Còn nhớ, hơn một năm trước, Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế CSIS đã từng cảnh báo: Sau khi 3 sân bay trên các đảo nhân tạo tại “đá Chữ Thập”, “đá Subi” và “đá Vành Khăn” được đưa vào hoạt động, quân đội Trung Quốc sẽ kiểm soát toàn bộ không phận Biển Đông. Nghiêm trọng hơn, tầm tác chiến của các máy bay từ đảo “Chữ Thập” sẽ bao trùm toàn bộ Cam Ranh, căn cứ hải quân quan trọng số 1 Việt Nam. Đến giờ, không còn cảnh báo với nguy cơ nữa, mà súng đã nổ. “Trung Quốc đang tập trận rầm rộ trên Biển Đông. Ít nhất một phần khu vực có diện tích tương đương 11.000 km2 nằm hoàn toàn trong vùng biển Việt Nam” (báo Thanh Niên). Súng nổ sát nách. Khu vực gần nhất, chỉ cách Đà Nẵng  75 hải lý (bằng quãng đường bộ Đà Nẵng – Huế). Những cuộc tập trận rầm rộ thế, không phải lần đầu. Tháng 7/2016, Trung Quốc tiến hành một cuộc tập trận đại quy mô kéo dài 6 ngày trên vùng biển phía đông đảo Hải Nam, bao trùm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa. Tiếp theo, tháng 10/2016, thêm một cuộc tập trận qui mô khác được tiến hành trên vùng biển tây bắc Hoàng Sa. Không chỉ những cuộc tập trận thế. Súng đã nổ, không biết bao lần nhắm vào tàu cá Việt. Bao ngư dân Việt thiệt mạng vì đạn súng Tàu? Súng nổ sát đít. Trong khi dân tình, những ngày này đi đâu cũng chỉ nghe, nhốn lên chuyện em chồng mụ Tiến với cái “lò” ông Trọng. Bộ tứ, chẳng nghe ai nói gì. Ông Trọng Tổng Bí thư vẫn chúi đầu luẩn quẩn với cái “lò” củi khô củi ướt của mình. Cái cô gì đấy, phát ngôn viên Bộ Ngoai giao vẫn mãi một câu “quan ngại” đến ngái ngủ. Bộ Quốc phòng, thì đang chúi đầu bàn cãi “quân đội có tiếp tục làm kinh tế hay không?”. Rồi dàn trận, lập án giành tranh từng khoảnh đất của dân, sục sôi từ Đồng Tâm đến Tân Sơn Nhất… Mặt đất có thể bình yên, nhưng Biển Đông chưa bao giờ im tiếng súng. Súng đã nổ, cận kề mang tai. Trong khi than ôi, chính sách đối ngoại vẫn cứ mãi coi cái thằng đang lăm lăm chĩa súng bắn mình là “bạn tốt”. Còn những người bạn tốt, lại đang bỏ xa ta. Nước Việt, ngày càng cô độc hơn trong chiến cuộc Biển Đông. Nguồn: Fb. Trương Duy Nhất  

Nghe tờ DW của Đức đưa tin Hồ Ngọc Thắng bị đình chỉ công tác và bị điều tra, nhiều bạn bè trên facebook của tôi thấy phấn khởi. Nhiều người khác không nói ra nhưng trong đầu chắc đều nghĩ đến hai từ: Đáng kiếp! Không biết các dư luận viên có lời nào ủng hộ ông Thắng không, nhưng giả sử có thì chắc cũng chỉ là cào bàn phím chửi “bọn Đức” là chính. Sau vụ Trịnh Xuân Thanh này, nước Đức có nguy cơ bị tuyên giáo và an ninh Việt Nam chính thức liệt vào danh sách “thế lực thù địch”. Ảnh biếm họa. Dân Luận Còn tờ Nhân Dân – cái tờ báo cách đây vài năm đã trao giải và tôn vinh ông Thắng vì bài viết đả kích dân chủ phương Tây của ông – cho đến giờ hoàn toàn im lặng, bỏ mặc cộng tác viên ruột của mình lao đao nơi xứ người. Có một bạn facebook của tôi hỏi, liệu có khả năng Hồ Ngọc Thắng trở về nước sẽ được bố trí một chức vụ thật to hay không? Kiểu thuyên chuyển công tác lên vị trí cao hơn, bổng lộc hơn này được gọi nôm na là “đá lên”, đảng cũng có truyền thống áp dụng với các cán bộ quan chức của mình. Tuy nhiên, trong vụ Hồ Ngọc Thắng, khả năng đó chắc là rất thấp. Vì đảng Cộng sản vốn dĩ rất bạc. VĂN HÓA THẤP, TẦM NHÌN NGẮN Sau chiến tranh, các loại quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Tri ân Bà mẹ VN Anh hùng”… mọc lên như nấm, nên nhiều người có thể tưởng nhầm rằng đảng Cộng sản ân nghĩa lắm. Thật ra thì không phải thế, đảng chỉ “biết ơn” bằng ngân sách nhà nước và tiền đảng vặn cổ dân mà thôi, chứ bạc bẽo, vô ơn bạc nghĩa vốn là đặc thù của trào lưu cộng sản văn hóa thấp, tầm nhìn ngắn. Vì văn hóa thấp, tầm nhìn ngắn, nên sau chiến tranh, đảng lo trả thù người của chế độ cũ, tiêu diệt mọi mầm mống nổi loạn, hơn là tri ân này nọ. Thế là lại đẻ ra cả một lớp người với tâm lý kể công, suốt ngày kể lể chuyện mình có công với cách mạng, mình hy sinh mất mát là thế mà bây giờ phải sống cơ cực, vất vả quá như này… Nhưng thôi, tâm lý kể công đó là một vấn đề khác, ta không bàn ở đây. Mà hãy thử nhìn vào cái sự bạc bẽo của đảng Cộng sản. Vụ xử tử bà Nguyễn Thị Năm (năm 1953) có lẽ là ví dụ bi thảm và rõ rệt nhất. Vụ “mượn” nhà của một loạt tư sản, tiểu tư sản Hà Nội (sau năm 1954) rồi điềm nhiên chiếm luôn không trả – ví dụ như ngôi nhà ở số 34 phố Hoàng Diệu của vợ chồng triệu phú Trịnh Văn Bô – là ví dụ chỉ kém bi thảm hơn một chút. Nửa thế kỷ sau, bà Hoàng Thị Minh Hồ, vợ ông Bô, cực chẳng đã phải để con trai cõng mẹ đang đêm đột nhập vào chính nhà mình, dùng cách “nhảy dù” để giành lại ngôi biệt thự mà đảng đã ký giấy xin mượn của bà trong thời gian hai năm, 1954-1956. Trước kháng chiến, doanh nhân Trịnh Văn Bô cũng là một nhà hằng tâm hằng sản, có công lớn với "cách mạng": Tính đến ngày 19/8/1945, vợ chồng ông Bô đã ủng hộ Việt Minh tới 8 vạn 5 nghìn đồng Đông Dương (tương đương 212,5 cây vàng – theo thời giá khi ấy). BẠN BÈ QUỐC TẾ THÌ CŨNG MẶC XÁC! Sau chiến tranh, một loạt các nhân vật cánh tả của thế giới (ở Mỹ, Đức, Thụy Điển…) – những người đã từng lên tiếng ủng hộ nhiệt thành “cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo sáng suốt tài tình của đảng” – bị chính quyền Hà Nội cho vào quên lãng, ngay cả những người có gặp rắc rối với xã hội của họ. Diễn viên điện ảnh Mỹ Jane Fonda lúc cao hứng còn sang thăm Hà Nội, chụp ảnh với bộ đội (năm 1972), nghe đâu còn bảo: “Tôi có đứa con trai, tôi sẽ đặt tên nó là Trỗi” . Chẳng biết bà nói thế thật hay là báo chí nhà sản tuyên truyền bịa ra như vậy. Trở về Mỹ, bà bị nhiều người chỉ trích, khinh ghét, tẩy chay… Đảng Cộng sản, tuyên giáo đảng im bặt, chẳng một lời “thăm hỏi, động viên”. Jane Fonda vẫn còn may mắn. Số phận những người Pháp đã từng ủng hộ Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp mới thật bi thảm; họ trở về nước và đối diện tòa án binh, đi tù hoặc gặp nhiều khó khăn khác trong cuộc sống. Đảng ta mặc kệ, dĩ nhiên. Nhà văn Vũ Thư Hiên từng viết trong “Đêm giữa ban ngày” rằng ông rất ngạc nhiên thấy Chính phủ Việt Nam không bao giờ để mắt đến những người đã từng là “bạn bè quốc tế”, đứng về phía Việt Nam trong chiến tranh. “TẤM GƯƠNG” TRẦN VĂN TRƯỜNG Ảnh Trần Văn Trường tại Los Angeles hôm 19-2-1999. AFP PHOTO Năm 1999, Trần Văn Trường, một doanh nhân ở phố Bolsa (Westminster, bang California), treo cờ đỏ sao vàng và ảnh ông Hồ Chí Minh trong cửa hiệu của mình. Biểu tình hàng ngàn người ở khu Bolsa phản đối Trần Văn Trường. Bên này đại dương, báo đài Việt Nam, đặc biệt là VTV, rầm rộ đưa tin ủng hộ ông Trường và lên án cộng đồng Việt Nam tị nạn ở Mỹ. Nhưng chỉ phản ánh đại khái là có một doanh nhân bên Mỹ vì treo cờ đỏ và ảnh Bác mà bị “người Việt lưu vong” đánh phá, đe dọa thôi, chứ tất nhiên không đả động gì tới cuộc biểu tình và cũng không nói về kết quả của vụ việc đó. Báo chí Việt Nam càng không nói đến những chuyện sau này xảy ra với Trần Văn Trường. Ông ta về nước kinh doanh, hình như là mở đầm tôm, nuôi cá gì đó, rồi cũng bị Nhà nước Việt Nam, bị chính quyền địa phương… cưỡng chế, cướp sạch. Kinh doanh thua lỗ, kiện không được, trắng tay ông ta lủi thủi trở về Mỹ và tiếp tục sống trong chính cái cộng đồng mà ông ta từng ngang nhiên khiêu khích, chọc tức kia. Vấn đề là chẳng thấy đại diện nào của “Đảng và Nhà nước” thăm hỏi, động viên, trao quà giúp đỡ ông Trường cả. Một lời nhắc cũng không. * * * Đó, đảng Cộng sản – lực lượng nắm quyền lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện ở Việt Nam – là một tập hợp những con người hành xử như thế đấy. Những kẻ ủng hộ nó – cho dù chỉ vì tiền như an ninh hay dư luận viên hiện nay – cũng nên nhìn vào thứ đạo đức cách mạng này mà coi lại, xem có nên tìm đường rút cho mình không. FB Doan Trang

Trước tiên, 1,25 tỷ đô có lớn không? Hehe, nó gấp 2,5 số tiền mà Formosa đền bù cho hàng triệu người dân bị ảnh hưởng bởi thảm hoạ môi trường ở 4 tỉnh miền trung - một thảm hoạ rúng động thế giới. Nên nhớ, cả Việt Nam gần 95 triệu dân thì đào mỏi mắt mới ra hai tỷ phú đô la là ông Phạm Nhật Vượng (Vincom) và ông Trịnh Văn Quyết (FLC), và cả thế giới rộng lớn gần 7 tỷ người này thì chỉ có 1.900 tỷ phú đô la như thế. Vậy nếu thắng kiện (gần như là chắc chắn) thì Việt Nam lấy đâu số tiền đó để đền bù? Tất nhiên là từ tiền thuế của dân chứ đâu, tăng thuế xăng dầu, thuế VAT cũng là 1 phần dự định cho việc trả tiền cho vụ kiện này. Còn nếu xù nợ không trả? Cái này chịu, buộc phải trả tại toà quốc tế mà đã phán là họ có cách buộc Việt Nam phải thực hiện đúng bản án. Không thì máy bay ta qua Châu âu họ giữ lại, Tàu biển qua cũng thế, rồi các hợp đồng kinh tế với các nước Châu âu. Nói chung họ nắm cán, ta có chạy đằng trời, hichic. Khổ cái nữa là vụ này ông Bình thắng, nó sẽ mở ra một án lệ, khiến những người từng bị lừa đi tập trung cải tạo ngắn ngày sau đó phải ngồi tù có thể khởi kiện chính phủ Việt Nam ra toà quốc tế do từng bị ngược đãi và nhốt tù. Chi phí cho việc khởi kiện này thì trong một cuộc phỏng vấn, ông Bình hứa sẽ trích một phần số tiền thắng kiện để hỗ trợ các nạn nhân, Việt Nam rắc rối to rồi đây. Cái nữa là qua vụ kiện này, hình ảnh Việt Nam sẽ xấu đi trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài, và kiều bào cũng không dám xách tiền về nước đầu tư. Như thế Việt Nam đã khó nay còn khó hơn, và người dân chúng ta là những người chịu thiệt thòi nhất. Điểm sáng duy nhất là ở toà án quốc tế chỉ có công lý, không có chỗ cho việc chạy án, cũng không chỗ cho kẻ mạnh thể hiện quyền uy, không có chỗ cho việc đông hiếp yếu. Cứ ai đủ bằng chứng thuyết phục, người đó thắng kiện. Và với một đất nước chuyên xài luật rừng như Việt Nam thì đây sẽ là mảnh đất màu mỡ cho giới luật sư quốc tế kiếm ăn sau vụ này. Nên nhớ bọn luật sư ở mấy nước này nó ngửi mùi tiền rất nhanh, và chỗ nào có thể kiếm ăn là sẽ có mặt bọn chúng ở đó. Việt Nam dễ sml với bọn này chứ không đùa. Còn ai sẽ chịu trách nhiệm với vụ ông Bình? Chẳng ai ngoài thằng có tên là toàn dân cả, mấy bác ký và chia chác đã hạ cánh an toàn hết rồi, ở Việt Nam về hưu là hết, lỗi là lỗi tập thể chứ chẳng ai dại mà chịu một mình. Vinashin, vinaline cũng hàng tỷ đô đó mà cuối cùng cũng tiền thuế chịu, nợ công chịu chứ ai vô đó. Vụ này cỡ 28.000 nghìn tỷ thì chia ra mỗi người dân gánh thêm một ít nợ công hay trả thêm cho mỗi lit xăng dầu vài nghìn đồng hoặc các mặt hàng tiêu dùng tăng giá thôi. Tóm lại là dân lo mà gánh ha, không ai gánh chịu ngoài dân đâu. Còn vụ ông Bình nguyên nhân là thế nào thì xem qua tóm tắt ở các hình dưới or tra gúc nhé: FB Nhân Thế Hoàng

Sau khi ông Nguyễn Minh Hùng, tổng giám đốc VN Pharma mua tặng cho gia đình bà Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến căn biệt thự rộng 500 m2 (trị giá 60 tỉ đồng, đứng tên ông Hoàng Quốc Cường, con trai bà Tiến, ngay liền kề phía sau với căn biệt thự số 177 Nguyễn Văn Hưởng nơi gia đình bà Nguyễn Thị Kim Tiến đang sinh sống), Công ty VN Pharma đã nhận được sự ủng hộ hoàn toàn của gia đình bà Bộ trưởng. Để đảm bảo cho mối quan hệ làm ăn khăng khít, lâu dài, gia đình bà Bộ trưởng đã cử ông Hoàng Quốc Dũng, là em trai của ông Hoàng Quốc Hòa, chồng bà Tiến, tham gia Ban Lãnh đạo Công ty VN Pharma. Để đánh lừa dư luận, ông Hoàng Quốc Dũng chỉ đứng tên đăng ký số cổ phần ít ỏi là 10.000 cổ phần với mã cổ đổng là VN042, nhưng lại nhận được số tiền chia lợi tức khổng lồ 24% danh thu bán hàng của Công ty VN Pharma. Ông Nguyễn Minh Hùng, tổng giám đốc VN Pharma bán Thuốc giả - Tặng biệt thự thật... Với sự tham gia của gia đình bà Bộ trưởng Bộ Y tế, chỉ trong vòng gần 3 năm từ khi mới thành lập, Công ty VN Pharma gần như đã nuốt trọn thị phần đấu thầu thuốc trong các bệnh viện công lập từ Trung ương đến địa phương. Công ty VN Pharma thành lập ngày 25/10/2011 tại 666/10/3 đường 3/2, phường 14, Quận 10, Tp HCM với số vốn điều lệ chỉ 40 tỷ đồng, tháng 10 năm 2014 đã nâng vốn lên là 68 tỷ đồng, doanh số bán thuốc của Công ty tăng một các khủng khiếp, từ con số 0 năm 2011, đến năm 2013 doanh số Công ty sau khi hợp nhất là 971 tỷ đồng, năm 2014 là 1.077 tỷ đồng (trên thế giới này không có một công ty nào có thể phát triển nhanh như vậy và với nguồn vốn thấp như vậy, nếu bạn đã từng bán chỉ vài bộ quần áo cũng hiểu rằng không thể vốn 40 tỷ, mở công ty chỉ sau 1 năm mà doanh thu từ số 0 lên đến 1077 tỷ được). Đỉnh điểm cho sự tham gia đắc lực của bà Nguyễn Thị Kim Tiến là doanh số trúng thầu trong đấu thầu thuốc cao khủng khiếp năm 2014 của công ty Cổ phần VN Pharma (và hệ thống Công ty con của VN Pharma: Công ty TNHH MTV dược Nam Anh, Công ty CP Dược phẩm Nam Hùng, Công ty TNHH MTV dược phẩm VN Pharma, Công ty Cổ phần dược Đại Nam Tp HCM, Công ty Đại Nam Hà Nội). Cụ thể như sau: – Trúng thầu tại Sở Y tế Tp HCM năm 2014 là 488 tỉ đồng – Trúng thầu tại Bệnh viện Chợ Rẫy là 120 tỉ đồng – Trúng thầu tại Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh là 40 tỷ đồng – Trúng thầu tại Bệnh viện Bạch Mai là 21 tỷ đồng – Trúng thầu tại Bệnh viện Trung ương Huế là 20 tỷ đồng – Trúng thầu tại Bệnh viện Thống Nhất là 8 tỷ đồng – Trúng thầu tại các Sở Y tế từ 1-2 tỷ đồng đối với các Sở Y tế nhỏ, đến 20-30 tỷ đồng đối với các Sở Y tế đấu thầu nhiều. Độc quyền ăn khủng như vậy chưa đủ, bây giờ còn lòi ra là công ty này chuyên buôn bán thuốc giả. Mà VN Pharma lại là công ty trúng thầu thuốc chính của Sở Y tế cả nước, vậy là bệnh nhân mua thuốc ở ngay tại hiệu thuốc bệnh viện cũng là thuốc giả, dẫn đến bao nhiêu người tiền mất tật mang? Bao nhiêu người chết oan? Nhà nước XHCN tự tay bán thuốc giả cho dân có còn chối được không? Tàn nhẫn vô lương! FB Pham Dung Nha Van

