, không có lợi nhuận bằng xe xăng, tạo nên một khó khăn kép cho toàn ngành", giám đốc Schneider cho hay. Theo Schneider, nếu thu nhập của người dân Trung Quốc vẫn cao như trước thì tình trạng trên không đến nỗi quá tệ, "nhưng vì thu nhập của người dân cũng đang giảm nên chúng đè nặng áp lực lên doanh thu và biên lợi nhuận của các hãng xe hơi". Trong khi đó, việc chính phủ Đức chấm dứt chương trình trợ cấp xe điện cũng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp khi phải cạnh tranh với đối thủ quá mạnh từ Trung Quốc. Tương lai mịt mờ Giám đốc Ries của KPMG cho rằng ngành xe hơi Đức vẫn còn một số hy vọng, ví dụ công nghệ xe Hybrid có thể sẽ được sử dụng lâu hơn dự kiến và doanh số bán ô tô động cơ đốt trong đang có xu hướng tăng trở lại. Tuy nhiên theo ông Ries, nước Đức cần có sự phối hợp giữa chính phủ và doanh nghiệp nếu muốn vực dậy toàn ngành xe hơi để trở lại thời hoàng kim như trước đây. Hiện các hãng xe điện Trung Quốc đã bỏ khá xa đối thủ về công nghệ, nguồn cung ứng, giá cả cũng như thiết kế. Thậm chí tâm lý bi quan của nhà đầu tư với các hãng xe Đức càng khiến mọi việc trở nên khó khăn hơn với ngành công nghiệp từng được coi là niềm tự hào của cả nền kinh tế. Bởi vậy để có thể cạnh tranh được với đối thủ, các doanh nghiệp Đức sẽ cần nhiều hỗ trợ hơn chỉ là việc tăng thuế nhập khẩu với xe Trung Quốc.   Theo: CNBC Nguồn: Tin Tức Việt Đức  

Nguyễn Công Bằng Tính từ đầu năm 2023 trở lại đây, Philippines và Trung Quốc đã rất căng thẳng với nhau trên Biển Đông. Trung Quốc đang dùng sức mạnh vượt trội của mình để uy hiếp quốc gia Đông Nam Á này. Bên cạnh việc đối đầu với Trung Quốc khổng lồ trên biển, Philippines phải gồng mình lao vào một cuộc chiến khốc liệt khác với Trung Quốc, đó là cuộc chiến tình báo. Quân đội Philippines đang tăng cường các biện pháp an ninh cũng như các quy định cho nhân viên về lòng trung thành trong nỗ lực ngăn chặn rò rỉ thông tin nhạy cảm cho đối thủ sau vụ một sĩ quan tình báo Mỹ gần đây đã nhận tội bán dữ liệu mật cho nước ngoài. Tướng Romeo Brawner, tổng tư lệnh quân đội Philippines, đã tiết lộ thông tin liên quan đến các sĩ quan quân đội Philippines trước đây và hiện tại, bao gồm một số tướng lĩnh, đang được tiếp cận để ủng hộ các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông. Theo các báo cáo tình báo quân sự được Tướng Brawner cho biết, Trung Quốc đã có những nỗ lực tuyển dụng người Philippines có lý lịch quân sự để tiến hành các hoạt động gián điệp ở Biển Đông (mà Philippines gọi là Biển Tây Philippines).   Sự việc này được cho là liên quan tới một binh sĩ của quân đội Mỹ, gần đây đã nhận tội với cáo buộc rằng anh ta bán thông tin nhạy cảm cho Trung Quốc liên quan đến năng lực quân sự của Hoa Kỳ.   Trung sĩ Korbein Schultz, cũng là một nhà phân tích tình báo, đã nhận tội tại tòa án liên bang ở Nashville. Trước đó, anh ta đã không nhận tội, sau đó vào tháng trước đã yêu cầu một phiên điều trần để thay đổi lời nhận tội của mình.   Các công tố viên cho biết Shultz đã nhận được ít nhất 14 khoản thanh toán với tổng số tiền là 42.000 USD.   Cách đây không lâu, Thượng viện Philippines cũng đã ban hành lệnh bắt giữ Alice Guo - Cựu Thị trưởng Tarlac, tỉnh Bamban (cũng có tên khác là Guo Hua Ping) vì đã có vi phạm nghiêm trọng và hội đủ các yếu tố để bị tước bỏ mọi quyền lợi hưu trí, bị cấm vĩnh viễn không được quay lại làm việc cho chính phủ. Vào tháng 6 năm nay, bà Guo từng bị đình chỉ công tác sau khi cấp giấy phép cho một trung tâm Pogo - “Philippine Offshore Gambling Operator” (Trung tâm điều hành cờ bạc hoạt động ở nước ngoài của Philippines) - mà không đáp ứng các yêu cầu. Bà ta cũng đang đối diện với cáo buộc buôn người liên quan đến trung tâm này.   Nữ thị trưởng 35 tuổi này đã trở thành tâm điểm của vụ bê bối chấn động Phillippines trong những tháng qua khi bị cáo buộc là gián điệp Trung Quốc.   Ngày 23/4, cơ quan chức năng Đức cho biết đã bắt giữ một đối tượng có tên Jian Guo do tình nghi chuyển giao nội dung các cuộc thảo luận trong cơ quan lập pháp Liên minh châu Âu cho tình báo Trung Quốc.   Tại Anh, ngày 22/4, hai đối tượng tình nghi 32 và 29 tuổi bị bắt giữ vì tội hoạt động gián điệp cho Trung Quốc, trong đó có một người từng làm nghiên cứu ở quốc hội cho một nghị sỹ có tiếng thuộc Đảng Bảo thủ cầm quyền. Hai đối tượng nêu trên bị buộc tội cung cấp thông tin cho Trung Quốc, gây thiệt hại và vi phạm Luật bảo mật của Anh.   Ngày 18/4, Cơ quan tình báo quân sự Hà Lan (MIVD) cho biết gián điệp Trung Quốc đã nhắm mục tiêu vào các ngành công nghiệp bán dẫn, hàng không vũ trụ và hàng hải của Hà Lan để củng cố lực lượng vũ trang của Bắc Kinh.   Ngày 20/12/2023, Thủ tướng Bỉ Alexandre de Croo mô tả Trung Quốc là quốc gia “đôi khi rất thù địch” sau khi có cáo buộc Bắc Kinh đã tuyển dụng một thành viên của đảng cực hữu Bỉ Vlaams Belang làm nhân viên tình báo.   Năm 2019, Ba Lan đã bắt giữ một cựu nhân viên tình báo Ba Lan và một cựu nhân viên của Tập đoàn công nghệ Trung Quốc Huawei do tình nghi hoạt động gián điệp cho Bắc Kinh. Ba Lan đã xét xử các đối tượng bằng phiên xử kín năm 2021.   Richard Heydarian - Chuyên gia quan hệ quốc tế của Philippines cho biết tình hình hiện nay: “Một mặt, các cơ quan tình báo Philippines đang theo dõi và chống lại các hoạt động gián điệp và gây ảnh hưởng xấu của Trung Quốc tại quốc gia này. Mặt khác, Manila đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào các khoản đầu tư khai khoáng của Trung Quốc và tự coi mình là nhà cung cấp kim loại quý thay thế cho phương Tây, bao gồm cả lĩnh vực pin EV.”   Nhìn sang Việt Nam, quốc gia “4 tốt, 16 chữ vàng” của Trung Quốc, cũng đang nằm trong vòng xoáy ảnh hưởng của Trung Quốc. Trung Quốc cũng đã liên tục đe doạ Việt Nam trên Biển Đông, và cũng như đã làm với Philippines, Bắc Kinh cũng dùng mạng lưới tình báo bủa vây xã hội Việt Nam. Đã có rất nhiều quan chức Việt Nam bị vướng vào mạng nhện của tình báo Hoa Nam, nhưng báo chí Việt Nam thì chớ hề đề cập. Làm như Việt Nam có phép thần, miễn nhiễm trước vấn nạn tình báo Trung Quốc xâm nhập.   Những người ở Uỷ ban Biên giới Quốc gia, Bộ Ngoại giao Việt Nam hẳn còn nhớ, cách đây khoảng 3 năm, an ninh Việt Nam đã bắt giữ một Phó Trưởng ban Chính sách biển cùng hai nữ nhân viên, do đã có hành vi bán tài liệu liên quan đến đàm phán biển với Trung Quốc cho nhân viên tình báo Hoa Nam. Một trong các nữ nhân viên này tốt nghiệp đại học tại Trung Quốc. Có lẽ, trong thời gian cô này theo học ở Trung Quốc, đã được cơ quan tình báo Hoa Nam (Chinese Intelligence Agency) “tuyển mộ”, sau đó đã móc nối được với Phó ban để cùng nhau bán tài liệu mật của quốc gia.   Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, vốn xuất thân và trưởng thành từ dân an ninh, Cục Bảo vệ Chính trị nội bộ, Tổng cục an ninh, Bộ công an. Hơn ai hết, ông Tô Lâm biết rất rõ các hoạt động và mánh khoé của tình báo Trung Quốc thâm nhập vào Việt Nam như thế nào?   Vậy không biết là Bộ Công an và nhà nước Việt Nam đã làm gì để ngăn chặn và đối phó với làn sóng hoạt động tình báo của Trung Quốc nhằm đánh cắp các bí mật quốc gia?     https://www.scmp.com/week-asia/politics/article/3275230/philippine-military-steps-security-loyalty-protocols-prevent-data-leak-adversaries https://timesofindia.indiatimes.com/world/china/is-china-recruiting-sleeper-cell-military-members-in-the-philippines/articleshow/109290936.cms https://www.cbsnews.com/news/korbein-schultz-us-solider-pleads-guilty-selling-military-secrets-china/ https://newsinfo.inquirer.net/files/2024/07/arrest-order-guo-13July2024.pdf https://www.reuters.com/world/europe/cases-suspected-chinese-espionage-europe-2024-04-23/ https://www.reuters.com/world/europe/cases-suspected-chinese-espionage-europe-2024-04-23/ https://www.reuters.com/world/europe/cases-suspected-chinese-espionage-europe-2024-04-23/ https://www.reuters.com/world/europe/cases-suspected-chinese-espionage-europe-2024-04-23/ https://www.reuters.com/world/europe/cases-suspected-chinese-espionage-europe-2024-04-23/ https://asiatimes.com/2024/08/in-us-lockstep-philippines-derisking-from-china/

Nguyen Khan   VŨ KHÍ TỰ CHẾ CỦA UKRAINA MANG NHỮNG CÁI TÊN RẤT DỄ THƯƠNG NHƯNG NGƯỜI NGA THƯƠNG KHÔNG NỔI ?   Dầu tiên là phi đạn Neptune, tên một hành tinh trong Thái dương hệ, người Việt thường liên tưởng đến thương hiệu dầu ăn Neptune. Bằng hai “chai dầu ăn Neptune” tự chế, Ukraina đã đánh chìm tuần dương hạm vĩ đại Moskva, soái hạm của hạm đội Biển Đen lẫy lừng của Hải quân Nga, khiến cả nước Nga bàng hoàng, choáng váng…   Thứ đến là xuồng không người lái (USV) tự chế của Ukraina, mang cái tên rất dễ thương Sea Baby. Sea Baby trình làng đầu tiên làm sập hai nhịp cầu Kerch lần thứ hai (cầu Kerch bị đánh sập lần đầu không phải do Sea Baby, vì lúc đó Sea Baby còn trong bụng mẹ).   Và hiện tại, Ukraina cho ra lò một loại vũ khí tự chế theo cơ chế lai giữa UAV và phi đạn, bay bằng động cơ phản lực nên rất nhanh chớ không phải bay tàtà như các UAV thông thường, không cần giàn phóng, chỉ cần một đường phẳng để cất cánh… Nó (phi đạn lai) mang cái tên rất thèm là Palianytsia, nghĩa là ổ bánh mì theo tiếng Ukraina. Hôm qua hai “ổ bánh mì” đã trình làng lần đầu tiên bằng một chiến công mãn nhãn là bắn ngay chóc vào kho bom tấn trong một sân bay của Nga cách rất xa chiến tuyến, tạo ra một vụ nổ kinh hoàng làm choáng váng Mạc Tư Khoa. Nga buộc phải ban hành tình trạng khẩn cấp khu vực, chứng tỏ uy lực đáng gờm của “bánh mì”, và rất có thể Nga không dễ dàng đánh chặn “bánh mì” như đã từng tuyên bố đánh chặn hầu hết các UAV thông thường khác của Ukraina.   Sự thành công mãn nhãn của “ổ bánh mì” khiến tổng thống Ukraina Volodymir Zelensky có lý do để nổ tung nóc trong ngày Quốc Khánh Ukraina (24/8), rằng từ đây Ukraina có thể tấn công bất cứ nơi nào trong nước Nga.