”“Miền Nam có thú vui riêng của mình như cách ăn phở có nhiều rau và không quen thêm bánh quẩy. Âm nhạc cũng vậy. Miền Nam chọn bolero là cách giải trí và thưởng thức hàng ngày chứ không âm mưu làm một cuộc bành trướng nào về văn hóa" Nếu bạn để ý, phần lớn các ca sĩ của American Idol được chú ý, gây tiếng vang, đều là người trình bày dòng country. Điều đó không có nghĩa là nhạc country đang “sống dậy” ở Mỹ. Các chương trình thương mại ở Việt Nam đang phản ánh nhanh và đôi khi hời hợt – về thị hiếu cúa đám đông – Bolero – từ khóa chưa thôi “hot” trong gần một năm qua với nhiều tranh luận của người làm nhạc. Có người cho rằng, bolero ngày càng sống khỏe – phản ánh giá trị đặc biệt của dòng nhạc này, nhưng có người lại cho rằng, bolero là hoài niệm, nếu sống mãi với hoài niệm, đồng nghĩa không chịu phát triển. Vậy bolero là một dòng nhạc thế nào trong anh? Theo anh, nó đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình? – Nếu gọi bolero là hoài niệm, thì tôi cho đó là một nhận định sai. Người ta nhắc đến từ “hoài niệm” khi điều đó, giá trị đó không còn ở hiện tại, và chỉ được nhắc lại theo dịp. Nhưng bolero không mất, mà đúng như bạn diễn tả là “đang sống khỏe”, thì không có gì phải hoài niệm cả. Không ai nghe nhạc cổ điển của Mozart hay Beethoven mà bị gọi tên là hoài niệm. Và nếu thích thưởng thức chỉ nhạc cổ điển thôi, cũng không có nghĩa là “không chịu phát triển”. Tôi cũng rất ngạc nhiên khi nghe một lý luận râm ran và mơ hồ về chuyện bolero đã hoàn thành giai đoạn lịch sử của mình và nên nhường chỗ cho sự phát triển. Tôi đã từng bật cười với bạn bè của mình và hỏi rằng thôi thì cứ cho là âm nhạc cũng cần phát triển như cầu đường hay xe bus, nhưng xin chỉ giúp tôi một “dấu hiệu” về “sự phát triển” mà rất nhiều người đang muốn ngụ ý đến là gì? Cũng cần nên nhớ là bolero không âm mưu cản đường phát triển của bất kỳ ai, mà chỉ là những người chủ trương âm nhạc “phát triển” đang nghèo nàn về khả năng nên giận cá chém thớt thôi. Rõ ràng việc thị trường âm nhạc hôm nay đơn điệu chỉ có bolero thôi, là một dấu hiệu bất thường và thụt lùi của mặt bằng văn hóa nước nhà. Mà bản thân những sáng tác bolero hơn nửa thế kỷ trước hay người nghe đâu có lỗi. Lỗi thuộc về những người có trách nhiệm về văn hóa. – Trong quan sát của anh, bolero có đời sống thế nào từ khi nó xuất hiện ở Việt Nam? Dòng nhạc này có lúc được gọi là nhạc vàng, nhạc sến, phản ánh điều gì? Tôi có viết nhiều bài về chuyện này, nói ra thì rất dài. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh rằng tên gọi vàng – đỏ – xanh chỉ là gán ghép qua vỏ ngôn ngữ. Giống như người ta hay gọi nhạc cổ điển là bác học – quả là ngớ ngẩn – vì không có nhạc sĩ nào muốn làm bác học trong âm nhạc cả, họ chỉ muốn được là một nghệ sĩ, không cần phải là giáo sư hay tiến sĩ gì đó, cũng đã đủ kiêu hãnh. Ngôn ngữ không có tính giai cấp, chỉ có con người mang sự thô thiển của riêng mình và thói quen áp đặt tạo thành các tên gọi, rồi từ đó tự phân loại xanh đỏ – sang hèn. Từ thập niên 1950 đến nay, ở miền Nam không ai tranh cãi hay phiền hà gì với các tên gọi. Chỉ là trong thời gian gần đây, khi dòng nhạc bolero bùng lên thì các tranh cãi đó mới ăn theo một cách vô nghĩa mà thôi. – Việc dòng nhạc này thời gian gần đây “sống dậy” mạnh mẽ hơn ở các phòng trà, sân khấu lớn và truyền hình thực tế, anh lý giải chuyện đó thế nào? – Nếu bạn để ý, phần lớn các ca sĩ của American Idol được chú ý, gây tiếng vang, đều là người trình bày dòng country. Điều đó không có nghĩa là nhạc country đang “sống dậy” ở Mỹ. Các chương trình thương mại ở Việt Nam đang phản ánh nhanh và đôi khi hời hợt – về thị hiếu cúa đám đông. Trong câu chuyện mà chúng ta đang nói đến, có lẽ nên đặt lại một ý khác, là các chương trình giải trí thương mại đang khai thác quá lố và bào mòn một dòng nhạc thưởng thức quen thuộc ở miền Nam, đến mức khiến khán giả của chính dòng nhạc này cũng khó chịu. – Thực tế, bolero ở thời điểm không xuất hiện trên sân khấu lớn, vẫn tồn tại âm ỉ trong đời sống người Việt, đặc biệt người miền Nam – trên các chuyến xe đò đường dài, quán cafe… qua những chiếc băng cát xét như một mạch ngầm đời sống. Điều ấy theo anh phản ánh tâm thức nào của cộng đồng? – Tôi đến Huế và đã từng ngồi hết một chương trình ca Huế với lòng tôn trọng, nhưng không cảm thấy mình bị thu hút nhiều. Ngược lại, sau đó nghe những ngườI xung quanh tấm tắc, mới biết mọi thứ thuộc về sự quen thuộc và nhận thức rất riêng. Miền Nam có thú vui riêng của mình như cách ăn phở có nhiều rau và không quen thêm bánh quẩy. Âm nhạc cũng vậy. Miền Nam chọn bolero là cách giải trí và thưởng thức hàng ngày chứ không âm mưu làm một cuộc bành trướng nào về văn hóa. Gọi tên “tâm thức” nghe lớn lao quá. Tôi không nghĩ bolero tự chọn mang vào mình một sứ mạng cao cả nào, mà chỉ là sự chọn lựa đồng thuận của nhiều thế hệ nơi vùng đất hết sức dân chủ: văn hóa nào, dòng nhạc nào cũng có thể mang đến giới thiệu, nếu đủ sức chinh phục thì ở lại, vậy thôi. – Việc nhiều ca sĩ hát coi việc hát lại các ca khúc này như thổi làn gió mới vào một dòng nhạc cũ, nhưng anh thấy thực sự bolero có được “làm mới”?. Anh chia sẻ thế nào về hiện tượng này? – Tôi nhắc lại về tính phóng khoáng của bolero nói riêng và khán giả miền Nam nói chung. Có rất nhiều ca sĩ ở miền Trung, miền Bắc đã đến và lập nghiệp bằng bolero. Có người thành danh và được xưng tụng không cần đến báo chí nhận định hay gợi ý, chẳng hạn như ca sĩ Ngọc Sơn. Cũng có những cuộc “cách tân” hay thể hiện mới tạo nên làn sóng trong một thời gian nhưng quy tắc chung thuộc về một phong cách và khuynh hướng riêng của miền Nam vẫn chiếm ưu thế. Mãi mãi Tuấn Ngọc sẽ không thể hát hay những bài hát của Thanh Lam, ngược lại Mỹ Linh sẽ không thể hát như Ngọc Lan hay Tuấn Vũ. Nhưng sự thử sức mình trong một dòng nhạc có cơ may ăn khách là điều bình thường của showbiz trong giai đoạn rộn ràng và đơn điệu. Mai đây, khi thị trường lấy lại sự cân bằng và phát triển đồng bộ, mọi thứ sẽ khác. – Anh đồng cảm hay không đồng cảm với phát ngôn của Tùng Dương: “già trẻ lớn bé đắm đuối bolero đúng là sự thụt lùi”? Vì sao? – Tôi có đọc qua lời của ca sĩ Tùng Dương, và cũng đọc những lời chỉ trích anh. Nhưng tôi có sự diễn dịch riêng của mình, khác một chút, từ suy nghĩ của Tùng Dương. Trước đây, chương trình Bài hát Việt cúa VTV tốn rất nhiều tiền của để tạo nên một khuynh hướng mới và rồi cũng lịm dần vì không có khán giả. Rõ ràng việc thị trường âm nhạc hôm nay đơn điệu chỉ có bolero thôi, là một dấu hiệu bất thường và thụt lùi của mặt bằng văn hóa nước nhà. Mà bản thân những sáng tác bolero hơn nửa thế kỷ trước hay người nghe đâu có lỗi. Lỗi thuộc về những người có trách nhiệm về văn hóa, đang làm nghèo nàn đời sống đa dạng vốn đã có từ thời nhạc trẻ Làn Sóng Xanh ở miền Nam vào thập niên 90. – Cảm ơn những chia sẻ của nhạc sĩ Tuấn Khanh! THỤC KHÔI thực hiện  (tạp chí Đẹp)

Tháng 1 năm 2016, ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục giữ được ghế chức vụ Tổng bí thư đảng ở tuổi 72, cái tuổi mà đáng lý ra ông phải cầm sổ hưu vui thú điền viên. Nhưng vì lòng hận thù phe nhóm ông Nguyễn Tấn Dũng, ông Trọng và đàn em đã bằng mọi mưu mô thâm độc loại cho bằng được Nguyễn Tấn Dũng trong những giờ phút cuối Đại hội 12. Lần này thắng được đối thủ từng làm mình dở khóc dở cười, ông Trọng mừng như mở cờ trong bụng vì ít nhất ông còn ngồi trên chiếc ghế tổng bí thư được thêm hai năm nữa. Tuy nhiên, khi trả lời phỏng vấn cò mồi của một nhà báo, ông giả vờ ngơ ngác như một ông già lú lẫn thật sự. Ông nói, “Tôi cũng không ngờ được Đại hội tín nhiệm giới thiệu, được Ban Chấp hành trung ương bầu làm Tổng bí thư gần như 100% tuyệt đối. Bất ngờ vì tuổi cao, sức khoẻ có hạn, trình độ có hạn, tôi đã xin nghỉ rồi.” Đã biết mình tuổi cao sức yếu, nhưng vẫn lao vào một cuộc tranh hùng đầy thủ đoạn gian manh. Sự giả dối ấy không làm xúc động được ai vì tham vọng quyền lực của ông được che đậy một cách vụng về qua những ngón đòn ông tung ra trong đại hội để hạ gục đồng chí ”X” của ông. Thế nhưng mới đây ông Trọng lại vừa ký ban hành “Quy định của Bộ Chính trị về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ”. Quy định này nhấn mạnh cán bộ đảng thuộc diện Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban bí thư quản lý phải là những cán bộ tuyệt đối không tham vọng quyền lực… không tham nhũng và nhất là không vướng mắc các biểu hiện nguy hiểm như tự diễn biến, tự chuyển hoá trong nội bộ… Nếu quy định này thành sự thật thì rõ ràng người dân Việt Nam thật tốt phúc vì được cai trị bởi những người đạo cao đức trọng. Không tham vọng quyền lực, không tham nhũng và nhiều thứ không khác, các lãnh đạo cao cấp giờ đây sẽ là những ông thánh sống. Nhưng tiếc thay trong thực tế lại không được như vậy, những ông thánh sống ấy lại đang cai trị người dân Việt bằng dùi cui của công an và đứng vững nhờ những tướng lãnh thành thạo làm sân golf hơn đối phó với sự bành trướng của Bắc Kinh. Đã từ lâu Ban chấp hành Trung ương, ngay cả Bộ chính trị đã như cá mè một lứa thì ai là người xứng đáng với quy định này? Nói một cách tổng quát, cho đến ngày nay bản chất của những người cộng sản chưa bao giờ tách khỏi tham vọng quyền lực và lừa bịp. Chỉ cần nhìn qua những nét lịch sử ngắn gọn của hai đảng cộng sản lớn nhất đứng đầu khối xã hội chủ nghĩa đã cho người ta thấy tham vọng của giới lãnh đạo cộng sản là liên tục và khủng khiếp. Nó đã gây ra cảnh sắt máu và đảo lộn xã hội mà mọi tầng lớp người dân đều phải gánh chịu. Tại Liên Xô, từ khi Staline nắm quyền thống trị nhưng vẫn chưa hài lòng vì tham vọng quyền lực vô giới hạn. Để tiến tới một chế độ cực quyền, nhà độc tài khét tiếng đã thanh trừng hàng ngàn Ủy viên của Đại hội XVII bằng cách xử bắn và giam tù với tội danh “phản cách mạng”. Tại Trung Cộng, cuộc đấu đá trên thượng tầng lãnh đạo đưa đến cái chết của nhân vật số 2 Lâm Bưu, sau đó là cuộc “Đại cách mạng văn hóa” do Mao Trạch Đông khởi xướng nhằm mục đích loại trừ những đối thủ chính trị trong đảng CSTQ, củng cố vị thế cho người cầm lái vĩ đại. Riêng tại Việt Nam, khi nhìn lại lịch sử của đảng CSVN từ ngày thành lập đầu năm 1930 đến nay, bản chất nổi bật vẫn là phe nhóm và đấu đá, tranh chấp để tóm thu quyền lực vào tay một người hay một nhóm rất ít người ở cấp cao nhất. Và sau đó là chia chác, ban phát quyền lợi cho phe nhóm của mình nhằm củng cố ngôi vị thông qua tuyên truyền sùng bái lãnh tụ thành thần thánh. Người ta ghi nhận trong nội bộ đảng từ những năm đầu tiên mới thành lập đã có biết bao phe nhóm xâu xé nhau. Đầu tiên là tranh chấp giữa Hồ Chí Minh và Trần Phú, Tổng bí thư đầu tiên đưa đến việc đổi tên đảng thành đảng Cộng sản Đông dương và thông qua “Luận cương chính trị” của Trần Phú thay cho “Chính cương và sách lược vắn tắt” của họ Hồ. Nhưng với cái chết của Trần Phú năm 1931 được mô tả có bàn tay phản bội trong đảng nên bị Pháp bắt, vai trò của Hồ Chí Minh trở nên nổi bật. Khi Trường Chinh mất chức tổng bí thư đảng vào năm 1956 sau cuộc cải cách ruộng đất đẫm máu, Lê Duẩn tóm thâu quyền lực với vai trò bí thư thứ nhất, đẩy Hồ Chí Minh vào chỗ vô thực quyền cho tới khi qua đời. Cứ thế các lãnh đạo đầu sỏ của đảng ngoài miệng thì hô hào đoàn kết, bên trong tận tình giết nhau bằng đủ thứ âm mưu. Đại hội đảng lần thứ VI vào cuối năm 1986 là thời điểm diễn ra cuộc chiến bất phân thắng bại giữa Trường Chinh và Lê Đức Thọ, rốt cuộc phải chọn Nguyễn Văn Linh vào phút cuối làm trái độn. Tương tự tranh chấp giữa Đỗ Mười và Võ Văn Kiệt năm 1991 đem thắng lợi về cho Đỗ Mười với chức tổng bí thư. Và lần thứ 2 vào năm 2001 đảng phải đưa trái độn Nông Đức Mạnh ra để hóa giải tranh chấp của thái thượng hoàng Đỗ Mười với Lê Khả Phiêu. Giai đoạn gần đây nhất, năm 2011 Nguyễn Phú Trọng nắm được ghế tổng bí thư nhờ cuộc đấu đá bất phân thắng bại giữa Nguyễn Tấn Dũng và Trương Tấn Sang. Nhưng chính trường Việt Nam chưa bao giờ ổn định vì các lãnh đạo đảng CSVN xuất thân từ môi trường phi dân tộc, luôn đặt quyền lợi cá nhân, phe nhóm lên trên quyền lợi đất nước. Sự đấu đá thanh trừng lẫn nhau đối với họ là một nhu cầu để tồn tại và xây dựng nền độc tài thêm vững chắc. Trong đại hội XII diễn ra cuối tháng 1 năm 2016, cuộc đấu đá công khai giữa hai phe Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Tấn Dũng biến đại hội thành một đấu trường La Mã kiểu mới. Các “đồng chí” trong đảng tận tình ra tay sát phạt lẫn nhau trong niềm hân hoan bè cánh. Mục đích duy nhất là giành cho được cái ghế tổng bí thư để tiếp tục thực hiện chủ trương lớn của đảng là “hèn với giặc, ác với dân”, tạo cơ hội tóm thâu quyền lợi về tay phe mình. Cuối cùng với sự tán trợ của hảo chủ Bắc Kinh, các hảo nô của Nguyễn Phú Trọng đã thành công trong việc đẩy “đồng chí X” về vườn. Với những diễn trình đấu đá nói trên ngay từ ngày thành lập đảng cộng sản, nếu những lãnh tụ đầu sỏ không tham vọng quyền lực thì gọi là gì? Ngày nay, sau khi loại được Dũng, ông Trọng vẫn còn chưa hài lòng với vị thế chưa mấy chắc chắn của mình. Vì các đối thủ của ông vẫn còn đó, nỗi lo quyền lực sang tay kẻ khác luôn là nỗi sợ hãi trong lòng người tổng bí thư già nua. Vì thế ông Trọng không ngồi yên. Ông vẫn tiếp tục tấn công và vây bắt người của Nguyễn Tấn Dũng để lùa ông này vào chân tường. Ngoài mặt thì ông luôn rêu rao chiêu bài chống tham nhũng để khỏa lấp chuyện đấu đá, nhưng kỳ thực trong lòng thì chỉ nghĩ đến việc triệt hạ phe cánh của Dũng còn sót lại. Giam lỏng Đinh La Thăng, bắc cóc Trịnh Xuân Thanh, triệt hạ một số trùm ngân hàng chưa phải là đủ. Chặt được hết đám tay chân lâu nay bám vào viên thủ tướng cũ, chắc chắn lần này ông sẽ kỹ luật được Nguyễn Tấn Dũng, điều mà ông muốn làm từ lâu nhưng đã thất bại ê chề trong Hội nghị trung ương 6 năm 2012. Không thể nói gì khác hơn, rõ ràng là ông Trọng đang muốn tóm thu quyền lực thêm một lần nữa vì cái kết quả không mấy vẻ vang của ông trong đại hội XII, là chỉ được cho ngồi đến hết nửa nhiệm kỳ. Nhưng dù đã đem ra mọi phù phép truy bắt, kỹ luật tay chân Nguyễn Tấn Dũng, Trọng lại sợ âm binh nổi lên quấy phá theo đúng câu nói “thầy pháp sợ âm binh”. Cho nên ông Trọng đưa ra cái gọi là “lãnh đạo không tham vọng quyền lực” cảnh báo mọi người để cho Trọng yên thân. Nhưng Trọng làm sao yên thân được, vì chính ông ta hơn ai hết cho thấy dã tâm tham vọng quyền lực của mình trong buổi xế chiều của đảng CSVN. Ban hành một quy định làm trò cười cho thiên hạ, quả tình Tổng Trọng đang mơ một giấc mơ giữa ban ngày. http://www.viettan.org/Tong-Trong-nam-mo-giua-ban-ngay.html

“Chỉ có những kẻ khôn ngoan nhất và ngu xuẩn nhất là không thể thay đổi” (It is only the wisest and the stupidest that cannot change). (Confucius, 551-479 BC) Ảnh minh họa. Nguồn: Hubbington Post Có thể nói ngay (mà chưa cần phân tích) là Việt Nam cô đơn và lạc trong một trật tự thế giới mới bất an và bất định, của một thế giới “không phẳng” (xin lỗi Tom Friedman). Nhiều nước cũng khốn đốn (như Venezuela) chứ không riêng Việt Nam. Nhưng Việt Nam đang trong một tình thế hiểm nghèo (vì Trung Quốc đè) và có đặc thù riêng cần làm rõ. Chủ nghĩa “đặc thù” (exceptionalism) và “tiệm tiến” (Gradualism) cùng với chủ nghĩa “cực đoan” (extremism) và “giáo điều” (dogmatism), chính là những rào cản trước đòi hỏi đổi mới và tiến bộ. Sau nhiều năm cố gắng đổi mới và hội nhập với thành quả đáng kể, Việt Nam đang tụt hậu so với láng giềng. Tuy có nhiều tài nguyên và nguồn nhân lực, nhưng đất nước đang kiệt quệ về tài chính và phụ thuộc vào Trung Quốc. Tuy hô khẩu hiệu “làm bạn với tất cả”, nhưng Viêt Nam vẫn “thân cô thế cô” (Bill Hayton), bị bắt nạt nhưng không có đồng minh bênh vực. Trong khi sa vào “bẫy thu nhập trung bình”, Việt Nam vẫn chưa chịu thay đổi thể chế.  Trật tự thế giới mới   Năm 2016 được đánh dấu bởi hiện tượng “Brexitism” (tại Anh) và Trumpism (tại Mỹ). Đó là một xu thế mới tạo ra một bước ngoặt lịch sử, và mở ra một thời kỳ mới, không chỉ đối với Anh mà cả Cộng đồng Châu Âu, không chỉ đối với Mỹ mà cả thế giới. Toàn cầu hóa đang bị thách thức bởi chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy, các giá trị và thành quả của nó đang bị phản bác. Tự do thương mại bị thay thế bởi chủ nghĩa biệt lập (như America First). Các giá trị dân chủ tự do (liberal democracy) bị thách thức, và nhân quyền bị coi nhẹ. Trật tự thế giới đang thay đổi như một số học giả đã từng cảnh báo trong cuốn “The End of History” (Francis Fukuyama) hay “The End of Power” (Moises Naim). Tuy có nhiều cách lý giải khác nhau, nhưng hầu hết đều nhất trí là trật tự thế giới mới bất an và bất định, thậm chí “vô chính phủ” (Robert Kaplan, “Eurasia’s Coming Anarchy”, Foreign Affairs, February 15, 2016). Trong khi phương Tây và Mỹ đi xuống (falling), thì phương Đông đi lên (rising) với sự trỗi dậy đầy ấn tượng của Trung Quốc. NATO và EU phân hóa do tác động của Brexitism & Trumpism. Sau khi Anh rút khỏi EU, Pháp cũng lao đao, còn Đức phải suy nghĩ lại về an ninh của mình. Trong khi đó, Trung Quốc tranh thủ cơ hội, thách thức Mỹ và trật tự thế giới do Mỹ cầm đầu, với “Giấc mộng Trung hoa” (China Dream) và bàn cờ lớn “Một Vành đai, Một Con đường” (One belt, One road). Hiện nay, bán đảo Triều Tiên, Biển Hoa Đông, và Biển Đông đã trở thành những điểm nóng như “thùng thuốc súng” (powder kegs). Trước sự trỗi dậy đầy thách thức của Trung Quốc và sự rút lui của Mỹ, Nhật buộc phải tự lo cho an ninh của mình bằng cách sửa đổi  Hiến pháp (điều 9) để có thể tái vũ trang. Đây là một thay đổi rất lớn trong bức tranh địa chính trị Đông Á, có thể làm thay đổi cục diện chiến lược tại khu vực.  Trong bối cảnh đó, nhiều nước phải điều chỉnh thể chế và chính sách để thích ứng với môi trường và trật tự thế giới mới. Nhưng với nhiều người, thay đổi tư duy “đặc thù” là việc không hề dễ. Người ta vẫn hành xử như “thời chiến tranh lạnh”, ngộ nhận về quyền lực và vị thế của mình, mà không lường được hệ quả. Sự ngạo mạn và ngộ nhận quyền lực không đúng lúc, đúng chỗ, sẽ dẫn đến tai họa. Vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh là một ví dụ. Mỹ có thể cử biệt đội SEAL xâm nhập Pakistan để tìm diệt Osama Bin Laden (2/5/2011), và Trung Quốc cũng có thể cử các biệt đội “Săn Cáo” (Fox Hunt) sang Mỹ và các nước khác để săn lùng các quan chức tham nhũng của họ đang lẩn trốn. Nhưng Việt Nam không phải là Mỹ hay Trung Quốc. Mình phải tự biết mình là ai và đang ở đâu. Lúc này, Việt Nam đang trong một tình thế đầy hiểm nghèo, cả về kinh tế lẫn chủ quyền Biển Đông. Trong một quan hệ bất đối xứng (asymmetric) các nước nhỏ hơn và yếu hơn càng phải thao lược. Nói cách khác, đừng nên quá sợ Trung Quốc, nhưng cũng đừng nên coi thường Đức, là đối tác chiến lược quan trọng nhất trong số các nước EU (nhất là sau khi Mỹ rút khỏi TPP).  Theo các chuyên gia, Trung Quốc đã ứng dụng “Tam chủng Chiến pháp” (Three Warfares doctrine) bao gồm “chiến tranh tâm lý” (psywar), “chiến tranh pháp lý” (lawfare), và chiến tranh truyền thông (media warfare), để đạt được mục tiêu chiến lược. Theo binh pháp Tôn Tử, thượng sách là “thắng mà không cần đánh” (winning without fighting). Trung Quốc quen dọa nạt và bắt nạt (bluffing and bullying) các nước láng giềng tại Biển Đông, cũng như tại Doklam (nơi đang diễn ra xung đột giữa Trung Quốc với Ấn Độ và Bhutan). (Brahma Chellaney, “Calling the Chinese bully’s bluff”, Project Syndicate, August 8, 2017). Việt Nam đi về đâu    Trong giai đoạn đổi mới lần thứ nhất (từ 1986), đặc biệt là sau khủng hoảng tài chính Châu Á (từ 1997), khi kinh tế một số nước bị đình trệ thì Việt Nam nổi lên như “con hổ mới” ở Châu Á. Nhưng đáng tiếc là chưa đầy 10 năm dưới thời thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (2006-2016), kinh tế Việt Nam chưa kịp cất cánh thì đã lụn bại. “Con hổ mới” đã biến thành “con mèo hoang”.  Các nhóm lợi ích thân hữu đã lợi dụng thể chế độc quyền độc đảng để lũng đoạn và tham nhũng, biến các tập đoàn kinh tế nhà nước (những “quả đám thép”) thành gánh nặng thua lỗ và nợ nần (như Vinashin). Mô hình kinh tế thị trường “định hướng XHCN” đã đẻ ra một thứ quái thai là “tư bản đỏ”. Các nhóm lợi ích được chính quyền bảo kê đã kết hợp “CNXH thân hữu” (là cái vỏ) với CNTB hoang dã (là cái ruột) trong một cuộc hôn phối vụ lợi. Đoàn tàu cách mạng Việt Nam đã bị chúng bắt cóc và bẻ ghi chạy theo một hướng khác. Trong khi Trung Quốc cải cách kinh tế thành công và “cất cánh” với mô hình phát triển mang “bản sắc Trung Quốc”, được các học giả phương tây gọi là “nền độc tài bền vững” (resilient authoritarianism), thì Việt Nam thất bại. Nguyên nhân vừa do thể chế bất cập (structural gaps) giữa kinh tế thị trường và định hướng XHCN, vừa do điều hành tồi (operational failure) và quản trị kém (poor governance) cộng với tham nhũng tràn lan. Một khi quyền lực và tham nhũng không bị kiểm soát, thì nó sẽ hoành hành như con quái vật Frankenstein bị xổng. Tư duy “kiểu Việt Nam” dựa trên sự ngộ nhận về tính “đặc thù” (exceptionalism) và tư tưởng “giáo điều” (dogmatism), bị các nhóm lợi ích lợi dụng và thao túng để trục lợi. Cải cách hành chính bị vô hiệu hóa bởi chống đối ngầm (passive resistance). Luật doanh nghiệp bị gây khó dễ bởi các loại “quy trình” và “giấy phép con” (thậm chí vi hiến) được các bộ ngành và địa phương đặt ra để trục lợi (rents seeking). Mọi việc đều bị chính trị hóa. Thói quen tư duy (mindset) “kiểu Việt Nam”, và cách làm việc “không giống ai” đã bị dập khuôn thành “quy trình” dựa trên danh nghĩa “hệ tư tưởng XHCN” (như bất khả xâm phạm), nên rất khó thay đổi.  Ví dụ cái “loa phường”, ai cũng biết là đã quá lỗi thời, nhưng đến tận bây giờ người ta vẫn chưa từ bỏ. Đó là những sản phẩm ý thức hệ từ thời “chính trị là thống soái”. Kết quả là tài nguyên thiên nhiên (“rừng vàng biển bạc”) đang cạn kiệt dần. Trong khi dầu khí, than đá, kim loại (và kể cả cát) sắp hết, thì ô nhiễm môi trường ngày càng tăng, nhiều nơi tới mức báo động, như bờ biển miền Trung (bị ô nhiễm bởi Formosa), hoặc không khí ô nhiễm tại Hà Nội. Tài chính quốc gia đang cạn kiệt: ngân sách thu không đủ chi, dự trữ quốc gia chỉ đủ trả nợ đến hạn. Chính phủ không biết lấy tiền từ đâu để đầu tư phát triển, trong khi viện trợ phát triển (ODA) đang cạn dần. Nạn tham nhũng tràn lan đã làm giảm tín nhiệm của Việt Nam trước cộng đồng quốc tế, và lòng tin của người dân cũng đang cạn kiệt. Nhiều người cảm thấy bất an và bất lực đành “bỏ phiếu bằng chân”. Mỗi năm có khoảng một trăm ngàn người bỏ đất nước ra đi. Họ có thể là doanh nhân, trí thức, hay quan chức. Dòng người di cư ngày càng đông đã gây ra nạn chảy máu chất xám và thất thoát tài chính. Cũng như người Trung Quốc, người Việt đang đổ xô di cư sang Mỹ, Canada, Úc, Anh, và các nước phương Tây khác.  Khủng hoảng kép Trong tháng 7/2017, có hai sự cố như “khủng hoảng kép” (double crises) vào thời điểm nhạy cảm, đặt Việt Nam vào thế mắc kẹt. Thứ nhất là khủng hoảng do khoan dầu tại Biển Đông. Việt Nam đã yêu cầu Repsol ngừng khoan thăm dò lô 136-03 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trước sức ép của Trung Quốc đe dọa tấn công các cứ điểm Trường Sa nếu Việt Nam không chịu dừng. Dù ngừng tạm thời hay lâu dài, Việt Nam khuất phục Trung Quốc về quyền khai thác dầu khí, do không có đồng minh bảo vệ, và không đủ sức mạnh răn đe. Thứ hai là khủng hoảng ngoai giao Viêt-Đức. Việt Nam đã dùng hạ sách bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin và đưa về nước (theo thông báo của phía Đức) “như một bộ phim hành động thời chiến tranh lạnh”. Đức đã phản ứng mạnh mẽ, lên án Việt Nam vi phạm luật pháp Đức và quốc tế một cách “trắng trợn” (blatant) và “chưa từng có” (unprecedented). Vụ bắt cóc này đang dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng chưa lường hết, vì cả hai phía đều đang bị mắc kẹt. Chính phủ Đức coi vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh là “không thể chấp nhận được” (unacceptable) và “không thể bỏ qua”. Đức đang đặt mọi phương án trừng phạt Việt Nam lên bàn (và chờ thái độ phản ứng của Việt Nam), đúng lúc Việt Nam cần Đức ủng hộ Hiệp định tự do thương mại (EVFTA), cũng như tranh chấp tại Biển Đông. Đức là đối tác chiến lược quan trọng nhất của Việt Nam tại EU. Đối với Việt Nam, EU là đối tác thương mại lớn thứ hai sau Trung Quốc và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai sau Mỹ. Thương mại song phương Viêt-Đức tăng từ $10 tỷ (2006) lên $48 tỷ (2016). Sau khi TPP bị Mỹ bỏ rơi, thì có lẽ EVFTA là cái phao cứu sinh duy nhất đối với Việt Nam. Nhưng, thủ tướng Angela Merkel có thể gây áp lực với các nước EU phủ quyết EVFTA cho Việt Nam (dự kiến năm 2018). Hiện nay, Viêt Nam đang bị bao vây bởi quá nhiều vấn đề nan giải (như “thập diện mai phục”). Nhưng nan giải và bức xúc nhất vẫn là vấn đề nợ công và Biển Đông. Việt Nam làm thế nào để trả nợ và đối phó với nguy cơ vỡ nợ (nếu mất khả năng thanh toán) hay nguy cơ xung đột Biển Đông do tranh chấp chủ quyền và khai thác dầu khí (không thể nhân nhượng)? Liệu Trung Quốc có dám tấn công Trường Sa (như năm 1988) hay chỉ hù dọa bắt nạt Việt Nam, theo kế “rung cây dọa khỉ” và “bất chiến tự nhiên thành” (trong Binh pháp Tôn Tử)? Tại hội nghị ngoại trưởng ASEAN-50 (Manila, August 5-8, 2017), mặc dù bị cô lập trong lập trường về Biển Đông, và trước sức ép của Trung Quốc, nhưng đoàn Việt Nam vẫn kiên trì đấu tranh. Cuối cùng hội nghị ASEAN vẫn ra được Thông cáo Chung phản ánh được phần nào quan điểm cứng rắn của Việt Nam về Biển Đông và về quy tắc ứng xử (COC), làm Trung Quốc tức giận, hủy cuộc gặp chính thức giữa hai ngoại trưởng. Tuy nhiên, Thông cáo Chung của ba ngoại trưởng Mỹ, Nhật, Úc (Manila, 7/8/2017) có nội dung và lời lẽ cứng rắn hơn nhiều so với Thông cáo Chung của các ngoại trưởng ASEAN (6/8/2017). Ba ngoại trưởng đã lên án hành vi “bồi đắp đảo và quân sự hóa các thực thể đang tranh chấp”, và kêu gọi “quy tắc ứng xử Biển Đông phải ràng buộc pháp lý, thực chất và hiệu quả”. (Laura Zhou, “China Vietnam maritime tensions flare as foreign ministers meeting called off”, SCMP, August 7, 2017 Vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin tuy táo tợn nhưng “chuyên nghiệp một cách vụng về” (too good too be true). Thứ nhất, họ tiến hành giữa ban ngày tại công viên có nhiều người qua lại (rất lộ liễu). Thứ hai, họ để lại smart phone tại hiện trường (có chứng cứ). Thứ ba, họ thuê xe có cài đặt thiết bị GPS chống trộm (dễ phát hiện). Thứ tư, họ đưa Trịnh Xuân Thanh vào Đại Sứ Quán Việt Nam (theo thông báo của Đức). Không biết đây là do sơ xuất của những người thực hiện, hay là họ làm theo kịch bản của một đạo diễn “cao tay”, cố ý diễn kịch để khiêu khích chính phủ Đức. Có lẽ đây là một nước cờ “gambit” trong “trò chơi vương quyền” (game of thrones) đầy bí ẩn “kiểu Việt Nam”, trong khi có “đợt sóng ngầm” (theo Lê Hồng Hiệp) đang diễn ra trước Đại hội Đảng Giữa kỳ. Khủng hoảng ngoại giao do sự kiện này gây ra sẽ tác động tiêu cực đến quan hệ Viêt Nam với Đức (cũng như với EU), làm cho quá trình hội nhập và hợp tác quốc tế của Việt Nam càng thêm khó khăn. Nó vừa phản ánh khủng hoảng chính trị và đấu tranh quyền lực tại Việt Nam đã tới đỉnh điểm, vừa bộc lộ khủng hoảng truyền thông và đấu đá phe phái, với nhiều “tin vịt” (fake news) làm thật giả lẫn lộn.     Giải pháp khả thi Gốc rễ của vấn nạn tham nhũng là do chế độ độc quyền, độc đảng, bị các nhóm lợi ích thân hữu thao túng để trục lợi. Trong một chế độ không có pháp quyền mà chỉ có đảng trị, thì không thể kiểm soát được quyền lực, vì những người cầm quyền tự cho mình đứng trên pháp luật và thao túng mọi quyền lực và nguồn lực xã hội, dẫn đến tha hóa quyền lực, bất công xã hội và mất lòng dân. Nếu bắt và xử được một Trịnh Xuân Thanh thì sẽ có mười Trịnh Xuân Thanh khác, nếu không thay đổi thể chế chính trị. Vì vậy, để thúc đẩy cải cách thể chế (vòng hai), Việt Nam cần tập hợp những “nhân tố thay đổi” (change agents) trong nước và ngoài nước thành một liên minh những người cùng chủ trương cải cách thể chế (a coalition of like-minded institutional reformers). Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng vừa thành lập là một ý tưởng đúng hướng (nếu đó là thực chất), vì một chính phủ “Kiến tạo” (Constructive government).   Đối với Việt Nam, lúc này có lẽ Nhật là đối tác chiến lược quan trọng nhất làm đối trọng trước sự bành trướng và bá quyền của Trung Quốc tại Biển Đông, khi Mỹ không còn đáng tin cậy. Nhật không phải chỉ là một cường quốc kinh tế, mà còn là một cường quốc quân sự, sẵn sàng hỗ trợ các nước Đông Nam Á duy trì cân bằng quyền lực tại khu vực này. Lợi ích an ninh của Nhật tại Biển Hoa Đông song trùng với lợi ích chiến lược của họ tại Biển Đông, nên cam kết an ninh của Nhật đối với Việt Nam và khu vực chắc bền vững và đáng tin cậy hơn. Vì Chính quyền Trump đã quyết định rút khỏi TPP và có thể giảm cam kết an ninh với Châu Á, nên việc các nước khu vực hợp tác chiến lược mạnh mẽ hơn với Nhật càng trở nên thiết yếu hơn bao giờ hết để lấp vào chỗ trống đó. Các nước không chỉ cần tăng cường quan hệ song phương mà còn phải lập ra một “Mạng lưới An ninh trên Nguyên tắc” (Principled security network) như Tổng thống Barack Obama đã từng gợi ý, hoặc một “Mạng lưới Liên kết mở” (Mesh Networks) như Anne-Marie Slaughter & Mira Rapp-Hooper mới đề cập gần đây (“How America’s Asian Allies Can Survive Trump”, Project Syndicate, January 24, 2017).  Cơ chế của một mạng lưới an ninh khu vực như vậy phù hợp với mô hình an ninh tập thể và đối tác chiến lược, nhằm đảm bảo sự tồn tại bền vững. Theo Anne-Marie Slaughter, ngay cả khi “một khâu bị đứt thì hệ thống vẫn tồn tại”. Quan hệ an ninh song phương được tăng cường giữa Nhật với Việt Nam cũng như các nước khác (như Mỹ, Ấn, Úc) là nòng cốt để xây dựng một “Đối tác Chiến lược cùng Quan điểm” (Like-Minded Strategic Partnership) bao gồm Mỹ-Nhật-Ấn-Úc và Việt Nam (AJIA+V). Một liên minh bền vững như vậy là một đảm bảo thiết yếu cho sự thiếu hụt cam kết an ninh của Mỹ đối với khu vực, cũng như là một răn đe hiệu quả đối với mối đe dọa ngày càng lớn của Trung Quốc tại Biển Đông. Trong bối cảnh đó, thỏa thuận Mỹ sẽ cho tàu sân bay thăm Cam Ranh (năm 2018) qua chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch (7-10/8/2017) tiếp theo chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, (31/5/2017) là một dấu hiệu răn đe, có thể làm thay đổi cuộc chơi (game changer).  Việt Nam hoặc bất cứ nước nào khác cũng không thể một mình đương đầu với Trung Quốc. Các nước có cùng lợi ích chiến lược tại Biển Đông phải liên kết lại trong một liên minh để răn đe và ngăn chặn Trung Quốc bành trướng. Muốn duy trì hòa bình và ổn định tại Biển Đông, không thể trông chờ vào Trung Quốc và ASEAN thỏa thuận một bộ quy tắc ứng xử (COC) có hiệu lực. Trong mấy năm nữa, ít nhất cho đến hết nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, khi khu vực còn nghi ngờ vào các cam kết của Mỹ, nếu các nước này không hình thành được một liên minh gồm các nước có chung lợi ích chiến lược như vậy, để đối phó với Trung Quốc, thì sẽ là quá ít và quá muộn (như bài học dưới thời Tổng thống Barack Obama).   Thay lời kết Những người cực đoan giống con gà trống. Mỗi lần nó gáy thì thấy mặt trời mọc, nên nó ngộ nhận tưởng là do mình gáy nên mặt trời mọc. Vì vậy, nếu nó chưa gáy mà mặt trời đã mọc thì nó rất tức tối, cho rằng mặt trời sai, chưa gáy đã mọc. Những người cực đoan thường bảo thủ, với tư duy “đặc thù”, nên không chịu lắng nghe. Họ có xu hướng luôn khẳng định mình là đúng, còn những người khác là sai. Vì tư duy cực đoan và giáo điều, họ tin rằng chỉ có họ mới có quyền phán quyết đúng sai. Những ai không giống họ và không theo họ đều bị coi là phản động và thù nghich. Vì họ không chấp nhận đa nguyên, nên khẩu hiệu “thêm bạn bớt thù” là vô nghĩa. Nếu không tỉnh ngộ và thay đổi thì Việt Nam rất khó hội nhập, sẽ cô đơn không có bạn bè mà chỉ có kẻ thù. Ngay bạn bè và đồng minh cũng có thể biến thành kẻ thù. Chính quyền Việt Nam tỏ ra quyết liệt chống tham nhũng (tuy nhắm vào những đối thủ chính trị nhất định) nhưng lại không chịu thay đổi thể chế chính trị (là nguyên nhân đẻ ra ra tham nhũng). Trong khi chống tham nhũng, lãnh đạo Việt Nam sợ đánh “vỡ bình” (chế độ) nhưng lại sẵn sàng đánh chìm cái thuyền kinh tế & đối ngoại (là cái phao cứu sinh). Câu chuyện bắt cóc Trịnh Xuân Thanh ở Berlin là một ví dụ, bất chấp luật pháp của Đức và quốc tế, có thể bị Chính phủ Đức trừng phạt, tuy Đức là đối tác chiến lược quan trọng nhất của Việt Nam tại EU. Khủng hoảng bất ngờ trong quan hệ Đức-Viêt thật không đúng lúc khi Việt Nam rất cần Đức và EU để ủng hộ EVFTA, và bênh vực Việt Nam đối phó với Trung Quốc tại Biển Đông. Trong khi hô khẩu hiệu “làm bạn với tất cả”, Việt Nam đang biến một đối tác tốt thành thù địch. Đây là một nghịch lý chết người, mà chỉ có thể hóa giải được bằng thay đổi thể chế.   Quyền lực và tham nhũng là hai thứ khó kiểm soát, nếu không quyết thay đổi thể chế bằng cách thay mô hình đảng trị (party rule) bằng pháp trị (rule of law) và pháp quyền (rule by law). Nếu quyền lực không bị kiểm soát nó sẽ tiếp tục đẻ ra tham nhũng, do quản trị yếu kém và thiếu minh bạch. Đó là nguyên nhân chính làm kinh tế thị trường “định hướng XHCN” bị méo mó, đi trệch đường ray phát triển. Từ mô hình phát triển (growth model) để “hóa rồng/hóa hổ” Việt Nam đã biến thành “con mèo hoang”, với mô hình thất bại (failed state). Đó là bài học đắt giá từ những “diễn biến tiêu cực” trong một thập kỷ qua, làm triệt tiêu thành quả đổi mới của hai thập kỷ trước đó, làm Việt Nam vẫn sa lầy tại ngã ba đường ý thức hệ.  Tham khảo 1. Le Hong Hiep, “Asia’s Evolving Security Order”, Project syndicate, August 7, 2017 2. Brahma Chellaney, “Calling the Chinese bully’s bluff”, Project Syndicate, August 8, 2017 3. Laura Zhou, “China Vietnam maritime tensions flare as foreign ministers meeting called off”, SCMP, August 7, 2017 4. Anne-Marie Slaughter & Mira Rapp-Hooper, “How America’s Asian Allies Can Survive Trump”, Project Syndicate, January 24, 2017  5. Robert Kaplan, “Eurasia’s Coming Anarchy”, Foreign Affairs, February 15, 2016 6. Moises Naim, “the End of Power”, Basic Books, New York, 2013 NQD. 12/8/2017 (Nguyễn Quang Dy là Harvard Nieman Fellow 1993, hiện nay là nhà báo và nhà nghiên cứu độc lập. Bài này viết theo chủ đề “Việt Nam và trật tự thế giới mới” để đóng góp làm tài liệu tham khảo cho Hội thảo Hè 2017, và để đăng trên Viet-studies). Nguồn: viet-studies.net