Đinh Hoàng Thắng Tổng Bí thư — Chủ tịch nước Tô Lâm thăm Trung Quốc chỉ sau hai tuần giữ cương vị mới. Mười bốn thỏa thuận ký kết trong dịp này, cùng với các thỏa thuận trước đây, có tầm ảnh hưởng không chỉ đối với quan hệ song phương. Tuyên bố chung Việt – Trung ngày 20/8 viết: “Vào thời đại mới, hai bên sẽ không quên nguyện ước hữu nghị ban đầu, khắc ghi sứ mệnh chung, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và thúc đẩy hiện đại hóa phù hợp với tình hình mỗi nước…” [1]. Đoạn trích dẫn khiến độc giả nhớ lại lời tiên tri của Karl Marx: “Tất cả những gì vững chắc sẽ tiêu tan như mây khói; tất cả những gì thiêng liêng đều bị phỉ báng, và rốt cuộc, mọi người đều buộc phải nhìn nhận những điều kiện thực tế của đời sống và mối quan hệ giữa họ với nhau bằng con mắt tỉnh táo” [The Communist Manifesto]. Thật bất ngờ, trích dẫn này từ “Tuyên ngôn Cộng sản” cũng được lấy làm đề tựa cho tác phẩm “Age of Revolutions” của Fareed Zakaria, học giả — nhà báo Mỹ nổi tiếng gốc Ấn Độ, và cuốn “Thời đại của các cuộc cách mạng” ấy đang là tác phẩm bán chạy nhất hiện nay, theo The New York Times (2). Còn việc Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã chào đón tân Tổng Bí thư – Chủ tịch nước [TBT—CTN] Tô Lâm bằng 21 loạt đại bác, và xem Việt Nam là ưu tiên trong “ngoại giao láng giềng” của Trung Quốc, lại là câu chuyện không mấy bất ngờ. Tương tự, cũng chẳng bất ngờ tí nào khi chiều ngược lại, ông Tô Lâm coi hợp tác với Trung Quốc là “lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu của Hà Nội”. Sáng 19/8, theo Mạng truyền hình toàn cầu Trung Quốc, tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, TBT—CTN Tập Cận Bình cam kết với TBT—CTN Tô Lâm, Trung Quốc sẵn sàng duy trì liên lạc chiến lược chặt chẽ và trao đổi cấp cao với Việt Nam, kiên quyết ủng hộ lẫn nhau, tích cực tìm cách mở rộng sức mạnh giữa “Sáng kiến Vành đai - Con đường” [BRI] và chiến lược “Hai hành lang, Một vành đai kinh tế”, đẩy nhanh “kết nối cứng”, là cơ sở hạ tầng đường sắt, đường cao tốc và cảng biển; và tăng cường “kết nối mềm”, là hải quan thông minh, xây dựng chuỗi cung ứng và công nghiệp an toàn và ổn định [3]. Báo Nhân Dân của ĐCSVN có phóng sự khá chi tiết về lễ đón chính thức và hội đàm cấp cao, tại đó TBT—CTN Tô Lâm đã đề nghị Trung Quốc hỗ trợ vốn vay ưu đãi, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư chất lượng vào các công trình cơ sở hạ tầng giao thông trọng điểm của Việt Nam; tăng cường hợp tác đầu tư vào các lĩnh vực Trung Quốc có nhiều ưu thế như kinh tế xanh, kinh tế số. Việt Nam cũng đã chốt lại cam kết của TBT—CTN Tập Cận Bình sẵn sàng tăng cường nhập khẩu hàng nông sản của Việt Nam, mở rộng các văn phòng xúc tiến thương mại tại Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho các mặt hàng nông sản chất lượng cao của Việt Nam tiếp cận thị trường Trung Quốc [4]. Theo Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn, chuyến thăm của TBT—CTN Tô Lâm là hoạt động đối ngoại đặc biệt quan trọng giữa hai nước trong năm nay. Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai bên đã đi sâu bàn thảo về xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt – Trung”. Hai bên đã ký kết 14 thỏa thuận là nhằm bổ sung vào hàng chục thỏa thuận đã ký năm ngoái khi ông Tập đến thăm Hà Nội. Có nhiều văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực kiểm nghiệm – kiểm dịch, hải quan, y tế, truyền thông, hợp tác địa phương, dân sinh. Tại các cuộc trao đổi, hai bên đã đạt nhận thức chung rộng rãi về việc tăng cường hơn nữa quan hệ Việt – Trung theo “Định hướng 6 hơn” [tức Lục phương châm], cụ thể hóa các nhận thức chung và các thỏa thuận từ trước đến nay [5]. Tuy nhiên, theo tập quán bất thành văn, những gì phản ánh qua phân tích của giới học giả và chuyển tải qua truyền thông chỉ thể hiện phần nào tinh thần của cuộc hội đàm cấp cao giữa những người đứng đầu Đảng và Nhà nước mỗi bên. Ông Tập và ông Lâm gặp nhau trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới đang thực sự ở “giữa mùa giông bão”. Vì vậy, giới quan sát tin rằng, hai vị Đảng trưởng không thể né tránh những vấn đề trong nội trị và quan hệ quốc tế của cả hai bên. Tầm bao quát của 14 thỏa thuận nói trên phần nào phản ánh quan hệ Việt – Trung bước vào giai đoạn mới. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất, cũng như thị trường nhập khẩu lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam. Các tuyến đường sắt kết nối được cho là rất thiết yếu đối với chuỗi cung ứng, khi ngày càng có nhiều nhà sản xuất Trung Quốc chuyển hướng một số hoạt động xuất khẩu sang Việt Nam trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, việc Việt Nam từ nay trở thành một bộ phận trong chiến lược BRI có thể trở thành “mối bận tâm” của Hoa Kỳ và phương Tây. Bởi vì, BRI cùng với “Sáng kiến phát triển toàn cầu” lâu nay đã trở thành mô thức “Đồng thuận Bắc Kinh” – tăng trưởng dựa vào vai trò của nhà nước – hoàn toàn đối nghịch với “Đồng thuận Washington” là mô hình phát triển kinh tế dựa trên thị trường tự do và nền chính trị dân chủ, pháp quyền [6]. Hơn nữa, ở đây không chỉ liên quan đến mô hình phát triển, mà đó còn là nguồn gốc xung đột giữa hai trật tự thế giới: Không gian “Ấn Thái Dương tự do và rộng mở” [FOIP] đối chọi lại không gian “Vành đai con đường” [BRI] trên toàn cầu. Cho dù gần đây, Bắc Kinh đã buộc phải điều chỉnh quy mô trên thế giới đối với BRI. Trở lại với chuyến thăm Trung Quốc của TBT—CTN Tô Lâm, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Việt Nam, Đại học Trịnh Châu (Trung Quốc) Vu Hướng Đông nhấn mạnh, đây là dịp để các lãnh đao hai nước hội đàm trực tiếp, cùng lên kế hoạch nhằm thúc đẩy hơn nữa xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung – Việt” có ý nghĩa chiến lược đi vào chiều sâu, thực chất… (7). Tuy nhiên, hình ảnh hai vị Nguyên thủ thưởng thức trà lần này không thấy toát lên cái không khí “trà dư tửu hậu” như thời ông Trọng sang Bắc Kinh lần trước (8). Và giới quan sát vẫn thấy khó nắm bắt được, đâu là điểm nhấn thực sự trong nghị trình ba ngày của chuyến công du được cho là khá vội vã, chỉ sau có hai tuần Tô Đại tướng được bầu vào cương vụ TBT. Dường như chưa có một TBT Việt Nam nào sang thăm Trung Quốc gấp gáp như chuyến công du vừa qua. Tham gia BRI bằng cách nối với “Hai hành lang, một vành đai”, nhưng làm sao để không “mắc bẫy nợ” như các nước láng giềng là bài học không dễ nuốt [9]. Chưa nói, việc củng cố vị thế trong nước của ông Tô Lâm vẫn còn thời sự lúc này. Hy vọng Đại tướng Tô Lâm học tập được kinh nghiệm của ông Tập trong việc hạ bệ nhóm Giang—Chu—Bạc thế nào cũng là vấn đề đáng tham khảo, chứ không chỉ tập trung vào những câu chuyện “đầu môi chót lưỡi” dành cho truyền thông. Hoa Kỳ và Liên Âu đang quan sát mọi động thái ngoại giao của Việt Nam lúc này. Theo các nguồn tin chưa tiện tiết lộ danh tính, ông Tô Lâm đã nhận được lời mời từ chính phủ Mỹ. Một cuộc gặp gỡ chính thức giữa tân TBT—CTN với Tổng thống Joe Biden đang được lên kế hoạch dịp ông Tô Lâm sang New York dự Phiên thảo luận cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân Ban Đối ngoại và Bộ Ngoại giao thiết kế chuyến sang Bắc Kinh của Tô Đại tướng sớm như vầy để kịp về chuẩn bị cho mùa “Ngoại giao Nguyên thủ” tại Liên hợp quốc vào tháng 9 tới đây. Thách thức lớn nhất của Tô Lâm là giữ cho “điểm tiếp nối” đừng đứt gẫy giữa tính liên tục và sự chuyển giao. Nếu nhấn quá nhiều về “tính liên tục”, hóa ra ông là chính khách may mắn? Nếu xuất hiện trước thế giới như biểu tượng của “sự chuyển giao”, Tô Đại tướng dễ trở thành mục tiêu chỉ trích từ nội bộ. Đặc biệt là bộ phận vẫn chưa giác ngộ điều Marx cảnh tỉnh gần 200 năm trước: “Tất cả những gì vững chắc sẽ tiêu tan như mây khói; tất cả những gì thiêng liêng sẽ bị phỉ báng, và rốt cuộc, mọi người đều buộc phải nhìn nhận những điều kiện thực tế của đời sống và mối quan hệ giữa họ với nhau bằng con mắt tỉnh táo”. Tham khảo: (1) https://www.vietnamplus.vn/toan-van-tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc-post971575.vnp (2) https://tapchidantri.org/download/734/ (3) https://news.cgtn.com/news/2024-08-19/Xi-Jinping-holds-talks-with-Vietnam-s-top-leader-To-Lam-in-Beijing-1wbIAtL0WNG/p.html (4) https://nhandan.vn/tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-hoi-dam-voi-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-trung-quoc-tap-can-binh-post825631.html (5) https://www.vietnamplus.vn/chuyen-tham-cua-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-thanh-cong-moi-phuong-dien-post971528.vnp (6) https://kinhtetrunguong.vn/web/guest/thong-tin-quoc-te/khong-phai-xung-dot-my-trung-trat-tu-the-gioi-moi-se-duoc-qu.html (7) https://baoquocte.vn/hoc-gia-trung-quoc-neu-bat-3-y-nghia-lon-trong-chuyen-tham-cua-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-283172.html (8) https://tuoitre.vn/ong-tap-can-binh-moi-tra-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-20240819160357281.htm (9) https://cand.com.vn/Su-kien-Binh-luan-antg/mo-xe-bri-tu-cau-chuyen-sri-lanka-i659987/  