Khi bộ ngoại giao Đức chính thức phản ứng mạnh về vụ Trịnh Xuân Thanh là họ đã có trong tay các bằng chứng không thể chối cãi về vụ bắt cóc xảy ra trên đất nước họ. Trích xuất từ hệ thống camera công cộng trên toàn Châu Âu chắc chắn đã cho họ một cuốn phim đầy đủ về diễn biến vụ bắt cóc. Trịnh Xuân Thanh bị cưỡng chế lên xe ra sao, có đưa vào sứ quán VN ở Đức hay không, xe chạy theo đường nào qua nước thứ ba, đưa vào sứ quán VN ở nước ấy ra sao, đưa lên phi trường nào, qua cửa khẩu an ninh trong tình trạng ra sao, bằng hộ chiếu kiểu gì…tất tất đều phơi bày ra. Nếu an ninh VN chơi sang cấp cho Thanh một hộ chiếu ngoại giao nữa thì càng bẽ mặt lớn. An ninh VN quen hành xử với dân trong nước bằng bất cứ hành vi phi nhân tính nào cũng được thành quen rồi nên cứ tưởng làm vậy với Thanh là chuyện bình thường. Chỉ bình thường đến khốn nạn như vậy ở VN thôi, nhưng giữa thủ đô của một đất nước tự do văn minh như Đức là chuyện khác. Đó là hành vi khủng bố con người. Thanh mới là nghi phạm kinh tế, nhưng dù Thanh đã qua xét xử là tội phạm thì Thanh vẫn là con người cần phải đối xử bằng luật pháp văn minh. Không ai bênh vực một thằng ăn trộm, nhưng hành hung thằng ăn trộm thì không ai chấp nhận được. Giữa Châu Âu mà anh cưỡng bức một con chó lên xe trái ý muốn của nó cũng bị lên án nữa là con người. Sự việc của Thanh, mới đây đích thân thủ tướng Phúc trao đổi với thủ tướng Đức về việc xin dẫn độ, đã được nâng lên tầm quốc gia rồi. Vậy mà ngay sau đó cho người qua hành xử một cách rất côn đồ giữa thiên thanh bạch nhật tại đất nước họ. Thể diện của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bị vất vào sọt rác, mà không chỉ là thể diện của cá nhân ông, đó là thể diện quốc gia, nếu cho rằng quốc gia ta còn chút thể diện. Hàng ngàn bài báo tố giác các hành vi côn đồ của công an VN đối với người dân ra dư luận quốc tế có lẽ không tác dụng bằng một vụ khủng bố bắt cóc nầy. Bây giờ thì cả thế giới hiểu rằng những gì các blogger và những người đấu tranh cho nhân quyền tố cáo các hành vi côn đồ xâm phạm quyền con người của công an VN là đúng sự thật. Ai chỉ đạo chiến dịch bắt cóc nầy? Ai sẽ bị xử lý vì gây ra chuyện tai tiếng ở tầm quốc tế nầy? Nếu nhà cầm quyền VN muốn tỏ ra cho thế giới thấy mình là nhà nước có thể diện đang hội nhập vào thế giới văn minh, hành xử theo công pháp quốc tế văn minh thì cần phải xin lỗi nước Đức và xử lý kẻ chỉ đạo và những người liên quan đến vụ bắt cóc. Bằng ngược lại, theo truyền thống của một nhà nước cộng sản là không hề biết xin lỗi, cố tình gian trá lấp liếm thì sẽ mang đến một thắng lợi tuyệt vời cho… đàn anh Trung cộng. Vâng qua vụ Trịnh Xuân Thanh,Trung cộng là kẻ thủ lợi nhiều nhất. Dân tình bị thu hút vào vụ xì căn đan mà quên đi những người đấu tranh ôn hòa bị bắt sai trái, quên đi Formosa, quên đi các dàn khoan của Trung cộng đang xâm phạm chủ quyền, quên đi sự lộng hành của chúng ở mỏ dầu bãi Tư Chính, quên đi chuyện chúng xây dựng các căn cứ quân sự khồng lồ ở Trường Sa… Và quan trọng nhất là nhà nước VN bị cô lập trên trường quốc tế qua vụ tai tiếng nầy, càng bị Trung cộng khống chế nhiều hơn, tạo thuận lợi mọi bề cho chúng trong mọi tranh chấp về chủ quyền. Ý nghĩa thắng lợi trong vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh là như vậy. PS: Lò đã nóng lên rồi bác Trọng ơi! Nhưng không biết lò nào? lò đất hay lò kia? hì hì FB Huỳnh Ngọc Chênh

Từ trái sang phải: Ls. Nguyễn Văn Đài, Chị Trần Thị Nga, Anh Lê Đình Lượng. Thấm thoát đã được hai năm tôi bước ra khỏi nhà tù nhỏ sau bốn năm bị cầm tù. Ngày 03 tháng Tám năm 2015 là ngày tôi không thể quên được trước vòng tay yêu thương của các anh chị, bằng hữu khắp nơi đã dang rộng vòng tay đón chờ. Những gương mặt ngày đó, có người tôi đã quen từ trước lúc bị cầm tù, có người mới nhìn thấy lần đầu. Mặc nhiên tất cả đã đem lại hơi ấm cho tôi sau những ngày trong chốn lao tù lạnh lẽo cô đơn. Hai năm, một thời gian không quá dài cho công cuộc của phong trào đi tìm sự tự do, dân chủ và nhân quyền nhưng có lẽ không quá ngắn cho một con người bé nhỏ như tôi được tiếp nhận những điều tốt đẹp mà các anh chị đã, đang cống hiến cho quê hương đất nước. Anh Đài, Chị Nga là những người tôi có may mắn quen biết từ trước lúc bị cầm tù năm 2011, anh Lượng thì gặp mặt lần đầu tiên trong ngày tôi ra tù và còn rất nhiều người khác nữa. Thế rồi trong hai năm trôi qua, lần lượt các anh các chị đã bị nhà cầm quyền cộng sản ra tay đàn áp, bắt bớ và giam cầm. Mỗi lần được biết tin anh chị bị bắt, dù biết rằng điều đó là hiển nhiên trong cái xã hội này nhưng mà vẫn thấy lòng như se thắt lại. Làm sao mà quên được những khuôn mặt tâm phúc và đầy trăn trở của các anh chị đã dành cho tôi, đó là những lời dặn dò, những âu lo về cuộc sống, về cạm bẫy xã hội, về lòng người trắng đen khó lường khi tôi mới bước chân ra xã hội sau bốn năm bị cách biệt. Anh Đài đã cho tôi biết thế nào là một sự kiên định, nhẫn nại trong lý tưởng cho dân chủ và tự do mà vô cùng khiêm tốn được toát ra từ con người anh, từ tâm hồn và trí tuệ của anh. Chị Nga đã cho tôi thấy thế nào là sức mạnh to lớn trong tâm thế của một phụ nữ bé nhỏ, mỏng manh nhưng chất chứa tình yêu quê hương đất nước, sự tự do và bình đẳng. Anh Lượng cho tôi thấy hơi ấm của tình yêu con người một cách chân thành khi anh hết lòng nâng đỡ tôi lúc mới ra tù. Những con người thiện chí, chân thành đó lại chính là nỗi khiếp sợ của nhà cầm quyền Việt Nam. Những con người bé nhỏ, đơn sơ đó lại chính là những tâm hồn lớn lao khơi gợi tình yêu quê hương đất nước cho biết bao con người, trong đó có tôi. Họ tiến bước trên con đường đầy chông gai, hố sâu nhưng họ vẫn cứ bước đi, chính vì họ biết con đường Việt Nam họ đang đi đầy hố sâu, núi cao và vực thẳm nên họ nguyện làm người dọn dường, san bằng phẳng để kiến tạo nên con đường tốt đẹp hơn. Anh Nguyễn Văn Đài vẫn đang kiên vững trong Đức tin và lý tưởng khi bị nhà cầm quyền giam cầm gần 20 tháng qua. Chị Nga vẫn hiên ngang hát bài hát trả lại cho dân sau khi nhận bản án bất công 9 năm tù giam. Có lẽ anh Lượng sẽ tấu khúc khải hoàn ca chiến thắng như biết bao anh chị em khác đã tấu vang rền trời nước Nam. Trường ca của tình yêu non sông đất Việt, của tình yêu con người và sự tự do viên mãn đang được các anh chị chỗi dậy và vang, vang lời ca, ca khen muôn đời, muôn thở trước sự vẫy vùng của quỷ dữ, và chúng ta sẽ chiến thắng tử thần. Các anh, các chị đang dìm mình trong chốn tù ngục để sự tự do của đất nước được triển nở và hoàn thành. Với tôi, lòng biết ơn và tri ân đến các anh chị không chỉ là cảm tình cá nhân đã có, mà còn là bằng cả sức mạnh của lý trí, trái tim khối óc vì các anh chị đã quên mình cho quê hương đất nước Việt Nam này. Tôi biết ơn và tri ân đến sự hy sinh của những ai ai đã dấn thân cho quê hương dân tộc Việt Nam với tất cả tấm lòng và tâm trí hèn mọn của mình. Các anh chị là gương sống cho tôi! 02.08.2017 FB Paulus Lê Sơn

Từ sau khi kết thúc Đại hội đảng 12 vào cuối tháng Một năm 2016, lãnh đạo CSVN rơi vào ba khủng hoảng lớn. Khủng hoảng đầu tiên là sự rối loạn trên thượng tầng lãnh đạo, do chính những xung đột quyền lực và quyền lợi giữa phe ông Trọng và phe ông Dũng ngày càng trở nên gay gắt, khiến cho uy tín của đảng xuống dốc thê thảm. Khủng hoảng thứ hai là thảm họa môi trường do công ty Formosa gây ra tại bốn tỉnh miền Trung mà cho đến nay, vượt ngoài khả năng giải quyết của đảng CSVN về hai mặt: tẩy sạch ô nhiễm để bà con ngư dân an tâm trở lại nghề biển, và bồi thường thỏa đáng những thiệt hại của hàng trăm ngàn nạn nhân. Khủng hoảng thứ ba là tình hình kinh tế đang gặp rất nhiều khó khăn vì sự thiếu hụt tài chánh, khiến chính phủ không còn tiền để cung ứng ngân sách cho các địa phương và nhất là trả nợ đáo hạn. Trong khi đó người dân đang giữ trong tay 500 tấn vàng trị giá tương đương với 20 tỷ Mỹ Kim, mà Hà Nội hoàn toàn bế tắc trong việc huy động để cứu nguy nền tài chánh đang gặp khó khăn. Bên cạnh những khủng hoảng nói trên, lãnh đạo đảng CSVN đang phải đối diện với một kết cuộc khá bất ngờ và vô cùng cay đắng cho tình hữu nghị “việt – trung”, đó là sự đe đọa của Bắc Kinh: sẵn sàng tấn công vào các căn cứ quân sự ở Trường Sa nếu Hà Nội không ngưng dự án khai thác dầu khí tại lô 136/3 nằm trong bãi Tư Chính do Tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha đang tiến hành. Sự đe dọa nói trên của Bắc Kinh đã đặt lãnh đạo CSVN ở vào thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu tiếp tục tiến hành dự án khai thác mà Repsol cho biết đã khoan được một mỏ khí đốt rất lớn hôm đầu tháng Bảy, 2017 thì chắc chắn sẽ bị tấn công vì chính Trung Quốc đã mang giàn khoan HD 760 cùng 40 tàu chiến về khu vực bãi Tư Chính. Xung đột biển Đông có thể bùng nổ mà nhiều phần sẽ bất lợi cho CSVN. Nếu rút lui tức là yêu cầu Tập đoàn Repsol ngưng dự án, thì dù có giữ kín nhưng tin tức này cuối cùng cũng sẽ lộ ra bên ngoài. Chắc chắn những cuộc biểu tình chống Trung Quốc sẽ bùng nổ, và chính nội bộ CSVN cũng có những phản đối mạnh mẽ về chính sách thân Bắc Kinh hiện nay của ban lãnh đạo. Cả hai tình huống đều có thể dẫn đến tình trạng đột biến của xã hội, dẫn đến bất ổn định chính trị mà lãnh đạo CSVN khó lường trước làn sóng bất mãn của quần chúng. Chính trong bối cảnh lo sợ làn sóng trổi dậy của người dân, trong tháng Bảy vừa qua, an ninh CSVN đã cùng lúc tiến hành hai thủ đoạn. - Một là tung an ninh kiềm chế tất cả những nơi họ nghĩ là có thể huy động số đông quần chúng tham dự vào những cuộc biểu tình, tập họp mít tinh. - Hai là ra lệnh bắt khẩn cấp một số nhà dân chủ có tiềm năng lãnh đạo phong trào đấu tranh quần chúng. Người mà an ninh bắt khẩn cấp theo kiểu bắt cóc đầu tiên là ông Lê Đình Lượng, cư trú tại xã Hợp Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An hôm 24 tháng Bảy. Ông Lượng bị bắt cùng với ông Thái Văn Hòa trên đường về, sau khi đi thăm gia đình tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Oai. Ông Lượng bị bắt theo điều 79 “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”. Việc an ninh bắt khẩn cấp ông Lê Đình Lượng đã gây nên một sự phẫn nộ rất lớn của bà con giáo dân tại Nghệ An, vì ông Lượng không chỉ là chiến binh chống Trung Quốc trong trận chiến biên giới năm 1983, mà còn là người đã sát cánh với bà con ngư dân tranh đấu đòi bồi thường trong vụ thảm họa do Formosa gây ra. Một tuần lễ sau, trong buổi sáng Chủ Nhật ngày 30 tháng Bảy, lực lượng an ninh đã đồng loạt trấn áp và bắt giữ bốn thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ ở cả ba miền Nam – Trung - Bắc. Những nhà hoạt động dân chủ bị bắt trong những ngày qua, từ trái sang phải: Nhà hoạt động Nguyễn Bắc Truyển, Ký giả Trương Minh Đức, nhà hoạt động Lê Đình Lượng, MS Nguyễn Trung Tôn và Kỹ sư Phạm Văn Trội. Ông Phạm Văn Trội bị công an ập vào nhà ở Hà Nội bắt đi lúc 11 giờ sáng. Mục Sư Nguyễn Trung Tôn bị an ninh ập vào nhà ở Thanh Hóa bắt vào buổi trưa. Ký Giả Trương Minh Đức bị bắt vào buổi sáng ở Sài Gòn. Ông Nguyễn Bắc Truyển bị bắt giữ khi đến trụ sở Công lý và Hòa bình của Dòng Chúa Cứu Thế ở Sài Gòn vào buổi sáng. Những người này cũng bị an ninh ghép vào điều 79 như ông Lê Đình Lượng là “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”. Ngoài việc bắt giữ 4 nhà dân chủ nói trên, an ninh cũng đồng thời gọi các Facebooker Lê Dũng Vova, Phan Văn Bách, Lê Trọng Hùng thuộc Phong Trào Chấn Hưng Nước Việt lên “làm việc”, và cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Túc cũng bị công an đến nhà gõ cửa “triệu tập” lên đồn công an khu vực chất vấn. Trong thời gian non năm năm qua, chưa có đợt trấn áp nào mà lực lượng an ninh đã bắt giữ hàng loạt những nhà dân chủ đã từng vào tù CSVN trong những thời điểm khác nhau vì khát vọng đấu tranh cho dân chủ như hiện nay. Hơn thế nữa những người bị an ninh bắt khẩn cấp đã và đang hoạt động trong Hội Anh Em Dân Chủ, một tổ chức xã hội dân sự có đông thành viên ở cả ba miền Nam - Trung - Bắc, do Luật sư Nguyễn Văn Đài (hiện cũng đang bị bắt giữ theo điều 88) thành lập cách nay 4 năm. Câu hỏi đặt ra là tại sao CSVN không dùng điều 79 để truy bức những nhân sự lãnh đạo của Hội Anh Em Dân Chủ cách nay vài năm mà nay họ mới ra tay trấn áp? Chính là vì lo sợ tình hình đột biến do mối quan hệ “việt – trung” đang xấu đi có thể tác động lên sự phẫn nộ chống Trung của quần chúng, và áp lực thoát Trung trong nội bộ đảng hiện nay, đẩy các khủng hoảng xã hội bùng nổ thành những cuộc biểu tình của quần chúng như đã từng xảy ra ở Đông Âu năm 1989 hay tại Bắc Phi năm 2011. Việc CSVN bắt giữ hàng loạt những người yêu nước ôn hòa theo điều 79 đã tự tố cáo thêm bản chất không hề thay đổi của một chế độ độc tài, đang hoảng hốt trước những áp lực bủa vây, và đặc biệt, là trước tinh thần quật khởi không khoan nhượng của người dân. http://www.viettan.org/Tai-sao-CSVN-bat-khan-cap-mot-so.html

Trong sáng ngày 30/07/2017 An ninh Việt Nam vừa đồng loạt trấn áp và bắt giam một số nhà hoạt động dân chủ có tiếng ở cả ba miền bắc – trung – nam. Ba cựu tù nhân lương tâm Phạm Văn Trội, Trương Minh Đức và mục sư Nguyễn Trung Tôn đều bị bắt với cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo điều 79 – Bộ Luật Hình Sự. Cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển cũng được cho là bị công an bắt đi và hiện chưa liên hệ được. Bên cạnh đó, nhiều nhà hoạt động đều bị an ninh cộng sản triệu tập cách vô cớ. Các cuộc bắt bớ đều nhắm vào những nhân sự chủ chốt của các tổ chức và cách riêng của Hội Anh Em Dân Chủ, một tổ chức xã hội dân sự (XHDS) đấu tranh ôn hòa cho một xã hội công bằng và dân chủ hơn. Vụ bắt bớ lớn này làm người ta liên tưởng đến đợt càn quét năm 2011 của đảng cộng sản và cho thấy một nỗ lực triệt phá các nhà đấu tranh hoạt động có tổ chức. Bà Nguyễn Thị Huyền Trang, vợ kĩ sư Phạm Văn Trội tường trình: khoảng 10:40 sáng ngày 30/07/2017 an ninh sắc phục và thường phục bất ngờ ập vào nhà đọc lệnh khám xét và bắt khẩn cấp ông Trội với lý do có “âm mưu hoạt động lật đổ chính quyền nhân dân”. An ninh đã tịch thu một xấp phong bì thư từ thiện của Hội Cựu Tù Nhân Lương Tâm, 1 chiếc Iphone 5 và một số sách về dân chủ nhân quyền. Người đọc lệnh bắt đưa đi là điều tra viên Lê Văn Tứ. Quá trình khám xét kéo dài tới khoảng 12 giờ thì công an áp tải ông Phạm Văn Trội đi. Cùng lúc đó, một vụ bắt bớ khác nhắm vào chủ tịch Hội Anh Em Dân Chủ là mục sư, cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn xảy ra tại Thanh Hóa. Bà Nguyễn Thị Lành, vợ của mục sư Nguyễn Trung Tôn cho biết an ninh từ Bộ Công An đã đến khám xét và đọc lệnh bắt khẩn cấp mục sư Tôn theo điều 79, BLHS. Bà Lành cũng nói là chồng mình đã bị di lý về trại giam B14 của Bộ Công An tại Hà Nội. Một thành viên chủ chốt khác của Hội Anh Em Dân Chủ là kí giả Trương Minh Đức cũng bị bắt cùng tội danh và trùng thời điểm. Trong khi đó bà Bùi Thị Phượng báo tin là nhà hoạt động Nguyễn Bắc Truyển cũng đã bị mất liên lạc khi đứng ở ngoài nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế. Bà Phượng cho hay hai vợ chồng có việc phải đến phòng Công Lý và Hòa Bình ở 38, Kỳ Đồng, quận 3, Sài Gòn. Ông Truyển đứng chờ bên ngoài, nhưng khi quay ra thì không thấy chồng mình ở đâu. Mọi liên lạc đều không thực hiện được. Ông Nguyễn Bắc Truyển cũng là một cựu tù nhân chính trị, hiện là chủ tịch Hội Ái Hữu Cựu Tù Nhân Chính Trị và Tôn Giáo Việt Nam. Ông từng nhận án tù 4 năm và 2 năm quản thúc tại gia với quy kết “tuyên truyền chống phá nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Điểm qua một vài tin tức nổi bật nhận thấy nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam dường như đang theo đuổi chính sách đu dây “buôn người” với mục tiêu chính trị. Trước một ngày hôm 29/07/2017, mục sư Nguyễn Công Chính bị trục xuất khỏi nước và tị nạn qua Hoa Kỳ với cái gọi là “nhân đạo” sau khi trải qua 6 năm tù khắc nghiệt. Ngày 24/07/2017 nhà hoạt động dân quyền Lê Đình Lượng, tại Nghệ An đã bị bắt cũng theo điều 79 – BLHS. Và ngày 27/07/2017 báo công an nhân dân đăng tin chính thức khởi tố ông Lượng vì những hoạt động như “kích động biểu tình”, “gây mất an ninh trật tự”… Ông là một người ít xuất hiện trên truyền thông xã hội nhưng khi ông bị bắt thì nhiều nơi tại Nghệ An hàng ngàn người đã cùng thắp nến cầu nguyện cho ông. Cùng ngày 24/07/2017 nhà hoạt động Trần Thị Nga bị kết án 9 năm tù giam và 5 năm quản chế với luận điệu “tuyên truyền chống phá nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo điều 88 – BLHS. Như vậy chỉ thả một người nhưng nhà cầm quyền cộng sản đã bắt lại ít nhất là 4 người với cùng một mục tiêu: triệt hạ các tiếng nói đối lập có tổ chức. Cũng cùng ngày, các thành viên của Phong trào Chấn Hưng Nước Việt cũng bị gọi lên “làm việc”. Facebooker Lê Dũng Vova, Phan Văn Bách, Lê Trọng Hùng – những người thường truyền hình trực tiếp trên facebook các vấn nạn tại Việt Nam cũng bị triệu tập để điều tra về công việc của mình. Một nguồn tin cũng cho biết cựu tù nhân Nguyễn Văn Túc cũng bị công an gõ cửa “triệu tập” lên đồn để chất vấn. Điều đặc biệt là những nhà hoạt động bị bắt ngày hôm nay tất cả đều từng kinh qua nhà tù cộng sản và là những nhà hoạt động nổi tiếng. Kĩ sư Phạm Văn Trội, sống tại Hà Nội đã từng đi tù năm 2008 và bị kết án 4 năm tù giam, 4 năm quản chế với cáo buộc " Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN VN". Ông Trội nguyên là chủ tịch Hội Anh Em Dân Chủ. Mục sư Nguyễn Trung Tôn, từng bị kết án 3 năm tù giam, 3 năm quản chế tại gia. Hiện nay đang giữ chức chủ tịch Hội Anh Em Dân Chủ. Ông tích cực đấu tranh cho quyền tự do tôn giáo và cũng đồng thời là thành viên Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam. Ký giả Trương Minh Đức cũng kinnh qua 5 năm tù giam từ năm 2008 theo điều 258 "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của cá nhân và tổ chức". Ông Đức là phó chủ tịch Hội Anh Em Dân Chủ khu vực Miền Nam và là người tranh đấu cho quyền lợi công nhân. Tất cả những người vừa bị bắt gần đây đều là những nhân tố tích cực và được đánh giá là có nhiều cống hiến cho phong trào đấu tranh tại Việt Nam. Các tổ chức mà họ là thành viên đều hoạt động có hiệu quả và là nỗi sợ hãi cho đảng cầm quyền. Các nhà hoạt động bị bắt gần đây đều tỏ ra thái độ bất khuất trước cường quyền và kiên trì hoạt động kể cả sau khi ra tù. Họ có hiểu biết, nhẫn nại âm thầm làm việc và thực sự là những “hạt giống” sinh sổi nảy nở dưới lòng đất. Trong bối cảnh, cộng đồng quốc tế và các quốc gia dân chủ tiến bộ không quan tâm về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam, thì giới chức chóp bu cộng sản nhân cơ hội tấn công những kẻ thù của mình mà không gặp chống đối ngoại giao nào. Một động thái triệt tiêu phe đối lập và tìm dịp “xuất khẩu nhân quyền” sang nước khác để đổi chác, quả là “nhất cử lưỡng tiện”. Cơn tổng càn quét này cũng là một dấu hiệu cho thấy nhà nước cộng sản đang thực sự lo sợ và muốn chứng tỏ khả năng kiểm soát sân chơi trước các nhà hoạt động ôn hòa có tổ chức. Minh Nhật, GNsP

UN Human Rights - Asia (Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc - Á Châu) Chúng tôi quan ngại về việc gia tăng đàn áp những người bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam, những người chất vấn hay phê bình chính quyền và chính sách. Hôm thứ ba, bà Trần Thị Nga, một nhà hoạt động được biết đến nhiều, đã bị kết án 9 năm tù và 5 năm quản chế vì cái gọi là "tuyên truyền chống nhà nước" do đã đăng các lời bình trên mạng. Chúng tôi rất quan ngại về mức độ nặng nề của bản án và tiến trình tại buổi xử, trông không có vẻ gì đúng với tiêu chuẩn xét xử đúng đáng. Theo điều khoản 88 của bộ Luật Hình Sự, bà Trần đã bị giữ không cho liên lạc với ai suốt 6 tháng, từ khi bị bắt vào tháng 1 đến vài ngày trước buổi xử án. Bà Trần không được cho phép đủ thời giờ để chuẩn bị cho việc bào chữa. Buổi xử diễn ra chỉ 1 ngày. Gia đình và bạn hữu của bà bị từ khước không cho vào tham dự phiên tòa. Bản án đối với bà Trần Thị Nga chỉ chưa đầy một tháng theo sau một blogger nhiều uy tín khác là bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tức Mẹ Nấm. Bà bị 10 năm tù cũng vì điều 88, sau một buổi xử cũng đầy thiếu sót tương tự. Trong hơn 6 tháng qua, ít là 7 nhà bảo vệ nhân quyền khác đã bị bắt và bị truy tố. Vài chục người khác đang bị giam giữ, và hai người bị trục xuất hay buộc phải lưu vong. Nhiều người khác bị hăm dọa, xách nhiễu, và bạo hành. Các nhà bảo vệ nhân quyền không thể bị đối xử như những kẻ tội phạm đe dọa an ninh quốc gia. Văn phòng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc và cơ chế nhân quyền quốc tế đã nhiều lần chê trách điều 88 bộ Luật Hình Sự, cùng với một số điều khác trong bộ luật này, vì chúng vi phạm luật nhân quyền quốc tế. Sự thất bại của chính phủ Việt Nam trong việc đáp ứng các quan ngại của cộng đồng quốc tế liên quan đến các trói buộc những quyền căn bản đã tạo nhiều nghi ngờ về thiện chí của họ trong việc bảo vệ và đề cao nhân quyền. Chúng tôi thôi thúc nhà cầm quyền Việt Nam hãy thả ngay những người bị giam giữ chỉ vì họ hành xử các quyền tự do diễn đạt của họ, và hãy sửa đổi các luật lệ quá mơ hồ và quá bao trùm để nhân danh an ninh quốc gia đàn áp những người bất đồng chính kiến. (Ký tên) Phát ngôn nhân cho Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, Họp báo, Văn phòng LHQ, Geneva. Bản tiếng Anh có tại trang:www.facebook.com/UNHumanRightsAsia

VN đã nằm trong top 10 quốc gia di cư nhiều nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tổ chức Di cư quốc tế (IMO) cho biết từ năm 1990 đến 2015, có trên 2,55 triệu người Việt di cư ra nước ngoài (trung bình mỗi năm gần 100.000 người). Đó là do các quan chức VN tham ô tham nhũng, tiền kiếm được để trong nước không an toàn, quan chức họ đầu tư ra nước ngoài, làm tổ cho mình hay con cháu mai sau. Đó là do hệ thống giáo dục VN hết sức thảm hại, người VN nào có tiền cũng muốn cho con cái trốn khỏi VN định cư nước ngoài. Đó là do hệ thống pháp luật của VN không chuẩn mực, người dân có thể mất tài sản như đất đai nhà cửa bất cứ lúc nào, ai cũng có thể trở thành dân oan mất đất, hay doanh nhân oan như Trịnh Vĩnh Bình, doanh nhân chỉ lo kiếm tiền ở VN thật nhanh sau đó mang tiền sang nước ngoài để đầu tư bảo vệ tài sản. Đó là do ngân hàng nhà nước hạ lãi xuất tiết kiểm ở VN bằng không trong khi bên Mỹ lãi sàn tiết kiệm ít nhất khoảng 1,5% vậy dòng tín dụng chảy từ VN sang các nước khác để đầu tư như mua nhà. Đó là do giá nhà ở VN ảo lên đắt gấp hơn Mỹ nhiều lần. Người ta đầu tư mua nhà vào chỗ nào có khả năng sinh lời cao và môi trường hạ tầng tốt hơn là đương nhiên. Đó là do người tài giỏi không có đất sống ở VN, do bị ghen ghét, do ý thức hệ cộng sản vẫn còn ngấm sâu trong hệ thống chính trị VN và không chịu dung nạp các ý thức hệ khác. VD như Ngô Bảo Châu, người tài họ chỉ còn cách trốn chạy khỏi VN định cư nước ngoài mang theo tài sản và kiến thức. Đó là môi trường sống ở VN quá là ô nhiễm, VN là 1 trong 10 nước ô nhiễm nhất thế giới. Đó là do hạ tầng ở VN cực kỳ kém, đi đâu cũng thấy tắc đường, mưa một tý cả thành phố ngập lụt hết. Đó là do tình trạng an ninh trật tự ở VN hết sức tội tệ như mất cắp mất trộm, vào đồn CA là chết không lý do. đó là do tham nhũng ở VN hết sức tràn lan từ trung ương đến địa phương đâu cũng phải giải tiền gây ức chế cuộc sống của người dân. Do hệ thống an sinh xã hội bên Mỹ Hay Châu Âu tốt hơn VN nhiều lần, ai sang nước ngoài như Mỹ hay Châu Âu muốn định cư nhất là các thế hệ kế tiếp. PTS - Bà Đầm Xoè

Tòa án Việt cộng tỉnh Hà Nam vừa kết án nhà hoạt động Thúy Nga 9 năm tù và 5 năm quản chế tại phiên xử hôm nay 25/7. Bà Trần Thị Nga, tức Thúy Nga, bị Công an tỉnh Hà Nam bắt tạm giam hồi tháng 1/2017 với cáo buộc "Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", theo Điều 88 Bộ luật hình sự. Bà Nga là một trong các nhà hoạt động thường xuyên tham gia biểu tình chống Trung Quốc, tuần hành vì môi trường, phản đối công ty Formosa trong thảm họa môi trường miền Trung, trợ giúp dân oan khiếu kiện.

Thánh lễ vào lúc 20 giờ 00 Chúa nhật hôm nay do cha Giuse Nguyễn Văn Toản chủ tế và cha Gioan Lưu Ngọc Quỳnh giảng lễ. Ngoài đông đảo anh chị em giáo dân, thánh lễ cũng có một số anh chị em không cùng tôn giáo tham dự, những anh chị em này thường xuyên tham dự các thánh lễ cầu nguyện cho công lý và hòa bình trước đây. Ngoài ra, trong thánh lễ có hai người con nhỏ, gia đình của chị Nga, người mẹ của sinh viên Trần Hoàng Phúc, bà Huỳnh Thị Út từ Sài Gòn ra lo cho người con của mình mới bị bắt. Tại nhà thờ Thái Hà, lâu nay thánh lễ lúc 20 giờ Chúa Nhật cuối tháng cầu nguyện cách đặc biệt cho công lý và hòa bình. Chúa nhật cuối tháng Bảy này vào ngày 30, nghĩa là Chúa nhật tuần sau, tuy nhiên, thánh lễ lúc 20 giờ hôm nay, cộng đoàn đã cầu nguyện cho công lý và hòa bình, cụ thể là cầu nguyện cho tù nhân lương tâm Trần Thị Nga, sinh viên Trần Hoàng Phúc và các tù nhân lương tâm khác. Lý do là ngày 25 và 26 tháng Bảy tới đây, tòa án Nhân dân tỉnh Hà Nam sẽ xử chị Trần Thị Nga với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước”. Và theo nguyện vọng của chị Nga, gia đình và những người bạn của chị muốn có một thánh lễ cầu nguyện cách đặc biệt cho chị. Được biết, chị Trần Thị Nga là người Công giáo. Chị sinh ngày 28/4/1977 tại thành Phố phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Chị là một nạn nhân của việc xuất khẩu lao động tại Đài Loan vào năm 2003 Năm 2008 chị về Việt Nam và giúp đỡ những người gặp nạn khi lao động xuất khẩu tại Đài Loan và bị nhà cầm quyền, cụ thể là nhà cầm quyền tại Hà Nam. Sau đó chị quan tâm đến những vấn đề xã hội, việc Trung Cộng xâm chiếm lãnh thổ, lãnh hải Việt Nam, lên tiếng cho những nạn nhân bị chết trong đồn công an, xuống đường lên tiếng khi thảm họa Formosa xảy ra….Do đó, chị liên tục bị khủng bố, đánh đập nhiều lần. Chị Trần Thị Nga bị bắt hồi tháng 1 năm 2017. Báo chí nhà cầm quyền tuyên truyền rằng, chị Nga đã phát tán những video, clip có nội dung chống đảng, chống chế độ. Thực tế, những hoạt động của bà Nga đều nhằm phản ánh thực trạng đất nước và cổ suý cho quyền tự do công dân. Photo: Thảo Teresa