RFI Tài tử điện ảnh Pháp Alain Delon qua đời ở tuổi 88, vào sáng nay 18/08/2024, tại nhà riêng ở Douchy, miền trung nước Pháp!   “Ở Alain Delon có vẻ đẹp có gì đó hoang dại, không nhạt nhòa như kiểu một số người mẫu. Không phải chỉ đẹp trai, mà từng nét đều đẹp. Ánh mắt của ông ấy như có nam châm. Ông ấy đầy quyến rũ” (diễn viên Véronique Jannot). “Điểm đặc biệt của Delon là vẻ đẹp trai của ông ấy quyến rũ người khác, cả đàn ông lẫn phụ nữ. Đó là một người vừa có nét rất nữ tính, kiểu tinh tế, khéo léo, lịch sự và bên cạnh là vẻ hoang dã” (nhà sản xuất Alain Terzian) (1). Vẻ đẹp trai của tài tử điện ảnh có hơn 90 phim, “Con báo” duy nhất còn lại của thế hệ nổi tiếng thập niên 1960-1980, đến giờ vẫn không lỗi thời. Bên trong “Con báo” (biệt danh được lấy từ tên phim Le Guépard) mạnh mẽ, có phần bất trị đó, lại ẩn chứa nỗi cô độc bắt nguồn từ tuổi thơ thiếu hạnh phúc. “Đứa con của tình yêu” như “bị bỏ rơi”, vì cha mẹ ly hôn năm ông 4 tuổi và lập gia đình mới. Ông được giao cho một bảo mẫu và thường vào tù chơi, vì chồng của bà là quản ngục ở nhà tù Fresnes (ngoại ô Paris): “Đúng thế, tôi lớn lên trong sân của nhà tù Fresnes. Lúc đó tôi chỉ là một đứa trẻ và có những kí ức vẫn đọng mãi. Một hôm (ngày 15/10/1945), khi tôi đang chơi với các bạn của mình trong nhà tù, người ta tử hình ông Pierre Laval (chủ tịch Hội đồng dưới thời thống chế Philippe Pétain). Bởi vì khi người lớn nói thì lũ trẻ nghe lỏm. Họ nói “Bọn tôi phải xốc nách ông ấy kéo đi như này, sau đó trói ông ấy lại. Ông ấy đã chết rồi. Sau khi trói xong, bọn tôi bắn ông ấy”. Tôi ở đó. Tôi không chứng kiến, nhưng tôi nghe thấy tràng súng giết chết Laval”. Trưởng thành nhờ đi lính ở Đông Dương Lúc đó Alain Delon mới chỉ 10 tuổi. Ông lang thang giữa nhà mẹ và nhà bố, như “một đứa con thừa”. Ông làm thêm nay đây mai đó. Chán tuổi thơ bất hạnh, năm 17 tuổi, dù chưa đủ tuổi thành niên, ông gia nhập hải quân để thoát khỏi gia đình. Ngày 23/01/1953, ông lên đường đến Đông Dương, được giao nhiệm vụ canh kho vũ khí ở Sài Gòn. Nhiều lúc nhớ nhà, nhưng với Alain Delon, thời gian ở Sài Gòn là quãng đời hạnh phúc. Quân đội biến ông thành con người khác, có kỉ luật, giúp ông biết cách xây dựng mối quan hệ với mọi người, với cấp trên, kể cả với nỗi sợ. Chưa hết hạn hợp đồng 5 năm, Alain Delon bị “trả về nhà”, một trong những “trường hợp hiếm” trục xuất khỏi quân đội vì làm “chuyện nhảm nhí”, bị giam đúng dịp sinh nhật 20 tuổi. Trở về Pháp năm 1956, chàng thanh niên lãng tử, có phần ngông ngông, sống nhờ nhà bạn ở khu phố bình dân Pigalle, ở Paris. Qua người bạn này, ông quen Zizi, từ đó ông quen những người phụ nữ khác, thường hơn ông 6-7 tuổi, bị mê hoặc trước vẻ đẹp trai hiếm có của Delon. Chính họ đã giúp ông bén duyên với điện ảnh. Nhờ Michèle Cordoue, vợ của đạo diễn Yves Allégret, Alain Delon có được vai diễn chính đầu tiên trong đời trong phim Quand la femme s’en mêle (tạm dịch : Khi phụ nữ dính vào, 1957). Không đóng vai mà sống cùng vai diễn Chàng trai trẻ nhớ như in lời khuyên đầu tiên trong sự nghiệp từ chính Yves Allégret : “Đừng có đóng, tôi muốn anh phải sống với nhân vật. Hãy là chính mình. Hãy nhìn như anh đang nhìn. Di chuyển như anh di chuyển. Nói như anh nói, tôi muốn nhìn thấy chính anh, đừng có nhập vai”. Lời khuyên đó đi theo Alain Delon trong mọi vai diễn, trong suốt sự nghiệp. Thành công liên tiếp đến với nghệ sĩ trẻ trong những năm sau đó. Nhưng chính phim Plein soleil (tựa tiếng Việt : Mặt trời rực rỡ hoặc Trưa Tím, 1960) và đạo diễn René Clément, người được ông coi là “bậc thầy tuyệt đối”, đã đưa Alain Delon lên hàng siêu sao ở tuổi 24. Cũng nhờ trực giác, Alain Delon từ chối vai thiện được giao ban đầu trong phim và đòi đóng vai kẻ sát nhân. Nghệ sĩ kể lại trong chương trình Qu’avez-vous fait de vos 20 ans (Bạn làm gì lúc 20 tuổi, 1991): “Tôi đã rất thành thật, thẳng thắn nên tôi không thấy quá đáng khi nói ra suy nghĩ của mình. Thế là tôi bị phản ứng dữ dội, kiểu “thằng đần, tại sao cậu lại dám ăn nói như vậy, tại sao cậu dám đòi như thế”… René Clément giận dữ, bảo là “cậu nên chấp nhận những gì người ta cho cậu”. Thế là tôi nghĩ : Coi như xong. Bỗng nhiên, ở phía cuối phòng, có một người phụ nữ lắng nghe toàn bộ câu chuyện nhưng không nói gì, bà mới nói vọng ra : “René, anh yêu, thằng bé có lý !”. Đó chính là vợ của đạo diễn René Clément. Thế là mọi chuyện ngã ngũ !” Chỉ trong 5 năm, Delon đóng 10 phim. Những năm tiếp theo, ông ở trên đỉnh cao sự nghiệp, đóng vai chính trong nhiều kiệt tác với những đạo diễn tên tuổi nhất trong điện ảnh Pháp : Plein soleil (René Clément, 1960), l’Éclipse (Michelangelo Antonioni, 1962), Le Guépard (Luchino Visconti, 1963), Le Samouraï (của Jean-Pierre Melville, 1967), La Piscine (Bể bơi, Jacques Deray, 1968), Monsieur Klein (Joseph Losey, 1976)… Cái tôi, cùng với tính cách đặc biệt của một ngôi sao, khiến Alain Delon chỉ quen làm việc với một số đạo diễn nổi tiếng quen biết. Tính cách này được thể hiện phần nào qua câu trả lời năm 1985 của Alain Delon về tranh cãi với đạo diễn José Pinheiro, phim Parole de Flic: “Tôi cần được ngưỡng mộ, tôi cần được tôn trọng. Tôi cần được làm việc và cảm thấy thoải mái với những đạo diễn thực thụ. Khi tôi làm việc với một đạo diễn có tay nghề, một đạo diễn lớn, nhưng lại rất hiếm, thì tôi trở thành con người ngoan ngoãn nhất, tử tế nhất, cảm thông nhất thế giới. Nhưng khi người ta làm việc với một kẻ ngốc, buộc người khác coi mình là đạo diễn vì lý do nào đó, hoặc tưởng mình là đạo diễn và khi tôi phản ứng thì mọi chuyện trở nên kinh khủng”. Thế hệ đạo diễn cùng thời gác máy. Các vai diễn thưa dần kể từ thập niên 1980. Với Alain Delon, sự nghiệp điện ảnh chấm dứt sau phim Astérix aux Jeux Olypiques (Astérix ở Thế Vận Hội) năm 2008 trong vai Cesar. Trong buổi phỏng vấn với nhật báo Le Monde ngày 21/09/2018, có thể cảm nhận được chút cay đắng trong lời nói của ông : “(Đạo diễn) Luc Besson ? Ông ấy biết từ lâu là tôi muốn hợp tác với ông ấy, nhưng tôi được biết là ông ấy có chút e dè gì đó. Ông ấy sợ ư ? Tôi không biết. Polanski ? Ông ấy cũng không liên lạc với tôi (…) Tôi từng muốn trước khi chết, đóng một bộ phim do một phụ nữ làm đạo diễn. Chuyện đó chưa bao giờ đến với tôi” (2). Vẻ đẹp trai phi thời gian Vẻ ngoài điển trai của Delon mê hoặc phụ nữ khắp thế giới. Năm 1965, khi ông đến Achentina, cả sân bay Ezeiza chật cứng fan nữ. Ông đến Bắc Kinh năm 1989, gần 18.000 người chờ được gặp thần tượng. Ông trở thành chuẩn mực vẻ đẹp nam tính ở Sài Gòn trong thập niên 1970-1980 với câu cửa miệng “Đẹp trai như Alain Delon”. Ông làm bạn với những tên tuổi nổi tiếng, yêu những phụ nữ đẹp nhất, nhưng cũng dễ bỏ họ để đến với những người đẹp khác (Romy Schneider, Nathalie Canovas - người duy nhất ông kết hôn, Mireille Darc, ba người phụ nữ quan trọng nhất đời ông). Thế nhưng, khi xế chiều, ông vẫn đơn thân. Người bạn đời thứ tư của ông, người mẫu Hà Lan Rosalie Van Bremen, bỏ đi với hai người con, sau đó kết hôn với nhà tạo mẫu kính Alain Affelou. Ông thừa nhận không phải là một người bố tốt, rất hà khắc với hai con trai Anthony và Alain-Fabien, nhưng dành tình yêu vô điều kiện cho con gái Anouchka. Ông không nhận người “con rơi” Ari Boulogne (với ca sĩ Nico), dù được bà nội (mẹ của Alain Delon) nuôi nấng. Tháng 05/2023, nghệ sĩ nhiếp ảnh chết lúc 60 tuổi. Trong Alain Delon đầy mâu thuẫn, cô độc. Ông biết điều đó và không che giấu trong một buổi trả lời phỏng vấn lúc ông khoảng 50 tuổi: “Một ngôi sao, trước tiên đó là một con người với những lo lắng, những nỗi cô đơn, sợ hãi, thái quá, những trái ngược trong lòng, nhưng đó là một con người. Đó là một con người rất khó sống chung và cũng là người khó sống với chính bản thân mình. Tôi vẫn thường tự nhủ là tôi đã sống với chính bản thân mình được 50 năm rồi. Và phải nói thật là không hề dễ chút nào ! Nếu đôi lúc người khác thấy khó ưa tôi, tôi xin lỗi vì với chính bản thân, tôi cũng không dễ dàng gì”. Bộ năm tài tử (Jean-Paul Belmondo, Jean-Claude Brialy, Jean-Pierre Cassel, Jean-Louis Trintignant và Alain Delon) “như năm ngón tay trên một bàn tay” lần lượt giã từ cõi đời, bản thân Alain Delon rất yếu sau khi bị đột quỵ năm 2019. Trong chương trình Stupéfiant ! của đài truyền hình France 2 năm 2016, Alain Delon thú nhận là không (dám) xem lại những bộ phim với những bạn diễn đã qua đời, đặc biệt là Romy Schneider: “Để làm gì khi tôi thuộc hết lời thoại, tôi biết cảnh sau là gì ?” “Alain có mọi tài năng, trừ tài năng đạt hạnh phúc trong cuộc sống gia đình”, theo lời một người bạn rất thân của ông. Ở tuổi gần đất xa trời, tài tử thấy chuyện “nhà Delon” bị đưa lên truyền thông, trong khi ông cố tránh bị giống “clan Hallyday” - chuyện thừa kế bị bàn tán rầm rộ sau khi ca sĩ qua đời. Ba người con Anthony, Alain-Fabien và Anouchka từng thể hiện đoàn kết trong vụ kiện một phụ nữ Nhật tự nhận là bạn đời của nghệ sĩ, giờ cũng bị “chia rẽ và đau đớn” về phân chia khối tài sản 300 triệu euro, về chuyện điều trị cho ông, cũng như nơi ông lưu trú tại Pháp hay Thụy Sĩ (có thể do liên quan đến thuế).  