Cái làng Lon bé nhỏ của tôi 18 nóc nhà thèo đảnh nép bên chân núi góc xứ Thanh cũng chả thể yên hàn, bình lặng qua cuộc chiến tranh. Anh cả tôi thương binh hạng ¼ đánh trận Khe Sanh năm 1968. Anh thứ hai, bộ đội B2 Miền Đông Nam Bộ, thương binh 2/4. Thằng em út bệnh binh Mặt trận biên giới Tây Nam. Làng 18 gia đình nhưng có tới 6 liệt sĩ. Lứa chống Mỹ đầu có cậu Xuân đi bộ đội từ thời chính quy hiện đại những năm đầu sáu mươi. Tiếp lứa sau có những Quyền, Phụng, Sơn ( Ngọc) Vĩnh và Nguyệt, con gái ông chú đi TNXP. Trừ Nguyệt, còn 5 liệt sĩ kia đều xếp vào diện không tìm thấy mộ. Mỗi lần nhảo về quê ghé qua nhà len lét thấy như mình có lỗi bởi người thân đều có ý hỏi thăm tin tức phần mộ. Bởi nghe đài, coi ti vi thấy thiên hạ nơi này nơi kia tìm được phần mộ người thân nhưng người nhà mình thì cứ bặt tăm chả được tin tức gì! Tháng bảy này vẫn là tháng 6 âm. Năm nay nhuận hai tháng 6. Nhưng hình như trời đất đã bắt vào cái tiết âm, tiết Ngâu của tháng 7 rồi? Mưa giăng giăng khắp xứ Bắc và dọc miền Trung có cả tháng. Trong mấy ngày mưa lướt thướt ấy tôi may mắn được nhập vào một đoàn đi theo vệt lộ trình tâm linh. Nghĩa trang liệt sĩ Truông Bồn, Ngã ba Đồng Lộc, Mộ Tướng Giáp, Nghĩa trang liệt sĩ Miền Nam ở Quảng Bình, Hang Tám Cô, Chùa Hoằng Phúc Quảng Bình, Nghĩa trang liệt sĩ Đường 9, Nghĩa trang Trường Sơn, Thành Cổ Quảng Trị. Tang thương đến cả hoa kia cỏ này. Chợt câu buồn ấy của Nguyễn Du ập về. Chưa đến mức tiết tháng bảy mưa dầm sùi sụt/Toát hơi may lạnh buốt xương khô (chẳng hay cụ Nguyễn Tiên Điền khi viết Văn tế thập loại chúng sinh có vào cữ tháng 6, tháng 7 âm và nhuận dư lày không nhỉ?) Nhưng trời mưa lạnh qua các nghĩa trang thấy lòng dạ cứ chùng cứ trĩu xuống. Mặc dù những địa danh tâm linh ấy mình đã nhiều lần được ghé! Ấn tượng trong đoàn đi, mọi người nhắc nhở nhau là cố mà dành thời gian để dâng hương các ngôi mộ liệt sĩ chưa có tên. Mà những ngôi mộ liệt sĩ chưa có tên (hay là không?) ở các nghĩa trang thì nhiều lắm. Nên những nghĩa cử cũng chỉ là tượng trưng. Thoáng day dứt nghĩ đến con số hơn nửa triệu liệt sĩ (số được quy tập vào các nghĩa trang và đương còn nằm đâu đó ở các chiến trường) hiện nay chưa có thông tin gì. Liệt sĩ chưa biết tên. Tôi nghĩ đến những nhan nhản giăng giăng tại 72 nghĩa trang ở Quảng Trị những tấm bia với hàng chữ ấy. Chẳng thể không lẩn thẩn liên tưởng đến những người lính tử trận một thời phía bên kia, bây giờ bao người chưa tìm thấy phần mộ lẫn tên nhỉ? Mưa giăng dày trên Thành cổ Quảng Trị và Bến thả hoa bên dòng Thạch Hãn. Cảnh vật xám mờ như nhuốm hơi âm, khí âm. Những trận khác thì chưa biết. Nhưng từ ngày 28-6-1972 đến 16-9-1972, tại địa danh này, các tướng Văn Tiến Dũng, Trần Quý Hai, bên kia là tướng Ngô Quang Trưởng bày trận liên tục suốt 81 ngày đêm. Thành cổ và sông Thạch Hãn nhuốm đỏ máu… Con số thống kê sau này, hơn 20 ngàn chiến sĩ QĐNDVN hy sinh và hơn 30 ngàn chiến binh VNCH đã bỏ mạng. Rời Thành cổ, vai cứ trĩu xuống. Khí âm hay bệnh khớp tuổi già, chả biết nữa. Chiều muộn rời Quảng Trị. Vần vụ giăng giăng trên đầu là mây khói đèn và bầu trời sũng nước. Tự dưng cứ thấy nấn ná. Như nhỡ nhàng, dang dở điều gì? Hình như chưa đến được những nơi cần đến? Nhớ năm đã xa, lần về thôn Hải La của xã Triệu Phước thuộc huyện Triệu Phong. Triệu Phước có 349 liệt sĩ thì Hải La đã là 152. Tự dưng lẩn thẩn hỏi nhà chức việc ở Hải La rằng số lính VNCH quê Hải La tử trận là bao nhiêu? Ông trưởng thôn thở dài rằng chưa thống kê đầy đủ nhưng phải có hàng trăm. Ghé thăm nhà mẹ Thí có chồng là liệt sĩ, nhưng có con trai đi lính VNCH rồi tử trận. Trên bàn thờ nhà mẹ có hai tấm ảnh thờ. Chồng và con trai. Hai người hai trận tuyến! Nghĩa trang Hải La là nơi nằm chung của hàng trăm ngôi mộ phía hai trận tuyến. Một góc nhỏ của nước Việt mến yêu như Hải La như Quảng Trị còn thế. Huống chi cả xứ mình? Theo tài liệu của Bách khoa toàn thư Anh quốc Britannica, khoảng hơn 1 triệu lính Bắc Việt và VNCH tử trận. Hơn 2 triệu người Việt bị chết và hơn 4 triệu người Việt bị thương. Lẩn thẩn rồi lan man nghĩ đến một nghĩa cử của Huế, ở Huế. Đó là Đại lễ cầu siêu cho các anh hùng liệt sĩ, đồng bào vong thân trong chiến tranh. Đại lễ có xuất xứ từ Lễ tế âm hồn. Mọi người hẳn nhớ, sau chính biến ngày 23-5 năm Ất Dậu (5-7-1885) kinh đô Huế thất thủ. Sự kiện đó là niềm tự hào nhưng cũng là nỗi đau muôn thuở của người dân xứ Huế. 9 năm sau ngày Kinh đô thất thủ, dưới triều vua Thành Thái, đàn Âm hồn được triều đình cho thiết lập. Năm 1894, Bộ Lễ cho lập đàn ở một bãi đất ở gần cửa Quảng Đức (cửa vào khu vực Đại nội Huế). Người ta đã dựng các bàn thờ để cúng các vong linh bị chết trong chiến tranh. Đàn lúc đầu để lộ thiên ở một bãi đất rộng, về sau triều đình cho xây một ngôi nhà ba gian để thờ và cất giữ đồ tự khí. Từ năm 1945, thời thế đổi thay, cái lệ đó đã không còn. Năm 2013, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế có quyết định công nhận đàn Âm hồn là di tích lịch sử văn hóa. Tỉnh cũng đã thực hiện xong việc đền bù giải phóng mặt bằng khu vực đàn Âm hồn với mức kinh phí 2,7 tỉ đồng. Lần đầu tiên ngày 18-6-2017 nhằm ngày 23 âm lịch, Giáo hội Phật giáo tỉnh tổ chức đại lễ cầu siêu cho những vong hồn thiệt thân không chỉ trong trận thất thủ Kinh đô năm xưa, mà cả trong những năm chiến tranh giai đoạn sau này. Đại lễ sẽ được tổ chức vào ngày đó hằng năm. Trả lời sự kiện thời điểm nghĩa trang Biên Hòa được dân sự hóa, hẳn nhiều người còn nhớ nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã bộc bạch thế này: “Có những cái vô lý, người sống đố kỵ nhau nên nó khổ liên quan đến người chết, trước đây coi như không thừa nhận nghĩa trang đó nên quân sự hóa mấy chục năm. Bây giờ thấy nó vô lý. Có một quyết định tuy trễ nhưng dù sao cũng rất tốt. Ông Nguyễn Tấn Dũng (thời điểm TT Nguyễn Tấn Dũng ký quyết định đưa nghĩa trang Quân đội VNCH ở Biên Hòa thành nghĩa trang dân sự Bình An-XB) đã làm tốt cái đó, làm hơn tôi cái đó, lúc tôi làm thì chưa làm được cái này, quyết định giao lại cho dân sự. Tôi cho quyết định đó là đúng”. Và vẫn còn cộm trong trí nhớ về một nghĩa trang ở thủ đô nước Mỹ mà tôi từng may mắn được ghé. Đó là Nghĩa trang Arlington ở Washington D.C, nơi an nghỉ hàng vạn binh sĩ của cả hai miền và hai phía trong cuộc nội chiến Nam Bắc Hoa Kỳ (1861-1863). Năm 1863, Tổng thống Mỹ Abraham Lincohn đã trực tiếp đến khánh thành nghĩa trang quốc gia này và để lại dòng chữ: Tất cả những tử sĩ ở đây đều là người Mỹ. Nước Việt ta có từ Đồng bào? Nghĩa là cùng một bọc. Thủy tổ Việt, dân Việt mình từng một bọc từ thuở hồng hoang Lạc Long Quân với bà Âu Cơ! Xuân Ba Nguồn: Fb Nguyễn Thông

Nợ công của Việt Nam sẽ vượt mức an toàn vào năm 2018, theo dự báo của Ngân Hàng Thế Giới (WB) nêu ra trong bản cập nhật tình hình kinh tế của Việt Nam công bố trong Tháng 7-2017. Nợ công, tức chính phủ Việt Nam đi vay để chi tiêu, từng được báo động tăng “chóng mặt” những năm gần đây. Không năm nào nguồn thu cho ngân sách đủ cho nhà nước chi dụng nên luôn luôn phải vay nợ. Theo các con số thông kê do Bộ Tài Chính của Việt Nam nêu ra, nợ công của Việt Nam năm 2016 chiếm 63.7% GDP. Năm 2017 dự trù lên đến “đỉnh” là 64.8% GDP rồi sau đó nợ công sẽ bắt đầu giảm từ năm 2018 (bằng 64.7% GDP), năm 2020 bằng 63.7% GDP. Nhưng muốn đạt được kết quả như vậy, Bộ Tài Chính Việt Nam cho rằng nền kinh tế phải tăng trưởng GDP ở mức từ 6.7 đến 7% năm nay và năm tới. Đó cũng là lý do người ta thấy mấy ngày qua, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thúc giục Ngân hàng Nhà nước thực hiện một số biện pháp để kích thích tăng trưởng kinh tế theo chỉ tiêu đã đề ra từ đầu năm, tức phải được 6.7%. Tuy nhiên, trong bản cập nhật tình hình kinh tế của Việt Nam Tháng Bảy 2017, WB lập lại dự báo mà họ từng đưa ra vào Tháng Tư trước đây là năm nay, kinh tế Việt Nam vẫn chỉ tăng trưởng được khoảng 6.3%. Vì vậy, năm nay, WB dự báo nợ công của Việt Nam sẽ “chạm trần” an toàn do nhà nước tự ấn định là 65% GDP và sang năm sẽ “vượt trần” lên tới khoảng 65.4% GDP. Thâm thủng ngân sách triền miên vì không năm nào số thu theo kịp được số chi trong khi các nhu cầu chi tiêu nội địa nuôi guồng máy và trả nợ nước ngoài vẫn cứ phình ra mãi. Theo đà phát triển kinh tế và đã nhận được các khoản viện trợ và ưu đãi tín dụng suốt hơn 20 năm qua, Việt Nam không còn được coi là nước nghèo mà đang sang mức “thu nhập trung bình thấp”. Bởi vậy, từ Tháng Bảy 2018, WB không còn cấp tín dụng ưu đãi cho Việt Nam như một nước thu nhập thấp. Nhật Bản, một trong những nhà tài trợ tín dụng ưu đãi chính yếu cho Việt Nam cũng cắt giảm dần các khoản cho vay ưu đãi và chuyển dần sang tín dụng theo thị trường, ít ưu đãi hơn. Con số nợ công của Việt Nam chính xác là bao nhiêu vẫn còn là con số mơ hồ trong khi phía chính quyền coi như bí mật nhà nước. Những loại nợ nào được gọi là nợ công tức nhà nước Việt Nam có trách nhiệm hoàn trả khoản vay cũng khác với quan điểm của nhà tài trợ. Bộ Tài Chính Việt Nam chỉ nhìn nhận nợ công bao gồm nợ của chính phủ, nợ được chính phủ bảo lãnh, nợ của chính quyền địa phương. Nhưng các nhà tài trợ quốc tế đều cho rằng nợ công phải bao gồm cả các khoản vay của các xí nghiệp quốc doanh. Quốc doanh là “con đẻ” của nhà nước, cầm tiền của nhà nước kinh doanh. Quốc doanh đi vay mà không trả thì nhà nước là “bố” phải có nghĩa vụ trả nợ cho “con”. Đó cũng là lý do tại sao năm 2010 tập đoàn đóng tàu Vinashin không trả nổi nợ nước ngoài, đáo hạn bị thúc nợ nhưng chính phủ Hà Nội từ chối trả thay vì doanh nghiệp “tự vay, tự trả” và nhà nước không có nghĩ vụ trả nợ đậy. Hồi Tháng Bảy 2015, WB cho hay nợ công của Việt Nam vào thời điểm này khoảng 2.35 triệu tỉ đồng, tương đương khoảng 110 tỉ đô la. Đây là con số cao hơn những gì người ta từng được thấy đề cập trước đó. Trên đồng hồ nợ công trên thế giới mà một bộ phận của báo tài chính The Economist lập ra trên mạng, nợ công của Việt Nam vào ngày 16/7/2017 là $94,854,098,361. Dựa trên dân số là 92,056,721 thì mỗi người Việt Nam bất kể già trẻ lớn bé mỗi người phải gánh một khoản nợ là $1,039 đô la. Nhiều phần, The Economist căn cứ vào các con số của phía Việt Nam để công bố. Báo chí tại Việt Nam giữa năm ngoái cho hay, mỗi tháng Việt Nam phải dành ra số tiền khoảng hơn 1 tỉ đô la để trả nước nước ngoài. Vì ngân sách thiếu hụt, chính quyền phải đưa kế hoạch vay thêm 20 triệu đô la vừa để trả nợ vừa để “đảo nợ” tức những khoản vay đáo hạn mà không có khả năng thanh toán, đồng thời bù đắp các khoản bội chi. Nguồn: VOA

Cái chết của Lưu Hiểu Ba giải Nobel Hòa Bình 2010, nhà ly khai hàng đầu ở Trung Quốc vẫn để lại nhiều dư âm xúc động trên báo chí Pháp, đặc biệt nhật báo Le Monde đã dành nhiều trang bài để nói về nhà đấu tranh vì dân chủ này. Xã luận của nhật báo Le Monde chạy tựa : « Lưu Hiểu Ba và sự lãnh đạm của phương Tây ». Dân Hồng Kông tưởng niệm Lưu Hiểu Ba. Ảnh 15/07/2017. Reuters Mở đầu bài viết, le Monde nhắc lại vào năm 2008 khi chọn đặt tên cho cương lĩnh đấu tranh vì dân chủ ở Trung Quốc là « Hiến Chương 08 », nhà ly khai Lưu Hiểu Ba và các bạn bè ông muốn có sự liên tưởng tới bản « Hiến Chương 77 » nổi tiếng do nhà ly khai của Cộng Hòa Séc, Vaclav Havel soạn thảo năm1977. So sánh với các nhà đấu tranh vì tự do dân chủ nổi tiếng trên thế giới, Le Monde nhận thấy, Vaclav Havel cũng giống như Lưu Hiểu Ba đã phải ngồi tù nhiều năm vì một bản hiến chương, nhưng rồi ông đã trở thành tổng thống. Đến Nelson Mandela, một biểu tượng đấu tranh vì tự do và quyền con người, cũng đã trở thành lãnh đạo đất nước Nam Phi sau 27 năm bị giam cầm. Giống như Mandela, Lưu Hiểu Ba được trao giải Nobel Hòa Bình khi đang ở trong tù. Nhưng chỉ có cái chết mới giải thoát được ông khỏi vòng giam cầm của chế độ Cộng Sản Bắc Kinh. Le Monde nhận thấy có điểm khác biệt rõ rệt giữa số phận của Lưu Hiểu Ba với những nhà đấu tranh nổi tiếng khác. Vaclav Havel, Nelson Mandela hay Andrei Sakharov thì được các chính phủ dân chủ trên thế giới quan tâm đấu tranh liên tục đòi tự do cho họ. « Không có một cuộc gặp cấp cao hay hội nghị quốc tế nào mà tên của họ không được nhắc tới. Nhiều cuộc thương lượng ở cấp cao nhất đã từng diễn ra để đòi tự do, cải thiện điều kiện giam giữ cho họ hay thậm chí có cả những cuộc mặc cả trao đổi », Le Monde nhấn mạnh. Tuy nhiên với trường hợp Lưu Hiểu Ba thì khác. Gần đây nhất, tại thượng đỉnh G20 diễn ra trong hai ngày 07 và 08/07 ở Hambourg, Đức, vấn đề Lưu Hiểu Ba được né tránh khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng có mặt ở đó. Tờ báo nhắc thêm sự kiện trong cuộc họp báo chung giữa tổng thống Pháp và Mỹ tại Paris, được một nhà báo Trung Quốc đặt câu hỏi về ấn tượng của họ đối với ông Tập Cận Bình, ông Macron thì gọi đó là « một trong những lãnh đạo lớn của thế giới » còn ông Trump thì tán dương đó là « một người bạn, một lãnh tụ tài năng, một người rất tốt ». Nhưng cả hai không đả động một lời nào về cái chết của giải Nobel Hòa Bình trong khi bị giam cầm. Mặc dù sau đó tổng thống Pháp đã có vài dòng trên Twitter bày tỏ cảm xúc về cái chết của nhà ly khai. Ngoại trưởng Mỹ thì cũng kêu gọi Bắc Kinh để bà Lưu Hà vợ góa của Lưu Hiểu Ba được tự do ra nước ngoài. Xã luận của Le Monde ghi nhận, trong tất cả các phản ứng từ phương Tây về cái chết của Lưu Hiểu Ba, người ta tránh nói đến nhân quyền, hay bản án phi nhân đạo của chính quyền Trung Quốc đối với những nhà đối lập . Le Monde bình luận : « Đó là hành động thiếu tư cách đạo đức và là một sai lầm chính trị. Chủ tịch Tập đã cố công thể hiện vai trò cường quốc kinh tế đang lên. Ông ta cũng cố tỏ ra là một đồng minh của châu Âu trên mặt trận khí hậu, một nhân tố đáng kể trong các cuộc đàm phán thương mại, ông ta có thể làm tất cả những điều đó nhưng đồng thời phải tôn trọng cuộc sống của những công dân của nước mình dám đấu tranh vì tự do. Các nước phương Tây có trách nhiệm nhắc nhở ông Tập điều đó. Điều tối thiểu giờ đây là phương Tây đấu tranh đòi tự do cho bà Lưu Hà để bà được lựa chọn nước bà đến ». Theo vi.rfi.fr