Zongyuan Zoe Liu, “China’s Real Economic Crisis,” Foreign Affairs, 06/08/2024 Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng Tại sao Bắc Kinh không chịu từ bỏ một mô hình thất bại? Nền kinh tế Trung Quốc đang bế tắc. Sau quyết định của Bắc Kinh – đột ngột chấm dứt chính sách “zero COVID” hà khắc vào cuối năm 2022, nhiều nhà quan sát cho rằng động lực tăng trưởng của Trung Quốc sẽ nhanh chóng quay trở lại. Sau nhiều năm phong tỏa vì đại dịch khiến một số lĩnh vực kinh tế gần như đình trệ, việc đất nước mở cửa trở lại được cho là sẽ châm ngòi cho một sự phục hồi mạnh mẽ. Nhưng thay vào đó, sự phục hồi đã chững lại, với GDP tăng trưởng chậm chạp, niềm tin của người tiêu dùng sụt giảm, xung đột ngày càng gay gắt với phương Tây, và giá bất động sản lao dốc khiến một số công ty lớn nhất nước vỡ nợ. Vào tháng 7/2024, dữ liệu chính thức của Trung Quốc tiết lộ rằng tăng trưởng GDP đang tụt lại sau mục tiêu của chính phủ, khoảng 5%. Chính phủ cuối cùng đã cho phép người dân Trung Quốc rời khỏi nhà, nhưng họ không thể ra lệnh cho nền kinh tế trở lại sức mạnh trước đây. Để giải thích cho bức tranh ảm đạm này, các nhà quan sát phương Tây đã đưa ra nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong số đó có cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài ở Trung Quốc, dân số già đi nhanh chóng, và việc Chủ tịch Tập Cận Bình siết chặt nền kinh tế, cũng như phản ứng cực đoan trước đại dịch. Nhưng còn có một nguyên nhân lâu dài hơn dẫn đến tình trạng trì trệ hiện nay, một nguyên nhân sâu xa hơn chủ nghĩa độc tài ngày càng tăng của Tập hoặc những ảnh hưởng của thị trường bất động sản đang sụp đổ: một chiến lược kinh tế đã kéo dài hàng thập kỷ, ưu tiên sản xuất công nghiệp hơn tất cả, một cách tiếp cận mà theo thời gian, dẫn đến tình trạng dư thừa lớn về công suất mang tính cơ cấu. Suốt nhiều năm, các chính sách công nghiệp của Bắc Kinh đã dẫn đến tình trạng đầu tư quá mức vào các cơ sở sản xuất thuộc nhiều lĩnh vực từ nguyên liệu thô đến các công nghệ mới nổi như pin và robot, trong quá trình đó cũng khiến các thành phố và doanh nghiệp Trung Quốc phải chịu gánh nặng nợ khổng lồ. Nói một cách đơn giản, trong nhiều lĩnh vực kinh tế quan trọng, sản lượng sản xuất của Trung Quốc đang cao hơn nhiều so với mức mà nước này hoặc thị trường nước ngoài có thể tiêu thụ một cách bền vững. Kết quả là, nền kinh tế Trung Quốc có nguy cơ rơi vào một vòng luẩn quẩn khi giá cả giảm, mất khả năng thanh toán, đóng cửa nhà máy, và cuối cùng là mất việc làm. Lợi nhuận giảm đã buộc các nhà sản xuất phải tăng sản lượng và giảm giá hàng hóa của họ mạnh hơn nhằm tạo ra nguồn tiền mặt để trả nợ. Ngoài ra, trong lúc các nhà máy buộc phải đóng cửa và các ngành công nghiệp buộc phải củng cố, các công ty còn tồn tại không nhất thiết là những công ty hoạt động hiệu quả nhất hoặc sinh lời nhiều nhất. Nhưng kẻ sống sót thường là những người có khả năng tiếp cận tốt nhất với trợ cấp của chính phủ và nguồn tài chính giá rẻ. Kể từ giữa thập niên 2010, vấn đề này cũng đã trở thành nguyên nhân gây bất ổn trong thương mại quốc tế. Bằng cách tạo ra tình trạng dư thừa nguồn cung trên thị trường toàn cầu đối với nhiều mặt hàng, các công ty Trung Quốc đang đẩy giá xuống dưới mức hòa vốn đối với các nhà sản xuất ở các nước khác. Tháng 12/2023, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo rằng việc sản xuất dư thừa của Trung Quốc đang gây ra sự mất cân bằng thương mại “không bền vững” và cáo buộc Bắc Kinh tham gia vào các hoạt động thương mại không công bằng khi chuyển một số lượng lớn hơn bao giờ hết các sản phẩm Trung Quốc sang thị trường Châu Âu với mức giá quá thấp. Tháng Tư năm nay, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cảnh báo rằng việc Trung Quốc đầu tư quá mức vào thép, xe điện, và nhiều hàng hóa khác đang có nguy cơ gây ra “xáo trộn kinh tế” toàn cầu. Yellen nói: “Trung Quốc giờ đây quá lớn để phần còn lại của thế giới có thể hấp thụ được công suất khổng lồ này”. Bất chấp sự phủ nhận kịch liệt của Bắc Kinh, trong hàng chục năm qua, chính sách công nghiệp của Trung Quốc đã dẫn đến các chu kỳ dư thừa công suất lặp đi lặp lại. Ở trong nước, các nhà máy trong các lĩnh vực ưu tiên của nền kinh tế do chính phủ chỉ định thường xuyên bán sản phẩm dưới giá thành để đáp ứng các mục tiêu chính trị của địa phương và quốc gia. Bắc Kinh cũng thường xuyên nâng cao mục tiêu sản xuất đối với nhiều mặt hàng, ngay cả khi mức cung hiện tại đã vượt quá cầu. Một phần nguyên nhân xuất phát từ truyền thống lâu đời về lập kế hoạch kinh tế, trong đó tập trung rất nhiều vào sản xuất công nghiệp và phát triển cơ sở hạ tầng, nhưng gần như luôn bỏ qua tiêu dùng hộ gia đình. Sơ suất này không xuất phát từ sự thiếu hiểu biết hay tính toán sai lầm; đúng hơn, nó phản ánh tầm nhìn kinh tế lâu dài của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Theo quan điểm của đảng, tiêu dùng là một sự xao nhãng mang tính chủ nghĩa cá nhân, vốn có nguy cơ chuyển hướng các nguồn lực ra khỏi sức mạnh kinh tế cốt lõi của Trung Quốc: nền tảng công nghiệp của nước này. Quan điểm chính thống của đảng cho rằng lợi thế kinh tế của Trung Quốc xuất phát từ mức tiêu thụ thấp và tỷ lệ tiết kiệm cao, tạo ra nguồn vốn mà hệ thống ngân hàng do nhà nước kiểm soát có thể chuyển vào các doanh nghiệp công nghiệp. Hệ thống này cũng củng cố sự ổn định chính trị bằng cách đưa hệ thống phân cấp của đảng vào mọi lĩnh vực kinh tế. Vì cơ sở công nghiệp cồng kềnh của Trung Quốc phụ thuộc vào nguồn tài chính giá rẻ để tồn tại – một nguồn tài chính có thể bị các lãnh đạo Trung Quốc hạn chế bất cứ lúc nào – giới tinh hoa kinh doanh bị ràng buộc chặt chẽ, và thậm chí phải phục tùng lợi ích của đảng. Ở phương Tây, tiền ảnh hưởng đến chính trị, nhưng ở Trung Quốc thì ngược lại: chính trị ảnh hưởng đến tiền. Nền kinh tế Trung Quốc rõ ràng cần đạt được sự cân bằng mới giữa đầu tư và tiêu dùng, nhưng Bắc Kinh khó có thể thay đổi theo hướng đó vì họ phụ thuộc vào sự kiểm soát chính trị có được từ chính sách kinh tế dựa nhiều vào sản xuất. Đối với phương Tây, vấn đề dư thừa công suất của Trung Quốc là một thách thức lâu dài không thể giải quyết đơn giản chỉ bằng cách dựng lên các rào cản thương mại mới. Bởi một điều, ngay cả khi Mỹ và châu Âu có thể hạn chế đáng kể lượng hàng hóa Trung Quốc tiếp cận thị trường phương Tây, điều đó cũng không giải quyết được vấn đề thiếu hiệu quả về cơ cấu vốn đã tích tụ ở Trung Quốc qua nhiều thập kỷ ưu tiên các mục tiêu sản xuất và đầu tư công nghiệp. Bất kỳ sự điều chỉnh nào cũng phải mất nhiều năm chính sách bền vững của Trung Quốc mới thành công. Mặt khác, việc Tập ngày càng nhấn mạnh vào việc làm cho Trung Quốc tự chủ về kinh tế – một chiến lược vốn là phản ứng trước những nỗ lực của phương Tây nhằm cô lập Trung Quốc về mặt kinh tế – đã làm gia tăng, thay vì giảm bớt những áp lực dẫn đến sản xuất dư thừa. Hơn nữa, những nỗ lực của Washington nhằm ngăn chặn Bắc Kinh nhấn chìm nước Mỹ với hàng giá rẻ trong các lĩnh vực quan trọng sẽ chỉ tạo ra những vấn đề kém hiệu quả mới cho nền kinh tế Mỹ, dù chúng đã chuyển vấn đề sản xuất dư thừa của Trung Quốc sang các thị trường quốc tế khác. Để tạo ra một cách tiếp cận tốt hơn, các nhà lãnh đạo và các nhà hoạch định chính sách phương Tây cần hiểu rõ những động lực sâu xa hơn dẫn đến tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc và đảm bảo rằng các chính sách của họ không làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn. Thay vì tìm cách cô lập Trung Quốc hơn nữa, phương Tây nên tìm cách giữ chân Bắc Kinh trong hệ thống thương mại toàn cầu, sử dụng các động lực của thị trường toàn cầu để thúc đẩy Trung Quốc hướng tới tăng trưởng cân bằng hơn và các chính sách công nghiệp nhẹ nhàng hơn. Nếu không có một chiến lược như vậy, phương Tây có thể phải đối mặt với một Trung Quốc ngày càng không bị kiềm chế bởi các quan hệ kinh tế quốc tế và sẵn sàng tăng cường chiến lược sản xuất do nhà nước lãnh đạo, chấp nhận nguy cơ gây tổn hại cho nền kinh tế toàn cầu và kìm hãm sự thịnh vượng của chính nước này. Nhà máy gặp lỗi Các vấn đề mang tính cơ cấu gây ra tình trạng trì trệ kinh tế của Trung Quốc không phải là kết quả của những lựa chọn chính sách gần đây. Chúng bắt nguồn trực tiếp từ chiến lược công nghiệp lệch lạc đã hình thành trong những năm đầu của thời kỳ cải cách ở Trung Quốc, cách đây bốn thập kỷ. Kế hoạch 5 năm lần thứ sáu của Trung Quốc (1981 - 1985) là kế hoạch đầu tiên được thực hiện sau khi lãnh đạo Đặng Tiểu Bình mở cửa nền kinh tế. Văn bản này dài đến hơn 100 trang, nhưng gần như toàn bộ nội dung của nó đã được dành cho việc phát triển ngành công nghiệp Trung Quốc, mở rộng thương mại quốc tế, và thúc đẩy công nghệ, chỉ có một trang duy nhất được dành cho chủ đề tăng thu nhập và tiêu dùng. Ngày nay, bất chấp những thay đổi lớn về công nghệ và một thị trường toàn cầu khác biệt đến mức gần như không thể nhận ra, Đảng vẫn kiên trì nhấn mạnh vào cơ sở công nghiệp của Trung Quốc. Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021 - 2025) đã đề ra các mục tiêu chi tiết về tăng trưởng kinh tế, đầu tư nghiên cứu và phát triển, thành tựu bằng sáng chế, cũng như sản xuất lương thực và năng lượng – nhưng tiêu dùng hộ gia đình vẫn chỉ xuất hiện ở một đoạn duy nhất, bên cạnh một vài lần hiếm hoi nó được nhắc đến trong văn bản. Khi ưu tiên sản lượng công nghiệp, các nhà hoạch định kinh tế Trung Quốc giả định rằng các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ luôn có khả năng cắt giảm lượng cung dư thừa trên thị trường toàn cầu và thu tiền mặt từ doanh số bán hàng nước ngoài. Tuy nhiên, trên thực tế, họ đã tạo ra sự đầu tư quá mức vào sản xuất ở nhiều lĩnh vực mà thị trường trong nước đã bão hòa và khiến các chính phủ nước ngoài cảnh giác với sự thống trị chuỗi cung ứng của Trung Quốc. Trong những năm đầu của thế kỷ 21, lĩnh vực đó là thép, khi công suất dư thừa của Trung Quốc đã vượt quá toàn bộ sản lượng thép của Đức, Nhật Bản, và Mỹ cộng lại. Gần đây hơn, Trung Quốc cũng gặp phải tình trạng dư thừa tương tự về than, nhôm, thủy tinh, xi măng, thiết bị robot, pin xe điện, và nhiều vật liệu khác. Số lượng pin mặt trời mà các nhà máy Trung Quốc hiện có thể sản xuất mỗi năm đang cao gấp đôi lượng thế giới có thể đưa vào sử dụng. Đối với nền kinh tế toàn cầu, tình trạng dư thừa công suất kinh niên của Trung Quốc có những tác động sâu rộng. Ví dụ, với xe điện, các nhà sản xuất xe hơi ở châu Âu đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc. Các nhà máy trong lĩnh vực này và các lĩnh vực công nghệ mới nổi khác ở phương Tây có thể sẽ phải đóng cửa, hoặc tệ hơn, sẽ không bao giờ được xây dựng. Thêm vào đó, các ngành sản xuất có giá trị cao thường có tác động kinh tế vượt xa hoạt động của chúng. Cụ thể, chúng tạo ra việc làm trong khu vực dịch vụ và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các nguồn nhân tài địa phương cần thiết để thúc đẩy đổi mới và đột phá công nghệ. Tại thị trường nội địa Trung Quốc, vấn đề dư thừa công suất đã gây ra cuộc chiến giá cả tàn khốc ở một số ngành, điều đang cản trở lợi nhuận và làm tiêu hao vốn. Theo thống kê của chính phủ, 27% các nhà sản xuất xe hơi Trung Quốc đã thua lỗ trong tháng 5; vào một thời điểm hồi năm ngoái, con số này lên tới 32%. Dư thừa sản xuất trong toàn bộ nền kinh tế nhìn chung cũng đã làm giảm giá cả, khiến lạm phát dao động quanh mức gần bằng 0, và tỷ lệ trả nợ đối với khu vực phi tài chính tư nhân – tức tỷ lệ giữa tổng số nợ phải trả so với thu nhập khả dụng – đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại. Những xu hướng này đã làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng, theo đó khiến tiêu dùng trong nước tiếp tục sụt giảm và làm tăng nguy cơ Trung Quốc rơi vào bẫy giảm phát. Khi các nhà hoạch định kinh tế của Bắc Kinh nói về tiêu dùng, họ thường muốn nói tiêu dùng trong quan hệ với các mục tiêu công nghiệp. Trong phần thảo luận ngắn gọn về chủ đề tiêu dùng, kế hoạch 5 năm hiện tại nêu rõ rằng tiêu dùng nên đặc biệt hướng tới các hàng hóa phù hợp với các ưu tiên công nghiệp của Bắc Kinh: xe hơi, điện tử, sản phẩm kỹ thuật số, và thiết bị thông minh. Tương tự, dù lĩnh vực thương mại điện tử sôi động của Trung Quốc có thể gợi ý vô số lựa chọn cho người tiêu dùng, nhưng trên thực tế, các nền tảng lớn như Alibaba, Pinduoduo, và Shein đang cạnh tranh gay gắt với nhau để bán cùng một sản phẩm hàng hóa. Nói cách khác, ảo tưởng về sự lựa chọn của người tiêu dùng đã làm lu mờ một thị trường nội địa được định hình chủ yếu bởi các ưu tiên công nghiệp của nhà nước hơn là bởi sở thích cá nhân. Điều này cũng được phản ánh trong các sáng kiến chính sách nhằm thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng. Hãy xem xét nỗ lực gần đây của chính phủ nhằm thúc đẩy các hàng hóa thay thế. Theo kế hoạch hành động tháng 3/2024, Bộ Thương mại cùng với các cơ quan chính phủ khác của Trung Quốc đã giới thiệu các khoản trợ cấp cho người tiêu dùng bán xe hơi cũ, thiết bị gia dụng, và đồ nội thất để lấy các dòng xe mới hơn. Trên giấy tờ, kế hoạch này gần giống với chương trình “tiền mặt cho người bán xe” mà Washington từng triển khai trong cuộc suy thoái năm 2008 để hỗ trợ ngành công nghiệp xe hơi Mỹ. Tuy nhiên, kế hoạch này thiếu chi tiết cụ thể và phải dựa vào chính quyền địa phương để thực hiện, khiến nó phần lớn không hiệu quả, đáng chú ý là nó đã thất bại trong việc nâng giá hàng hóa lâu bền. Dù chính phủ có thể tác động đến động lực cung và cầu trên thị trường tiêu dùng Trung Quốc, nhưng chính phủ không thể buộc người dân chi tiêu hoặc trừng phạt họ nếu họ không làm vậy. Khi tăng trưởng thu nhập chậm lại, người dân sẽ phải thắt chặt hầu bao, trì hoãn những khoản mua sắm lớn và cố gắng sử dụng thiết bị cũ lâu hơn. Nghịch lý thay, tình trạng dư thừa công suất đã gây ra lực cản cho nền kinh tế nói chung, và đồng nghĩa với việc những nỗ lực của chính phủ nhằm định hướng tiêu dùng lại càng khiến người dân ít có khả năng chi tiêu hơn. Người thu nợ  Trọng tâm trong vấn đề dư thừa công suất của Bắc Kinh là gánh nặng đặt lên chính quyền địa phương trong việc phát triển cơ sở công nghiệp cho đất nước. Các kế hoạch công nghiệp do trung ương truyền xuống được thiết kế để khen thưởng các thành phố và khu vực có thể mang lại mức tăng trưởng GDP cao nhất, bằng cách khuyến khích các quan chức địa phương phân bổ vốn và trợ cấp cho các lĩnh vực ưu tiên. Như học giả Mary Gallagher đã nhận xét, Bắc Kinh đã đổ thêm dầu vào lửa bằng cách sử dụng các chiến dịch xã hội như “thịnh vượng chung” – một khái niệm được lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông đề xuất lần đầu tiên vào năm 1953 và được Tập hồi sinh tại một cuộc họp đảng vào năm 2021 – để thúc đẩy phát triển công nghiệp địa phương. Những chỉ thị và chiến dịch theo kế hoạch này gây áp lực rất lớn lên các lãnh đạo đảng ở địa phương, buộc họ phải đạt được kết quả nhanh chóng, vốn được xem là điều rất quan trọng để thăng tiến trong đảng. Do đó, các quan chức này có động lực rất lớn để thực hiện các khoản đầu tư sử dụng nhiều vốn vay vào các lĩnh vực ưu tiên, bất kể các động thái này có khả năng sinh lợi hay không. Hiện tượng này đã thúc đẩy các hoạt động tài chính đầy rủi ro của các chính quyền địa phương trên khắp Trung Quốc. Nhằm khuyến khích địa phương tự đưa ra sáng kiến, Bắc Kinh thường không cung cấp tài chính: thay vào đó, họ trao cho các quan chức địa phương quyền tự quyết để sắp xếp các phương tiện đầu tư ngoài bảng cân đối kế toán với sự giúp đỡ của các ngân hàng khu vực để tài trợ cho các dự án trong các lĩnh vực ưu tiên, trong khi nhiệm vụ của chính phủ trung ương chỉ giới hạn ở việc chỉ định các loại hình tài chính địa phương nào bị cấm. Khoảng 30% chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của Trung Quốc đến từ các phương tiện đầu tư này; không có chúng, các quan chức địa phương đơn giản là không thể thực hiện những dự án có thể giúp họ được đảng tán dương. Rõ ràng, cách tiếp cận này không chỉ dẫn đến tình trạng dư thừa công nghiệp khổng lồ mà còn dẫn đến các khoản nợ khổng lồ cho chính quyền địa phương. Theo một cuộc điều tra của Wall Street Journal, vào tháng 7, tổng số nợ ngoài sổ sách của chính quyền địa phương trên toàn Trung Quốc hiện đang ở mức từ 7 đến 11 nghìn tỷ USD, trong đó 800 tỷ USD đang đứng trước nguy cơ vỡ nợ. Dù quy mô nợ hiện nay có thể tệ hơn, nhưng đây không phải là vấn đề mới. Kể từ cuộc cải cách tài chính năm 1994 của Trung Quốc, cho phép chính quyền địa phương giữ lại một phần doanh thu thuế mà họ thu được, nhưng giảm các khoản chuyển giao ngân sách mà họ nhận được từ Bắc Kinh, chính quyền địa phương đã luôn ở trong tình trạng căng thẳng tài chính. Họ đã phải vật lộn để đáp ứng nhiệm vụ kép là thúc đẩy tăng trưởng GDP địa phương và cung cấp dịch vụ công với nguồn lực hạn chế. Bằng cách tập trung quyền lực tài chính ở cấp trung ương và giảm tải chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và dịch vụ xã hội cho các khu vực và thành phố, các chính sách của Bắc Kinh đã khiến chính quyền địa phương rơi vào cảnh nợ nần. Hơn nữa, bằng cách nhấn mạnh phải tăng trưởng nhanh chóng, Bắc Kinh đã thúc đẩy các quan chức địa phương ủng hộ các dự án vốn được triển khai nhanh chóng trong các ngành ưu tiên quốc gia. Như một biện pháp khuyến khích thêm, Bắc Kinh đôi khi cung cấp hỗ trợ tài chính hạn chế cho các dự án trong các lĩnh vực ưu tiên và tạo điều kiện phê duyệt cho chính quyền địa phương để đảm bảo nguồn tài chính. Cuối cùng, chính quyền địa phương phải gánh chịu rủi ro tài chính, thành bại của dự án đều đè lên vai bí thư đảng ủy địa phương, dẫn đến việc bóp méo kết quả. Một vấn đề lớn hơn đối với việc Trung Quốc phụ thuộc vào chính quyền địa phương để thực hiện chính sách công nghiệp là nó khiến các thành phố và khu vực trên cả nước phải cạnh tranh trong cùng lĩnh vực, thay vì bổ sung cho nhau, hoặc phát huy thế mạnh của mình. Vì vậy, trong hơn hai thập kỷ, các tỉnh của Trung Quốc – từ Tân Cương ở phía tây đến Thượng Hải ở phía đông, từ Hắc Long Giang ở phía bắc đến Hải Nam ở phía nam – đã thành lập các nhà máy ở cùng một lĩnh vực ưu tiên do chính phủ chỉ định với rất ít sự phối hợp giữa các tỉnh; nguyên nhân đến từ nỗ lực của các quan chức cấp tỉnh và địa phương để nhằm vượt trội hơn các đồng nghiệp của họ. Chính sự cạnh tranh trong nước này đã dẫn đến dư thừa công suất và mức nợ cao, ngay cả trong những ngành mà Trung Quốc đã giành được ưu thế thống trị thị trường toàn cầu. Lấy ví dụ là pin mặt trời. Năm 2010, Quốc vụ viện Trung Quốc tuyên bố rằng các ngành công nghiệp mới nổi mang tính chiến lược, bao gồm cả năng lượng mặt trời, sẽ chiếm 15% GDP quốc gia vào năm 2020. Trong vòng hai năm, 31 trong số 34 tỉnh của Trung Quốc đã chỉ định ngành công nghiệp năng lượng mặt trời là ưu tiên, một nửa số các thành phố của Trung Quốc đã đầu tư vào ngành này, và hơn 100 thành phố của Trung Quốc đã xây dựng các khu công nghiệp năng lượng mặt trời. Gần như ngay lập tức, sản lượng năng lượng mặt trời của Trung Quốc đã vượt xa cầu trong nước, và nguồn cung dư thừa đã được xuất khẩu sang châu Âu và các khu vực khác trên thế giới, nơi các chính phủ đang trợ cấp quyền sở hữu pin mặt trời. Đến năm 2013, cả Mỹ và Liên minh Châu Âu đều áp thuế chống bán phá giá đối với các nhà sản xuất pin mặt trời Trung Quốc. Đến năm 2022, công suất điện mặt trời lắp đặt của Trung Quốc lớn hơn bất kỳ quốc gia nào khác, theo sau quá trình xây dựng năng lượng tái tạo tích cực. Nhưng lưới điện của Trung Quốc lại không thể hỗ trợ thêm công suất năng lượng mặt trời. Khi thị trường trong nước hoàn toàn bão hòa, các nhà sản xuất năng lượng mặt trời đã tìm cách xuất khẩu càng nhiều sản phẩm của họ ra thị trường nước ngoài càng tốt. Tháng 8/2023, Bộ Thương mại Mỹ phát hiện ra rằng các nhà sản xuất pin mặt trời Trung Quốc đang vận chuyển sản phẩm sang Campuchia, Malaysia, Thái Lan, và Việt Nam để thực hiện các thủ tục lắp ráp đơn giản nhằm tránh phải trả thuế chống bán phá giá của Mỹ. Công suất sản xuất pin mặt trời của Trung Quốc, hiện đã tăng gấp đôi nhu cầu toàn cầu, dự kiến sẽ tăng thêm 50% vào năm 2025. Tình trạng dư cung này khiến tỷ lệ sử dụng trong ngành năng lượng mặt trời thành phẩm của Trung Quốc giảm mạnh xuống chỉ còn 23% vào đầu năm 2024. Tuy nhiên, các nhà máy này vẫn tiếp tục hoạt động vì họ cần huy động tiền mặt để trả nợ và trang trải chi phí cố định. Một ví dụ khác là robot công nghiệp, lĩnh vực mà Bắc Kinh bắt đầu ưu tiên vào năm 2015 như một phần của chiến lược “Made in China 2025”. Vào thời điểm đó, Trung Quốc có một lý do rõ ràng để xây dựng ngành công nghiệp robot trong nước mạnh mẽ hơn: họ đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nước mua robot công nghiệp lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 20% doanh số bán hàng trên toàn thế giới. Hơn nữa, kế hoạch dường như đã đạt được kết quả đáng kinh ngạc. Tính đến năm 2017, đã có hơn 800 công ty chế tạo robot và 40 khu công nghiệp tập trung vào robot hoạt động trên ít nhất 20 tỉnh của Trung Quốc. Tuy nhiên, nỗ lực tổng thể này đã không giúp thúc đẩy công nghệ robot của Trung Quốc dù nó tạo ra một cơ sở công nghiệp khổng lồ. Để đáp ứng các mục tiêu sản xuất đầy tham vọng của Bắc Kinh, các quan chức địa phương có xu hướng đầu tư vào các công nghệ trưởng thành, vốn có thể mở rộng quy mô nhanh chóng. Ngày nay, Trung Quốc đang dư thừa công suất về robot cấp thấp nhưng vẫn thiếu năng lực về robot tự động cao cấp đòi hỏi sở hữu trí tuệ gốc. Tình trạng dư thừa công suất trong sản xuất cấp thấp cũng gây khó khăn cho các ngành công nghệ khác của Trung Quốc. Ví dụ gần đây nhất là trí tuệ nhân tạo, ngành được Bắc Kinh chỉ định là ngành ưu tiên trong hai kế hoạch 5 năm gần đây nhất của mình. Tháng 8/2019, chính phủ đã kêu gọi thành lập khoảng 20 “khu thí điểm” AI – các công viên nghiên cứu có nhiệm vụ sử dụng dữ liệu của chính quyền địa phương để thử nghiệm thị trường. Mục đích là khai thác hai thế mạnh lớn nhất của Trung Quốc trong lĩnh vực này: (1) khả năng nhanh chóng xây dựng cơ sở hạ tầng vật chất, từ đó hỗ trợ sự tập hợp của các công ty và nhân tài AI, và (2) không có hạn chế về cách chính phủ thu thập và chia sẻ dữ liệu cá nhân. Trong vòng hai năm, 17 thành phố của Trung Quốc đã tạo ra các khu thí điểm như vậy, bất chấp sự gián đoạn gây ra bởi đại dịch coronavirus và các lệnh phong tỏa quy mô lớn của chính phủ. Mỗi thành phố này cũng đã triển khai kế hoạch hành động để tăng cường đầu tư và chia sẻ dữ liệu. Trên giấy tờ, chương trình có vẻ ấn tượng. Trung Quốc hiện chỉ đứng sau Mỹ về đầu tư vào AI. Nhưng chất lượng nghiên cứu AI trên thực tế, đặc biệt là trong lĩnh vực AI tạo sinh, đã bị cản trở bởi sự kiểm duyệt của chính phủ và việc thiếu tài sản trí tuệ gốc. Quả thật, nhiều công ty khởi nghiệp AI đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ Trung Quốc hiện đang sản xuất các sản phẩm về cơ bản vẫn dựa vào các mô hình và phần cứng được phát triển ở phương Tây. Tương tự như các sáng kiến trong các ngành công nghiệp mới nổi khác, Bắc Kinh có nguy cơ lãng phí nguồn vốn khổng lồ vào các khoản đầu tư dư thừa vốn chỉ đem lại tính kinh tế nhờ quy mô, hơn là sự đổi mới sâu rộng. Cuộc đua xác sống  Nghịch lý thay, ngay cả khi các mục tiêu chính sách công nghiệp của Bắc Kinh đã thay đổi, nhiều đặc điểm dẫn đến tình trạng dư thừa công suất vẫn tồn tại. Bất cứ khi nào chính phủ Trung Quốc ưu tiên một lĩnh vực mới, các khoản đầu tư trùng lặp của chính quyền địa phương chắc chắn sẽ gây ra sự cạnh tranh gay gắt trong nước. Các công ty và nhà máy chạy đua để sản xuất những sản phẩm giống nhau và hầu như không kiếm được lợi nhuận – một hiện tượng mà người Trung Quốc gọi là nội quyển, hay cạnh tranh nội bộ. Thay vì cố gắng tạo sự khác biệt cho sản phẩm của mình, các công ty chỉ đơn giản cố gắng sản xuất nhiều hơn đối thủ bằng cách mở rộng sản xuất nhanh nhất có thể và tham gia vào các cuộc chiến giá cả khốc liệt; có rất ít động lực để đạt được lợi thế cạnh tranh bằng cách cải thiện quản lý doanh nghiệp hoặc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Đồng thời, nhu cầu trong nước hữu hạn buộc các công ty phải xuất khẩu hàng tồn kho dư thừa ra nước ngoài, nơi chịu ảnh hưởng của địa chính trị và những biến động của thị trường toàn cầu. Suy thoái kinh tế tại các thị trường xuất khẩu và căng thẳng thương mại gia tăng có thể cản trở tăng trưởng xuất khẩu và làm trầm trọng thêm tình trạng dư thừa công suất trong nước. Những động lực này đã cùng nhau góp phần tạo nên một vòng luẩn quẩn: các công ty được hỗ trợ bởi các khoản vay ngân hàng và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương phải sản xuất không ngừng nghỉ để duy trì dòng tiền của mình. Việc ngừng sản xuất có nghĩa là không có dòng tiền, khiến các chủ nợ đến đòi lại tiền. Nhưng khi các công ty sản xuất nhiều hơn, hàng tồn kho sẽ tăng lên và giá tiêu dùng giảm sâu hơn, khiến các công ty mất nhiều tiền hơn, và thậm chí cần nhiều hỗ trợ tài chính hơn từ chính quyền địa phương và ngân hàng. Và khi các công ty chìm sâu hơn vào nợ nần, họ sẽ khó mà trả được hết nợ, làm tăng thêm nguy cơ trở thành “công ty xác sống,” cơ bản là loại công ty mất khả năng thanh toán nhưng vẫn có thể tạo ra dòng tiền vừa đủ để đáp