Thống kê năm 2016, Việt Nam có 1,1 triệu người trong độ tuổi lao động, nhưng bị thất nghiệp. Trong đó, nhóm có trình độ đại học trở lên thất nghiệp cao nhất với hơn 220.000 người. Tiếp đến là cao đẳng 122.000 người và trung cấp chuyên nghiệp 73.800 người. Đề án của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Việt Nam có mục tiêu đưa 54.000 lao động tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp ra nước ngoài làm việc. Ảnh: tamsugiadinh.vn Đó là thực trạng đáng buồn cho nguồn nhân lực được gọi là “chất lượng cao” của nước nhà. Thế nhưng, thay vì giảm quy mô đào tạo, hướng đến việc nâng cao chất lượng phù hợp thì số sinh viên đại học lại gia tăng ngót nửa triệu cho niên khóa 2011-2015. Diễn biến theo chiều hướng lo ngại này được dự báo là sẽ khiến số lượng cử nhân thất nghiệp tiếp tục gia tăng theo hướng trầm trọng hơn. Để khắc phục tình trạng này, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Việt Nam đang xây dựng dự thảo “Đề án đưa lao động có chuyên môn kỹ thuật đi làm việc ở nước ngoài từ nay tới năm 2020 và định hướng tới năm 2025”. Đề án được coi là tìm hướng đi cho số lao động có trình độ đại học, cao đẳng đang thất nghiệp có cơ hội tham gia các chương trình xuất khẩu lao động (XKLĐ), tìm việc làm. Trọng tâm của đề án này là đưa sinh viên Việt Nam sang làm các nghề về y tá, điều dưỡng tại Nhật Bản, Đức; làm về cơ khí, công nghệ thông tin tại Nam Hàn và một số thị trường mới như Slovakia, Séc... Theo dự thảo, tổng kinh phí thực hiện kế hoạch này là hơn 1.300 tỉ đồng lấy từ ngân sách nhà nước, với kỳ vọng là sẽ đưa hơn 54.000 lao động tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp thất nghiệp ra nước ngoài làm việc. Dư luận đang bàn thảo về kế hoạch nói trên và cho rằng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội chỉ nên coi đây là giải pháp tình thế vì về lâu dài, phải cải thiện chất lượng đào tạo; khắc phục những hạn chế trong công tác hướng nghiệp do thiếu chủ động trong dự báo từ thị trường lao động. Quan trọng nhất là cải cách hệ thống giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, mục tiêu của đề án là thiếu khả thi. Ví dụ ở Đức, hiện mới có khoảng 200 lao động Việt Nam và 3 năm tới nâng lên 10 ngàn lao động tại Đức là bất khả thi. Ngoài ra, để được cấp thị thực làm việc ở Đức, lao động phải đạt trình độ tiếng Đức khá và có ít nhất 2 năm kinh nghiệm làm việc sau khi tốt nghiệp. Trong khi đó, đa số sinh viên ra trường bị thất nghiệp ở Việt Nam tập trung nhiều ở lãnh vực xã hội nhân văn. Đó là chưa nói đến văn bằng đại học của Việt Nam chưa được quốc tế công nhận một cách rộng rãi. Một chuyên gia trong lãnh vực đào tạo nhân lực nhận định, các ngành nghề được phê duyệt trong đề án chủ yếu thuộc khối kỹ thuật như kỹ sư công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông... Nhưng theo dự báo đến 2020, Việt Nam thiếu hụt khoảng 100,000 ứng viên công nghệ thông tin. Điều đó cho thấy trong nước cũng đang rất thiếu lao động chất lượng cao. Qua đề án đưa những lao động có chuyên môn đi lao động nước ngoài, cho thấy có một sự mâu thuẫn trong kế hoạch. Nếu thực sự là lao động chất lượng thì họ đã có thể tìm được việc làm ngay trong nước. Bỏ ra 1,300 tỷ đồng để đào tạo gấp rút những sinh viên thất nghiệp này liệu có giúp họ đáp ứng được những yêu cầu làm việc gắt gao, khi mà bốn năm đào tạo trên giảng đường đại học đã không đủ trang trải kiến thức và kinh nghiệm cho họ kiếm một công việc dù là đơn giản ở quê nhà? Từ đề án nói trên, cho người ta nhìn thấy rõ mặt trái của nền giáo dục Việt Nam. Hệ lụy từ thực tế này đang gây ra cho xã hội nhiều hậu quả khôn lường. Bởi sản phẩm của các trường đại học không phải hàng hóa, dịch vụ đơn thuần chính là đào tạo con người cho đất nước thời cạnh tranh, hội nhập toàn cầu. Sự lãng phí cả thời gian và tiền bạc của tuổi trẻ, của mỗi cá nhân và gia đình sẽ là rất lớn. Những hệ lụy xã hội nảy sinh từ câu chuyện thất nghiệp đồng nghĩa với thất vọng, hụt hẫng của những cử nhân phải đi làm công nhân, chạy bàn ở quán ăn, quán cà-phê, bán sim điện thoại, bán hàng đa cấp, hay bán hoa quả, bán trà thuốc ngoài vỉa hè, lao động chân tay khó mà kể xiết. Theo cái nhìn kinh tế, hơn 220 nghìn cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp là tín hiệu xấu cho quốc gia vì chất lượng giáo dục và năng lực cạnh tranh của Việt Nam sẽ chỉ tụt hậu so với các nước trong vùng. Nếu quy mô đào tạo đại học cứ tiếp tục phình ra trong khi chất lượng không được cải thiện, cái giá lớn nhất phải trả chính là sức cạnh tranh của cả quốc gia bị sụt giảm, nguy cơ tụt hậu, bẫy thu nhập trung bình sẽ ngày càng hiển hiện. Suy cho cùng, sự lãng phí lớn nhất của một dân tộc, một quốc gia chính là lãng phí nguồn nhân lực. Việc dư thừa lao động trình độ cao không những là sự lãng phí nguồn lực cho nền kinh tế Việt Nam mà còn là những lãng phí cho nguồn lực xã hội phải chi trả để đào tạo cho những cử nhân, thạc sĩ này. Theo http://www.viettan.org

Luật Khoa tạp chí lược dịch từ Don’t gawk at pictures of jailed Nobel laureate Liu Xiaobo on his deathbed. Read his words – tác giả Emily Rauhala – Báo Washington Post ngày 11/7/2017. Liu Xiaobo (Lưu Hiểu Ba), nhà văn và nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc, là một người tràn đầy tính nhân bản. Từng là một thành viên lãnh đạo của phong trào sinh viên Thiên An Môn, ông đã sống một phần lớn đời mình trong lao ngục. Ngay tại cái đất nước mà ông mong mang đến sự thay đổi, ông đã trở thành người tù của chế độ. Thế nhưng, từ trại cải tạo lao động và nhà giam, trong những ngày tháng bị sách nhiễu, theo dõi, ông vẫn miệt mài viết. Ông viết một cách hùng hồn về những yêu cầu thay đổi đất nước. Nhưng ông cũng viết rất nhiều thư, và thơ tình cho vợ. Khi ông được trao giải thưởng Nobel Hòa Bình 2010, thì đó cũng là lúc ông bắt đầu bản án tù 11 năm vì đã cổ súy, bằng những bài viết, cho cải cách dân chủ và nhân quyền. Đêm trao giải, một chiếc ghế trống được đặt trên sân khấu, và một nữ diễn viên Norway đã đọc bài diễn từ mà ông đã chuẩn bị trước phiên tòa xử mình năm 2009. “Tôi không có kẻ thù, và không thù hận ai,” ông đã viết như thế. Và giờ đây, ông đang hấp hối. 61 tuổi và vẫn đang trong tù, người Trung Quốc duy nhất từng đoạt giải Nobel Hòa Bình đang trong giai đoạn ung thư gan thời kỳ cuối, và phải trải qua những ngày cuối đời trước những ánh mắt theo đõi của nhân viên an ninh cùng các máy quay. Trong một đoạn phim được đăng trên mạng tuần trước, chính quyền đã trưng ra hình ảnh ông tập thể thao trong tù, và một số đoạn có các bác sĩ khám chỗ này chỗ kia. Đoạn video cho thấy, ông hình như không biết là mình đang bị ghi hình. Và vì ông là một người tù, lẽ dĩ nhiên là nó đã được quay mà chả cần xin phép ông. Ngay trong cuối tuần qua, chính phủ Trung Quốc đã cho phép hai vị bác sĩ nước ngoài – một Mỹ, một Đức – đến thăm ông. Trong khi các bác sĩ Trung Quốc đã tuyên bố ông quá yếu để có thể chuyển ra nước ngoài điều trị, hai vị bác sĩ ngoại quốc kia lại không đồng ý với điều đó. Và mới ngay hôm qua, lại có thêm một đoạn phim ngắn nữa xuất hiện. Những người mặc áo choàng của nhân viên phòng xét nghiệm đang lăng xăng vây quanh ông, còn ông thì nằm đó, trên giường bệnh của mình, bất động, gầy gò và hốc hác. Đoạn phim chỉ đủ dài để nghe được lời cảm ơn của vị bác sĩ người Đức gửi đến chính phủ Trung Quốc, là đã cho phép họ ghé thăm ông. Đại Sứ quán Đức lập tức đưa ra một bản tuyên bố về đoạn phim trên, ngay trong ngày. Và họ đã bày tỏ thái độ rất bất bình khi chính quyền Trung Quốc đã quay lén một buổi chẩn đoán của bác sĩ, hoàn toàn đi ngược lại ý nguyện mà các bên đã đồng ý trước đó. Tệ hại hơn, phía Trung Quốc đã cung cấp đoạn băng đó cho các cơ quan truyền thông nhà nước. Bản tuyên bố của ĐSQ Đức còn nhận định, “có vẻ là các cơ quan an ninh (Trung Quốc) mới là những người đang lèo lái quy trình điều trị này, chứ không phải là các bác sĩ chuyên môn”. Nhưng đó chính là điều họ muốn làm. Với mỗi đoạn thông báo cụt ngủn và cộc lốc về bệnh tình của ông, và với từng đoạn băng quay lén bị rò rỉ, những kẻ đã giam giữ Liu Xiaobo chừng ấy năm trời giờ đang tìm cách “đạo diễn” những ngày cuối cùng của ông theo ý họ. Họ muốn biến ông từ một nhà văn tài cán, một nhà phê bình dữ dội, một người chồng, một người bạn, trở thành một kẻ xa lạ và bệnh tật, một thứ thấp kém. Nhưng hơn bất kỳ ai, Liu Xiaobo hiểu rõ, ngôn từ là bất diệt. “Tôi mong mình sẽ là người tù nhân chính trị cuối cùng trong công cuộc trù dập người bất đồng chính kiến – một loại văn tự ngục thời nay – mà chính quyền đã tiến hành triền miên ở Trung Quốc, và rằng từ nay sẽ không còn ai bị bỏ tù vì thực thi quyền tự do ngôn luận của mình nữa.” Ông đã viết như thế trong bài diễn từ năm 2009, và nó đã được đọc ở Norway trước chiếc ghế trống dành cho ông. “Quyền tự do biểu đạt là nền tảng của nhân quyền, là nguồn cội của tính nhân bản, và là người mẹ vĩ đại của sự thật. Bóp nghẹt tự do ngôn luận là dẫm đạp lên nhân quyền, dập tắt nhân tính, và ép chết sự thật.” Thế nên, chúng ta chớ nên nhìn vào những hình ảnh của Liu Xiaobo trong nhà lao bệnh viện nữa, mà hãy tìm đọc những gì ông đã viết. Hãy đọc tuyển tập thơ về sự kiện Thiên An Môn, Niệm niệm Lục tứ. Hãy tìm đến tuyên ngôn chính trị của ông, Hiến chương 08, vì nó mà ông đã bị tống vào tù. Hãy đọc những gì đã được xướng lên ở Oslo vào đêm trao giải Nobel Hòa Bình năm đó. Và, hãy đọc những gì mà ông đã viết cho người bạn đời của mình, bà Liu Xia. Những thông điệp ông viết rất đáng được lắng nghe. Không có kẻ thù, không có thù hận. *** “Cho Hà, một lá thư thôi cũng đủ để anh thoát thai và đối mặt em để nói như cơn gió vừa thổi qua bóng đêm dùng chính máu nó để viết lời thơ huyền bí nhắc nhở anh lời này là lời cuối” – Trích Một lá thư thôi cũng đủ, Liu Xiaobo gửi vợ, Liu Xia (Lưu Hà) năm 2000 Theo /luatkhoa.org

“…Đối phó với âm mưu thâm độc của nhà cầm quyền cộng sản này, nếu chỉ vận động đòi hỏi quốc tế can thiệp là chưa đủ. Cần phải có sự chung sức đóng góp vật chất của đồng bào trong và ngoài nước về tài chính…” ******   Bản án nào là dã man đối với những người đấu tranh bất đồng chính kiến theo cách ôn hoà ở Việt Nam? Bản án nào cũng dã man cả.   Chỉ những phát biểu, phê phán về đường lối chính sách hay hành động của những người thi hành công vụ mà bị kết án tù chỉ có một chế độ dã man mới làm như vậy. Nhưng bản án dã man nhất không phải là bản án mà năm tù có đến 2 con số. Bản án dã man nhất của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam với người bất đồng chính kiến là bản án từ 4 đến 6 năm tù. Đây là nói chuyện ở thời điểm bây giờ với những người đấu tranh có tên tuổi. Ở mức án 4 đến 6 năm người tù nhân chính trị ấy không có một cơ hội nào hết, anh hay chị ta thường phải ở đến hết án tù. Những cuộc vận động thả tự do của quốc tế thường kéo dài, đầu tiên những tổ chức nhân quyền lên án, gửi hồ sơ đến các nghị sĩ hay các bộ phận theo dõi nhân quyền của quốc gia nào đó có quan hệ với Việt Nam. Rồi hồ sơ ấy được nghiên cứu và gửi tới bộ ngoại gia nước đó. Phải đến khi nào có dịp gặp gỡ ,tuỳ theo tình hình thực tế, bộ ngoại giao nước đó sẽ đưa ra yêu cầu, phía nhà cầm quyền Việt Nam sẽ dùng dằng tìm cách trì hoãn để trục lợi nào đó từ yêu cầu của các quốc gia khác...những trình tự thủ tục đó kéo dài đến vài năm. Cuối cùng thì cũng đến gần thời hạn hết án tù của người bất đồng chính kiến. Chúng ta theo dõi, thấy đa phần những trường hợp được dư luận trong và ngoài nước kêu gọi thả tự do, có mức án từ 4 đến 6 năm đều không có hiệu quả. Đó là do những nguyên nhân trên. Ngoài nhà văn Trần Khải Thanh Thuỷ, tất cả những người ở mức án ấy như Trần Vũ Anh Bình, Việt Khang...đều phải ở trọn án tù giam. Khi những người bất đồng chính kiến trở về từ nhà tù trong khoảng 4 đến 6 năm cách biệt xã hội, họ phải mất một thời gian để bắt nhịp lại cuộc sống và các sự kiện chính trị. Trong đó có người vì cuộc sống đã rời bỏ hẳn cuộc đấu tranh. Ở mức án dài từ 7 năm đến 20 năm, những người đấu tranh bất đồng chính kiến có một chút hy vọng, đó là đi chữa bệnh ở nước ngoài hoặc về nhà chữa bệnh. Mức án dài đủ để cuộc mặc cả, đôi co của nhà cầm quyền với quốc tế có thời gian. Trong số này gần đây có Tạ Phong Tần , Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn Văn Hải, Đặng Xuân Diệu....rõ ràng con số án tù từ 7 năm trở lên được điều đình đi nhiều hơn, tuy nhiên thì họ cũng phải chịu những năm tháng tù khá dài vì quá trình vận động hiệu quả cũng phải mất từ 4 đến 5 năm. Ở trường hợp Trần Huỳnh Duy Thức với bản án 16 năm, anh Thức đã không chọn đi ra nước ngoài chữa bệnh, anh chọn cách ở lại. Đó là anh chọn chứ không phải cuộc vận động đấu tranh cho tự do của anh không có hiệu quả gì. Nhưng cũng có khi bản án dài lại rất ác độc cho những người không được dư luận quan tâm và với những người không chịu rời đi như anh Trần Huỳnh Duy Thức. Đi ra nước ngoài hay ở lại Việt Nam trong tù là tuỳ quyết định của từng người, khó có thể nói như thế nào là đúng, thế nào là sai. Ví dụ như trường hợp đơn thân nuôi con nhỏ thì việc đi ra nước ngoài là việc hoàn toàn nên nghĩ đến. Hiện nay ở hải ngoại, có nhiều tổ chức đấu tranh về nhân quyền cho Việt Nam, đấu tranh đòi tự do cho những người bất đồng chính kiến ở Việt Nam đang bị cầm tù. Nổi bật nhất có tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng ở Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển, chuyên gia nhân quyền Vũ Quốc Dụng ở Veto, các tiến sĩ của diễn đàn 21 như Dương Hồng Ân, Vũ Ngọc Yên và tổ chức Việt Nam Canh Tân Cách Mạng Đảng, gọi tắt là Việt Tân. Ngoài ra cũng có những tổ chức, cá nhân khác của người Việt ở khắp nơi trên thế giới như Voice của luật sư Trịnh Hội. Những tổ chức và cá nhân này đều có kinh nghiệp tiếp xúc vận động với chính giới của các nước tiến bộ. Họ đều có những thành công trong việc tạo sức ép đòi thả tự do cho các tù nhân lương tâm từ trước đến nay. Những thân nhân của những tù nhân bất đồng chính kiến nên tìm cách tiếp xúc và nhờ giúp đỡ ở những tổ chức trên, bởi sự trực tiếp của thân nhân liên hệ với các tổ chức này nhờ giúp đỡ sẽ thuận tiện hơn cho các tổ chức khi họ tiếp xúc với cơ quan phụ trách nhân quyền ở các nước. Một điều đáng tiếc cũng cần phải nói rõ ở đây, có một số cá nhân và tổ chức không đủ năng lực và kinh nghiệm, cũng như không có những mối quan hệ hiệu quả với chính khách quốc gia nào đó. Nhưng muốn độc quyền vận động cho tù nhân nào đó, khiến cho việc vận động thả tự do gặp nhiều hạn chế. Cá biệt có khi hướng đi của họ không phù hợp với cách làm việc và quan điểm của những chính khách các quốc gia kia, dẫn đến bất lợi cho tù nhân lương tâm. Cuối cùng thì dã man hơn cả, là cộng sản Việt Nam biết rõ những cuộc vận động thế này, nên chúng luôn nâng con số những người bị bắt lên nhiều hơn, đưa những bản án cao hơn để những cuộc vận động tự do trở thành quá tải. Ví dụ những trường hợp cần ưu đãi để đấu tranh vì là bà mẹ đơn thân nuôi con nhỏ, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đã bắt giữ và xét xử điển hình là 3 trường hợp  là Nguyễn Minh Thuý, Trần Thuý Nga và Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, cả ba đều đang nuôi con nhỏ từ hai cháu trở lên. Khiến cho những cuộc vận động đang tập trung vào người này, lại phải gánh thêm trường hợp khác, dẫn đến phân tán và có khi mâu thuẫn giữa các tổ chức đấu tranh nhân quyền vì không biết tập trung ưu tiên cho trường hợp nào. Chẳng hạn ngay cả tổ chức Việt Tân đến giờ cũng quá tải vì thành viên của họ bị bắt giữ khá nhiều, chuyện tập trung đòi tự do cho thành viên của họ thôi cũng đã nặng nề. Những tổ chức nhân quyền cũng bị sức ép từ dư luận, trách cứ họ tại sao vận động cho người này mà không vận động mạnh cho người kia. Dư luận tuỳ theo tình cảm của họ đòi hỏi nhân vật nào mà họ quý mến phải xứng đáng được vận động ưu tiên hơn cả, Từ đó sinh ra oán thán, đố kị lẫn nhau. Việc cộng sản bắt người để mặc cả với quốc tế và dư luận, tổ chức nhân quyền đòi hỏi thả tự do như một cái vòng tròn , diễn ra suốt bao nhiêu năm nay và chế độ cộng sản luôn thắng thế, dù có thả tự do ra nước ngoài một số người, nhưng nhìn chung cộng sản Việt Nam vẫn làm chủ được cuộc chơi. Đối phó với âm mưu thâm độc của nhà cầm quyền cộng sản này, nếu chỉ vận động đòi hỏi quốc tế can thiệp là chưa đủ. Cần phải có sự chung sức đóng góp vật chất của đồng bào trong và ngoài nước về tài chính cho những trường hợp bị kết án tù phải ở đủ thời gian, giúp cho những trường hợp này có điều kiện vật chất để yên tâm về mặt gia đình, không ảnh hưởng đến chí khí trong khi bị giam cầm. Hiện nay  tình trạng vận động tài chính này cũng tuỳ hứng, tuỳ theo cảm hứng hay quan hệ thân tình tuỳ thuộc ảnh hưởng của người được giúp đỡ. Nên dẫn đến có trường hợp tuy không tốn nhiều tâm huyết, công sức đấu tranh nhưng lại có ưu điểm biết lăng xê, quảng bá mình đã nhận được nhiều giúp đỡ. Còn nhiều người do không thích hoặc không biết cách phô diễn những việc mình làm, lại nhận được quá ít sự quan tâm khi họ gặp vấn đề. Những người đấu tranh cho dân chủ, những người đấu tranh cho nhân quyền và những người ủng hộ những người đấu tranh nên có những nhận định, đánh giá thực chất về hiện trạng, mức độ tình hình một cách thẳng thắn. Như thế mới có được những bước đi chính xác và lâu dài, hiệu quả. Người Buôn Gió nguoibuongio1972.blogspot.com