ứng nghĩa vụ tín dụng của họ. Khi nền kinh tế Trung Quốc trì trệ, chính phủ đã giảm thuế và phí đánh vào các doanh nghiệp như một cách để thúc đẩy tăng trưởng – nhưng điều đó đã làm giảm nguồn thu của chính quyền địa phương, trong lúc chi tiêu dịch vụ xã hội và nghĩa vụ thanh toán nợ tăng lên. Nói cách khác, mối quan hệ tài chính chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và các công ty mà họ hỗ trợ đã tạo ra làn sóng tăng trưởng GDP địa phương do nợ nần và khiến nền kinh tế rơi vào bẫy dư thừa công suất khó đảo ngược. Tuy nhiên, ngay cả trong lúc này, Trung Quốc vẫn chưa cho thấy dấu hiệu giảm sự phụ thuộc vào nợ. Tập đã tăng cường chiến dịch thúc đẩy Trung Quốc đạt được khả năng tự chủ về công nghệ, trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt với Mỹ. Theo quan điểm của Bắc Kinh, chỉ bằng cách đầu tư nhiều hơn vào các lĩnh vực chiến lược, nước này mới có thể tự bảo vệ mình khỏi bị cô lập hoặc bị phương Tây trừng phạt kinh tế. Do đó, chính phủ đang tập trung tài trợ cho các công nghệ chiến lược và sản xuất tiên tiến, đồng thời không khuyến khích các khoản đầu tư mà họ cho là gây xao nhãng, chẳng hạn như lĩnh vực bất động sản. Để thúc đẩy các công nghệ cao cấp bản địa, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc trong những năm gần đây đã huy động toàn bộ hệ thống ngân hàng và thiết lập các chương trình cho vay dành riêng để hỗ trợ nghiên cứu và đổi mới trong các lĩnh vực ưu tiên. Kết quả là một xu hướng đã làm sâu sắc hơn, thay vì khắc phục các vấn đề về cơ cấu dẫn đến đầu tư và sản xuất dư thừa. Ví dụ, vào năm 2021, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc đã tạo ra một chương trình cho vay đặc biệt để đổi mới khoa học công nghệ và nghiên cứu cơ bản. Tính đến tháng 5/2024, ngân hàng này đã phân phối các khoản vay trị giá hơn 38 tỷ USD để hỗ trợ các lĩnh vực quan trọng, tiên tiến như chất bán dẫn, công nghệ năng lượng sạch, công nghệ sinh học, và dược phẩm. Vào tháng 4, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cùng với một số bộ của chính phủ đã triển khai quỹ tái cấp vốn trị giá 69 tỷ USD – để thúc đẩy một đợt cho vay mới khổng lồ của các ngân hàng Trung Quốc cho các dự án nhằm đổi mới khoa học và công nghệ. Chỉ hai tháng sau khi triển khai chương trình, khoảng 421 cơ sở công nghiệp trên cả nước đã được chỉ định là nhà “sản xuất thông minh” – một tên gọi mơ hồ được đặt cho các nhà máy có kế hoạch tích hợp AI vào quy trình sản xuất của họ. Chương trình cũng công bố đầu tư vào hơn 10.000 chương trình kỹ thuật số cấp tỉnh và hơn 4.500 công ty tập trung vào AI. Tuy nhiên, ngoài việc đạt được những con số đầu tư hàng đầu, chiến dịch này có rất ít tiêu chí để đo lường thành công thực tế. Trớ trêu thay, mục tiêu đã nêu của chương trình mới này – lấp đầy khoảng trống tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang nghiên cứu đổi mới – lại chỉ ra một thiếu sót lớn hơn trong quản lý kinh tế của Bắc Kinh. Suốt nhiều năm, chính sách công nghiệp của Trung Quốc có xu hướng phân bổ nguồn lực cho các công ty đã trưởng thành; ngược lại, với nỗ lực to lớn nhằm phát triển AI và các công nghệ tiên tiến khác, chính phủ Trung Quốc đã cam kết nguồn tài chính theo cách tiếp cận đầu tư mạo hiểm của Mỹ. Tuy nhiên, ngay cả ở đây, các nhà hoạch định kinh tế Trung Quốc cũng không nhận ra rằng động lực thực sự của đổi mới là sự gián đoạn. Để thực sự thúc đẩy loại hình sáng tạo này, các doanh nhân sẽ cần được tiếp cận tự do với thị trường vốn trong nước và vốn tư nhân, một tình huống sẽ làm suy yếu sự kiểm soát của Bắc Kinh đối với giới tinh hoa kinh doanh Trung Quốc. Nếu không có khả năng làm gián đoạn thị trường, những khoản đầu tư khổng lồ này chỉ làm trầm trọng thêm vấn đề dư thừa công suất của Trung Quốc. Tiền được đổ vào những sản phẩm có thể mở rộng quy mô nhanh nhất, buộc các nhà sản xuất phải sản xuất quá mức, và sau đó tồn tại bằng lợi nhuận biên thấp thu được từ việc bán phá giá trên thị trường quốc tế. Nỗi thống khổ của sự dư thừa  Hết ngành công nghiệp này đến ngành công nghiệp khác, tình trạng dư thừa công suất kinh niên của Trung Quốc đang tạo ra một tình thế lưỡng nan phức tạp đối với Mỹ và phương Tây. Trong những tháng gần đây, các quan chức phương Tây đã tăng cường chỉ trích các chính sách kinh tế của Bắc Kinh. Trong một bài phát biểu vào tháng 5, Lael Brainard, Giám đốc Hội đồng Cố vấn Kinh tế của chính quyền Biden, cảnh báo rằng “tình trạng dư thừa công suất công nghiệp do chính sách thúc đẩy” của Trung Quốc – một cách nói tránh để chỉ các hành vi phản thị trường – đang gây tổn hại cho nền kinh tế toàn cầu. Bà nói, bằng cách thực thi các chính sách “giảm chi phí vốn, lao động, và năng lượng một cách không công bằng” và cho phép các công ty Trung Quốc bán hàng “bằng hoặc thấp hơn giá thành,” Trung Quốc hiện chiếm tỷ lệ rất lớn trong công suất toàn cầu về xe điện, pin, chất bán dẫn, và nhiều lĩnh vực khác. Kết quả là, Bắc Kinh đang cản trở sự đổi mới và cạnh tranh trên thị trường toàn cầu, đe dọa việc làm ở Mỹ và các nơi khác, đồng thời hạn chế khả năng của Mỹ và các nước phương Tây khác trong việc xây dựng khả năng phục hồi chuỗi cung ứng. Tại cuộc họp ở Capri, Ý, vào tháng 4, các thành viên G7 đã cảnh báo trong một tuyên bố chung rằng “các chính sách và hoạt động phi thị trường của Trung Quốc” đã dẫn đến “tình trạng dư thừa công suất có hại”. Dòng sản phẩm giá rẻ do Trung Quốc sản xuất ồ ạt đã làm gia tăng căng thẳng thương mại. Kể từ năm 2023, một số chính phủ, bao gồm cả Việt Nam và Brazil, đã tiến hành các cuộc điều tra chống bán phá giá hoặc chống trợ cấp đối với Trung Quốc. Brazil, Mexico, Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, và Liên minh Châu Âu đã áp đặt thuế quan đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm nhưng không giới hạn cả xe điện. Đối mặt với áp lực quốc tế ngày càng gia tăng, Tập Cận Bình, các tờ báo hàng đầu của đảng và các hãng truyền thông nhà nước Trung Quốc đã liên tục phủ nhận việc đất nước họ có vấn đề dư thừa công suất. Họ cho rằng những lời chỉ trích xuất phát từ “sự lo lắng” vô căn cứ của Mỹ và rằng lợi thế về chi phí của Trung Quốc không phải là sản phẩm của trợ cấp mà là “nỗ lực của các doanh nghiệp… được định hình bởi sự cạnh tranh toàn diện trên thị trường”. Thật vậy, các nhà ngoại giao Trung Quốc vẫn khẳng định rằng, trong nhiều ngành công nghệ mới nổi, nền kinh tế toàn cầu đang bị thiếu hụt công suất đáng kể chứ không phải là dư thừa nguồn cung. Vào tháng 5, tờ Nhân dân Nhật báo, tờ báo chính thức của đảng, đã cáo buộc Mỹ sử dụng những tuyên bố phóng đại về tình trạng dư thừa công suất làm cái cớ để đưa ra các rào cản thương mại có hại nhằm kiềm chế Trung Quốc và ngăn chặn sự phát triển của các ngành công nghiệp chiến lược của Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách và phân tích kinh tế Trung Quốc từ lâu đã thừa nhận vấn đề này. Ngay từ tháng 12/2005, Mã Khải, khi đó là Giám đốc Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc, đã cảnh báo rằng bảy ngành công nghiệp, bao gồm thép và xe hơi, sẽ phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất nghiêm trọng. Ông tin rằng vấn đề là do “đầu tư mù quáng và mở rộng ở mức độ thấp.” Gần 20 năm kể từ ngày đó, Bắc Kinh đã ban hành hơn một chục hướng dẫn hành chính để giải quyết vấn đề này trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng không đạt được thành công. Tháng 3/2024, một phân tích của Lục Phong, Giáo sư Đại học Bắc Kinh, đã thừa nhận có vấn đề dư thừa công suất trong các phương tiện sử dụng năng lượng mới, pin xe điện, và chip công nghệ cũ. BloombergNEF ước tính rằng chỉ riêng sản lượng pin của Trung Quốc vào năm 2023 đã tương đương với tổng cầu toàn cầu. Xét đến việc phương Tây tăng cường năng lực sản xuất và các nhà sản xuất pin Trung Quốc tiếp tục mở rộng đầu tư và sản xuất, vấn đề dư thừa nguồn cung toàn cầu có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn trong những năm tới. GS Lục cảnh báo rằng sự phát triển quá mức của các ngành công nghiệp này sẽ gây áp lực buộc các công ty Trung Quốc bán phá giá sản phẩm trên thị trường quốc tế, và làm trầm trọng thêm mối quan hệ thương mại vốn đã căng thẳng của Trung Quốc với phương Tây. Để giải quyết vấn đề, ông đề xuất một sự kết hợp các biện pháp mà chính phủ Trung Quốc đã cố gắng thực hiện – chẳng hạn như kích thích chi tiêu trong nước (đầu tư và tiêu dùng hộ gia đình) – và những biện pháp mà nhiều nhà kinh tế đã kêu gọi từ lâu nhưng Bắc Kinh vẫn chưa thực hiện, bao gồm cả việc tách chính phủ khỏi hoạt động kinh doanh và cải cách cơ chế tái phân phối để mang lại lợi ích cho hộ gia đình. Tuy nhiên, những giải pháp được đề xuất này chưa thể giải quyết được vấn đề phối hợp cơ bản đang gây khó khăn cho nền kinh tế Trung Quốc: sự trùng lặp trong đầu tư của chính quyền địa phương vào các lĩnh vực ưu tiên do nhà nước chỉ định. Hàng rào thấp hơn, dây chắc chắn hơn  Cho đến nay, Mỹ đã đối phó với thách thức dư thừa công suất của Trung Quốc bằng cách áp đặt mức thuế cao đối với các sản phẩm năng lượng sạch của Trung Quốc, như pin mặt trời, xe điện, và pin. Đồng thời, thông qua Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022, chính quyền Biden đã rót hàng tỷ USD vào việc xây dựng năng lực nội địa của Mỹ cho các lĩnh vực tương tự. Tuy nhiên, Mỹ nên cảnh giác với việc cố gắng cô lập Trung Quốc chỉ bằng cách xây dựng các rào cản thương mại và tăng cường cơ sở công nghiệp của chính mình. Bằng cách đưa ra những ưu đãi lớn cho các công ty đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng ở Mỹ, Washington có thể gặp phải một số vấn đề tương tự như những gì đang gây khó khăn cho nền kinh tế Trung Quốc: sự phụ thuộc vào đầu tư dựa vào nợ, phân bổ nguồn lực không hiệu quả, và khả năng bong bóng đầu cơ vào cổ phiếu của công ty công nghệ có thể gây bất ổn cho thị trường nếu nó đột ngột phát nổ. Nếu như mục tiêu là vượt qua Bắc Kinh, Washington nên tập trung vào những gì hệ thống của Mỹ vốn đã giỏi hơn: đổi mới, gián đoạn thị trường, và sử dụng vốn tư nhân, trong đó các nhà đầu tư lựa chọn những lĩnh vực hứa hẹn nhất để hỗ trợ và chấp nhận rủi ro cùng với phần thưởng. Bằng cách tập trung vào các chiến lược nhằm hạn chế lợi thế kinh tế của Trung Quốc, Mỹ có nguy cơ bỏ qua sức mạnh của chính mình. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ cũng cần nhận ra rằng vấn đề dư thừa công suất của Trung Quốc đang trở nên trầm trọng hơn do Bắc Kinh theo đuổi mục tiêu tự cung tự cấp. Nỗ lực này, được chú trọng nhiều trong những năm gần đây, phản ánh sự bất an của Tập và mong muốn của ông nhằm giảm bớt những điểm yếu chiến lược của Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng kinh tế và địa chính trị ngày càng gia tăng với Mỹ và phương Tây. Trên thực tế, những nỗ lực của Tập nhằm huy động nhân lực và vật lực của đất nước mình để xây dựng một bức tường công nghệ và tài chính xung quanh Trung Quốc cũng có những hậu quả đáng kể. Một Trung Quốc ngày càng bị cắt đứt khỏi các thị trường phương Tây sẽ chẳng có gì để mất trong một cuộc đối đầu tiềm tàng với phương Tây – và do đó, sẽ có ít động lực để xuống thang căng thẳng hơn. Chừng nào Trung Quốc còn ràng buộc chặt chẽ với Mỹ và Châu Âu thông qua hoạt động buôn bán hàng hóa có giá trị cao vốn không dễ thay thế, thì phương Tây sẽ có thể ngăn chặn nước này thực hiện các hành động gây bất ổn một cách hiệu quả hơn nhiều. Trung Quốc và Mỹ là đối thủ cạnh tranh chiến lược, không phải kẻ thù; tuy nhiên, khi nói đến quan hệ thương mại Mỹ-Trung, người xưa có một câu nói khôn ngoan “Hãy giữ bạn bè ở gần và giữ kẻ thù ở gần hơn”. Chính phủ Mỹ nên ngăn cản Bắc Kinh xây dựng một bức tường có thể chống lại các lệnh trừng phạt đối với nền kinh tế Trung Quốc. Để đạt được mục tiêu này, chính quyền Mỹ tiếp theo nên thúc đẩy các liên minh, khôi phục các thể chế đa phương đã bị phá hoại, và tạo ra các cấu trúc phụ thuộc lẫn nhau mới, khiến cho sự cô lập và tự cung tự cấp không những không hấp dẫn đối với Trung Quốc, mà còn không thể đạt được. Điểm xuất phát lý tưởng là xây dựng nhiều chính sách hơn trên bàn đàm phán, thay vì chỉ áp đặt thuế quan. Tiến hành chiến tranh thương mại trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị sẽ làm tăng thêm sự thiếu hụt niềm tin vào nền kinh tế Trung Quốc và dẫn đến sự mất giá của đồng nhân dân tệ, theo đó bù đắp một phần tác động của thuế quan. Trung Quốc cũng có thể linh hoạt hơn trong chính sách thương mại của mình. Kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang, năm 2018, các học giả và quan chức Trung Quốc đã xem xét một số lựa chọn chính sách, bao gồm áp đặt các hạn chế xuất khẩu tự nguyện, định giá lại đồng nhân dân tệ, thúc đẩy tiêu dùng nội địa, mở rộng đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Các học giả Trung Quốc cũng đã xem xét mối quan hệ thương mại của Nhật Bản với Mỹ trong thập niên 1980, chỉ ra rằng căng thẳng thương mại đã buộc các ngành công nghiệp trưởng thành của Nhật Bản, như sản xuất xe hơi, phải nâng cấp và trở nên cạnh tranh hơn với các đối thủ phương Tây, một cách tiếp cận có thể chứa đựng bài học cho ngành xe điện Trung Quốc. Ngoài các hạn chế xuất khẩu tự nguyện, Bắc Kinh đã thử một vài giải pháp kể trên ở một mức độ nào đó. Nếu chính phủ cũng thực hiện các biện pháp kiểm soát xuất khẩu tự nguyện, họ có thể bắn một mũi tên trúng nhiều đích: một động thái như vậy sẽ làm giảm thương mại và thậm chí có thể làm giảm căng thẳng chính trị với Mỹ; nó sẽ buộc các ngành công nghiệp trưởng thành phải củng cố và trở nên bền vững hơn; và nó sẽ giúp chuyển năng lực sản xuất ra nước ngoài để phục vụ trực tiếp các thị trường mục tiêu. Cho đến nay, chính quyền Biden đã lựa chọn một cách tiếp cận phân mảnh đối với Trung Quốc, giải quyết từng vấn đề một và tập trung đàm phán vào các chủ đề riêng lẻ. Ngược lại, chính phủ Trung Quốc thích một cách tiếp cận khác, trong đó không có vấn đề nào bị loại khỏi bàn đàm phán, và những nhượng bộ trong một lĩnh vực có thể được đánh đổi để lấy lợi ích ở lĩnh vực khác, ngay cả khi các vấn đề đó không liên quan đến nhau. Do đó, Dù Bắc Kinh có vẻ ngoan cố trong các cuộc đàm phán riêng lẻ, nhưng họ có thể dễ dàng chấp nhận một thỏa thuận toàn diện hơn, nhằm giải quyết đồng thời nhiều khía cạnh của quan hệ Mỹ-Trung. Washington nên tiếp tục cởi mở với khả năng xảy ra một mặc cả lớn như vậy, và nhận ra rằng nếu các động lực thay đổi, ban lãnh đạo Trung Quốc có thể thay đổi chiến thuật một cách đột ngột, giống như khi họ đột ngột chấm dứt chính sách zero COVID. Washington cũng nên xem xét tận dụng các tổ chức đa phương như Tổ chức Thương mại Thế giới để tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán với Bắc Kinh. Chẳng hạn, Trung Quốc có thể đồng ý tự nguyện từ bỏ quy chế quốc gia đang phát triển tại WTO, trong đó trao cho các quốc gia được chỉ định sự ưu đãi trong một số tranh chấp thương mại. Họ cũng có thể bị thuyết phục để ủng hộ một khuôn khổ WTO sửa đổi nhằm xác định tình trạng nền kinh tế phi thị trường của một quốc gia – một cách gọi được Mỹ và EU sử dụng để áp đặt mức thuế chống bán phá giá cao hơn đối với Trung Quốc – trên cơ sở từng ngành thay vì toàn bộ nền kinh tế. Những bước đi như vậy sẽ thừa nhận thành công kinh tế của Trung Quốc, và buộc nước này tuân thủ các tiêu chuẩn thương mại cao hơn của các nước công nghiệp phát triển tiên tiến. Tập tự xem mình là một nhà lãnh đạo đem đến sự biến đổi, thường muốn được so sánh với Chủ tịch Mao. Điều này đã thể hiện rõ khi ông chính thức tiếp đón cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger – một trong số ít những người Mỹ được kính trọng rộng rãi ở đất nước Trung Quốc của Tập – vào tháng 7/2023, chỉ bốn tháng trước khi Kissinger qua đời. Tập tin rằng với tư cách là một cường quốc, đất nước của ông không nên bị hạn chế bởi các cuộc đàm phán hoặc áp lực từ bên ngoài, nhưng ông có thể sẵn sàng chấp nhận những điều chỉnh tự nguyện về các vấn đề thương mại như một phần của thỏa thuận rộng hơn. Nhiều thành viên trong giới tinh hoa nghề nghiệp và kinh doanh của Trung Quốc đang cảm thấy tuyệt vọng về tình trạng quan hệ với Mỹ. Họ biết rằng Trung Quốc sẽ được hưởng lợi nhiều hơn nếu hội nhập vào hệ thống toàn cầu do phương Tây lãnh đạo, hơn là bị loại khỏi hệ thống đó. Nhưng nếu Washington đi theo con đường hiện tại và tiếp tục tiến tới một cuộc thương chiến, điều đó có thể vô tình khiến Bắc Kinh tăng cường các chính sách công nghiệp vốn đã gây ra tình trạng dư thừa công suất ngay từ đầu. Về lâu dài, điều này sẽ có hại cho phương Tây cũng như cho Trung Quốc. Z.Z.L. --- Zongyuan Zoe Liu là nghiên cứu viên về Trung Quốc tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và là tác giả cuốn sách “Sovereign Funds: How the Communist Party of China Finances Its Global Ambitions”.   Nguồn bản dịch: Nghiencuuquocte.org