Hôm qua 29/6/2017, Tòa án tỉnh Khánh Hòa xử sơ thẩm, phạt Blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh (Mẹ Nấm) 10 năm tù về tội “Tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88 Bộ luật hình sự. Mẹ Nấm là người phụ nữ yếu đuối, đang nuôi 2 con nhỏ, chỉ vì viết bài thể hiện quan điểm của mình trên trang Facebook cá nhân, mà bị xử phạt 10 năm tù giam là quá dã man và oan ức. Đây là mức án nặng nhất từ trước đến nay đối với người bị truy tố theo Điều 88 Bộ luật hình sự mà tôi biết. Qua bản án này, chính quyền muốn răn đe những Blogger có quan điểm trái ngược với chính quyền. Mẹ Nấm được phu nhân tổng thống Mỹ Melania Trump trao giải thưởng “Phụ nữ quốc tế dũng cảm năm 2017”, nhưng bị phạt 10 năm tù giam. Đây được xem là một cái tát rất mạnh vào mặt Đệ nhất phu nhân tống thống Mỹ. Bản án này sẽ bị dư luận và cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ, vì nó quá man rợ, đi ngược lại các giá trị nhân quyền của nhân loại ! Theo FB Đôn An Võ

Sau khi ngân hàng quốc tế và quỹ tiền tệ quốc tế ngừng cho Việt Nam vay lãi suất ưu đãi, thúc hối Việt Nam phải trả các khoản nợ đúng hạn. Nhà cầm quyền Việt Nam lập tức có những hành động trấn áp nhân quyền một cách cố tình gây chú ý của quốc tế. Ví dụ như vụ gần đây nhất là tước quốc tịch Việt Nam của giáo sư Phạm Minh Hoàng và trục xuất ông khỏi Việt Nam ngay khi chủ tịch nước ký lệnh tước quốc tịch. Đây là một vụ việc trắng trợn, vô nhân đạo mà nhà cầm quyền Việt Nam làm một cách có chủ ý rõ ràng. Chúng ta đều thấy rằng giáo sư Phạm Minh Hoàng từ khi ra tù đã mấy năm, ông về nước sinh sống từ năm 2000. Gần 20 năm sống ở quê hương, cuộc sống và gia đình ông đã gắn bó tại quê nhà. Giá như nhà cầm quyền tước quốc tịch ông lúc xử tù mấy năm trước lại đi một lẽ. Đằng này đợi đến mấy năm sau, tưởng mọi thứ yên bình thì họ ra quyết định tước quốc tịch Việt Nam của ông. Ngay sau đó họ nhanh chóng dùng vũ lực bắt cóc ông và tống ông lên máy bay. Một chuỗi hành động phi nhân tính, phi luật pháp được họ công khai thực hiện là nhằm ý đồ cho quốc tế thấy họ, như thể nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam sẵn sàng học theo Bắc Hàn ăn vạ quốc tế. Liên tiếp chưa đầy nửa năm, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam bắt hàng loạt những người hoạt động ôn hoà, trong đó có những phụ nữ đơn thân nuôi con nhỏ. Một sự chưa từng có trong lịch sử cộng sản Việt Nam, lẽ ra phải dấu việc bắt giữ thì một trang dư luận viên của chính phủ là trang Vietnamthoibao.org còn thống kê số người bị bắt do bất đồng chính kiến. Tất cả nói lên một điều, cộng sản Việt Nam đang bế tắc trong quan hệ với phương Tây và đang làm mình mẩy để gây chú ý. Không có gì đổi chác, nhà cầm quyền buộc dư luận quốc tế áp lực lên những nguyên thủ quốc gia của họ , để khi gặp gỡ tiếp xúc, những nguyên thủ quốc gia này phải cất tiếng nhắc nhở Việt Nam vi phạm nhân quyền. Qua đó chính khách Việt Nam có cái để mà nói chuyện xin xỏ, nhờ vả. Sự khó lường của Trump khiến nhà cầm quyền Việt Nam tạm gác bỏ trò chơi trao đổi nhân quyền với Mỹ, đổi lại họ chuyển hướng sang Châu Âu. Vì thế,  nếu chú ý thì những người bị bắt bớ và đối xử tàn bạo gần đây đều là những người từng có quan hệ  hoặc dính dáng đến các toà đại sứ Châu Âu. Cũng như việc nhà cầm quyền Việt Nam đàn áp giáo dân, đánh đập giáo dân và linh mục Công Giáo do ảnh hưởng của Vatican tại châu Âu rất lớn. Một phần nguyên nhân nữa là chủ trương xây dựng quyền lực của đảng CSVN của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, là một kẻ giáo điều bảo thủ, ông Trọng căm thù sự tư do, dân chủ từ những đòi hỏi của người dân. Dưới thời ông Trọng làm tổng bí thư, xuất hiện nhiều dư luân viên cuồng tín hơn bao giờ hết, những vụ dư luận viên thẳng tay đánh người đấu tranh đều được công an bảo vệ, che đỡ. Từ khi ông Trọng có nhiều quyền lực, các cuộc đàn áp ngày càng dã man đã khiến làn sóng dân chủ, phong trào dấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo xuống đi trông thấy, các hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự đều bị bóp nghẹt và giảm đi rất đáng kể. Cho đến nay nhiều hội đoàn, nhóm chẳng còn thấy hoạt động mạnh như trước, có nhóm im bặt hoàn toàn. Sử dụng đàn áp và bắt bớ để làm con bài trong quan hệ với phương Tây đã thành lỗi thời, hoặc những kẻ cầm quyền bây giờ chưa đủ trình độ để chơi những lá bài như vậy. Tuy nhiên dù không đạt được thoả thuận với phương Tây, cộng sản Việt Nam cũng thành công đáng kể trong việc làm giảm đi nhiều những hoạt động của các nhóm , tổ chức xã hội dân sự. Nhưng thành công ấy, chỉ có lợi cho cá nhân những kẻ thích độc tài, thích quyền lực tuyệt đối như Nguyễn Phú Trọng. Còn thiệt hại cho đất nước khá lớn, vì ảnh hưởng đến chuyện hợp tác với các cường quốc kinh tế tiến bộ. Đảng cộng sản Việt Nam cần phải có một tư duy mới rộng rãi và thoáng hơn để tạo ra những quan hệ với các cường quốc, làm tiền đề cho đất nước phát triển. Việc đặt trong tâm vào chuyện dùng bạo lực để  củng cố chế độ độc tài, sống bằng cách bán tài nguyên , phần tài sản của nhà nước cho những nhà đầu tư ở một vài nước châu Á lân cận không phải là giải pháp lâu dài. Muốn thế trung ương đảng CSVN cần phải sớm loại bỏ Nguyễn Phú Trọng, vật cản lớn nhất trong quá trình phát triển đất nước. Đối với những nhà hoạt động đấu tranh ở Việt Nam, cũng nên nhận ra rằng khi phong trào phát triển, có những hoạt động mạnh mẽ cũng là lúc chính phủ Việt Nam vay được tiền nước ngoài nhiều,  và cũng có nhiều những hoạt động ngoại giao giữa Việt Nam và các cường quốc khác. Cho nên việc phong trào đấu tranh bị sút giảm không có gì đáng buồn, bởi theo lẽ nào đó nó cũng tỷ lệ với việc cộng sản Việt Nam đang vào thế khó khăn. Theo Người Buôn Gió - nguoibuongio´s blog

“Ai kiểm soát Biển Đông sẽ thống trị châu Á, và bất cứ ai thống trị châu Á sẽ thống trị thế giới”. (Alexander Vuving, “Trung Quốc sẽ làm gì ở Biển Đông”, Đại sử ký Biển Đông, 21/2/2016). Trong báo cáo “Asia-Pacific Rebalance 2025: Capabilities, Presence, and Partnerships”, CSIS, January 19, 2016), các chuyên gia CSIS đã cảnh báo rằng Trung Quốc trỗi dậy là “thách thức chính” đối với Mỹ, và “đến năm 2030 thì Biển Đông hầu như sẽ trở thành cái ao của Trung Quốc” (“by 2030 the South China Sea will be virtually a Chinese lake”). Liệu Việt Nam và Mỹ có muốn điều đó không, và có thể làm gì để ngăn chặn điều đó? Biển Đông lại nổi sóng Đầu tháng 5/2014, Trung Quốc kéo dàn khoan khổng lồ HD-981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại Biển Đông, tạo ra khủng hoảng và bước ngoặt trong quan hệ Việt-Trung. Nếu sự kiện đó là “tập một” trong chiến lược giàn khoan (oil rig offenssive) thì những gì đang diễn ra có thể là “tập hai”, nhằm từng bước biến Biển Đông thành cái ao của Trung Quốc (nếu Mỹ và các nước khác hành động quá ít và quá chậm). Ngày 16/6/2017, Trung Quốc lại thông báo giàn khoan HD-981 “sẽ hoạt động ngay gần cửa Vịnh Bắc Bộ trong 3 tháng…” Trong khi HD-981 tiếp tục di chuyển xuống phía Nam thì Trung Quốc triển khai khoảng 40 tàu hải giám (và máy bay Y8) tại khu vực quanh bãi Tu Chính (Vanguard Bank) để ngăn cản Việt Nam triển khai dự án khai thác dầu Cá Rồng Đỏ (lô 136-3) cách Vũng Tàu khoảng 450km (trong vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam), do PetroVietnam hợp tác với Talisman (nay là Repsol của Tây Ban Nha). Theo Carl Thayer (UNSW) có khả năng xảy ra đụng độ trong những ngày tới. Lê Hồng Hiệp (ISEAS) cũng nhất trí: “Nếu Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ quyền của mình và tiếp tục thăm dò, thì đương nhiên sẽ xảy ra đụng độ với Trung Quốc”. Biển Đông lại nổi sóng và kịch bản cũ dường như đang được lặp lại, nhưng trong một bối cảnh mới khó dự đoán hơn, vì có nhiều ẩn số và biến số. Theo Bill Hayton (BBC, 26/6/2017), tướng Phạm Trường Long đã đến Tây Ban Nha trước khi đến Việt Nam (có lẽ để yêu cầu chính phủ Tây Ban Nha ép Repsol bỏ cuộc). Chưa biết Việt Nam sẽ nhượng bộ hay sẽ thách thức Trung Quốc. Lúc này có thể Trung Quốc chưa sẵn sàng làm liều, vì họ còn đang bận chuẩn bị Đại hội Đảng 19 (vào cuối năm nay) và đang triển khai chiến dịch lấy lòng người (Charm Offensive) để quảng cáo cho quốc sách “Một vành đai, Một con đường”. Trong khi đó, dư luận Việt Nam (và quốc tế) đang ồn ào về sự kiện tướng Phạm Trường Long (Phó Chủ tịch Quân ủy TW) và phái đoàn quân sự cấp cao Trung Quốc đến Hà Nội (18/6/2017) đã đột ngột bỏ về. Tại sao tướng Long đến rồi lại đột ngột bỏ về? Nguyên nhân gì làm quan hệ Việt-Trung căng thẳng? Liệu có dẫn đến xung đột hay không? Ý nghĩa của hợp tác chiến lược Viêt-Mỹ/Việt-Nhật? Và những biến số trên bàn cờ Biển Đông? Để làm rõ các câu hỏi đó, cần đặt chúng trong bối cảnh mới. Quan hệ Việt-Trung có nhiều vấn đề, nhưng tranh chấp Biển Đông vẫn là then chốt nhất, vì nó không chỉ liên quan đến quan hệ song phương Việt-Trung (như Trung Quốc muốn) mà còn liên quan đến nhiều nước khác ngoài ASEAN, đặc biệt là tam giác Mỹ-Trung-Nhật. Những biến chuyển trong quan hệ Viêt-Mỹ và Việt-Nhật gần đây đã tác động trực tiếp đến quan hệ Việt-Trung. Tại sao Phạm Trường Long đột ngột bỏ về? Sau hai chuyến đi Mỹ và Nhật (liền nhau) của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, với kết quả đạt được về kinh tế và an ninh, chắc chắn Trung Quốc khó chịu và phản ứng. Tại sao lần này Bắc Kinh lại cử tướng Phạm Trường Long (Fan Changlong) chứ không phải Dương Khiết Trì hay Trương Cao Lệ (như lần trước)? Có lẽ vì vấn đề cốt lõi trong chuyến đi Mỹ và Nhật của Thủ tướng Phúc là hợp tác quốc phòng. Tuy vấn đề thương mại (ký được hợp đồng $8 tỷ với Mỹ) cũng quan trọng, nhưng không quan trọng bằng thỏa thuận về quốc phòng. Về điểm này, tôi tán thành nhận xét của Lê Hồng Hiệp: “đáng chú ý là nội dung về hợp tác quốc phòng giữa hai bên, Việt Nam và Hoa Kỳ, cũng như Việt Nam và Nhật Bản, được nêu bật, đặc biệt là trong tuyên bố chung giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, hai bên thảo luận việc để tàu sân bay của Hoa Kỳ vào cảng Cam Ranh. Đây có thể là nguyên nhân chính khiến cho Trung Quốc không cảm thấy thoải mái, và rõ ràng là Trung Quốc muốn gây sức ép để Việt Nam không nghiêng quá gần về phía Hoa Kỳ hay Nhật Bản, vì Hoa Kỳ và Nhật Bản là những đối thủ cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc trong khu vực này”. (ISEAS, June 20, 2017). Hà Nội có biết trước là Bắc Kinh sẽ phản ứng không? Chắc chắn là biết. Nhưng Việt Nam bị mắc kẹt (như “catch-22”) giữa hai nước lớn, nên buộc phải cân bằng quan hệ trong tam giác Mỹ-Trung-Việt. Tuy không muốn làm mất lòng Trung Quốc, nhưng Việt Nam phải tăng cường hợp tác với Mỹ và Nhật vì lợi ích sống còn (cả kinh tế và an ninh). Vì vậy, Chủ tịch nước Trần Đại Quang phải đi thăm Trung Quốc (11-15/5/2017) trước khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi thăm Mỹ (29-31//2017). Đó là nước cờ “ngoại giao phòng ngừa” để cân bằng quan hệ với hai nước lớn, nhưng có thể không đủ để xoa dịu Bắc Kinh, vì lợi ích cốt lõi của hai bên khác nhau tới mức không thể dung hòa. Xã luận Thời báo Hoàn Cầu chỉ trích Việt Nam ngay khi tướng Long đến Hà Nội. Họ lớn tiếng kẻ cả khuyên ta “chọn bạn mà chơi”, ám chỉ Việt Nam không được xích lại quá gần Mỹ và Nhật (Global Times, May 18, 2017). Ngày 18/6/017, thượng tướng Phạm Trường Long cùng một đoàn sỹ quan cao cấp gồm tư lệnh mặt trận Phía Nam (Viên Dự Bách), Phó Tổng tham mưu trưởng Liên quân (Thiệu Nguyên Minh), Tham mưu trưởng Lục quân (Lưu Chấn Lập), Phó Tư lệnh Hải quân (Lưu Nghị), Phó Chính ủy Không quân (Tống Côn), và Đại sứ Hồng Tiểu Dũng, đã đến Hà Nội. Tướng Long đã gặp các lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước và Quân đội Việt Nam. Đây là lần đầu tiên từ sau chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Thường Vạn Toàn (3/2016), Trung Quốc cử một đoàn quân sự cấp cao như vậy đến Việt Nam, chắc không phải vô cớ. Theo New York Times (21/6/ 2017), Bộ Quốc phòng Trung Quốc thông báo chương trình Giao lưu Hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt-Trung lần thứ 4 đã bị hủy vì “những lý do liên quan đến sắp xếp” giữa hai nước. Nhưng nguyên nhân thực sự là tướng Long “đã tỏ ra giận dữ trong hội đàm kín” về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và hoạt động ngoại giao tích cực của Việt Nam với Mỹ và Nhật vừa qua. Tướng Long đã cắt ngắn chuyến thăm và rời Việt Nam tối 18/6 mà không công bố nguyên nhân. Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc tránh né không giải thích, trong khi báo chí chính thống của Việt Nam không đưa tin. Trong hội đàm chính thức với Việt Nam, tướng Long nhấn mạnh “toàn bộ các đảo ở Biển Nam Hải đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ thời thượng cổ”. Báo chí chính thống của Việt Nam cũng không đưa tin. (Vào lúc đó các báo đài bận kỷ niệm “ngày báo chí cách mạng” 21/6). Nguyên nhân căng thẳng Việt-Trung Hiện nay, Việt Nam đang đứng trước sức ép to lớn và thách thức nan giải, cả về kinh tế lẫn an ninh, buộc chính phủ phải đổi mới thể chế và điều chỉnh chiến lược nước lớn sang tư thế “tái cân bằng tích cực” (pro-active rebalancing). Muốn duy trì tính chính danh của chế độ trước cộng đồng quốc tế và cộng đồng dân tộc, khi dân chúng đã mất lòng tin và bất bình (vì kinh tế xuống dốc, ô nhiễm môi trường, chiếm dụng đất đai, vi phạm nhân quyền, và phụ thuộc Trung Quốc), Đảng buộc phải tuyên bố thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế (Nghị quyết TW5) chống tham nhũng và điều chỉnh quan hệ với các nước lớn, để tìm cách tháo gỡ khó khăn. Có ba nhóm vấn đề chính cần tháo gỡ. Thứ nhất, kinh tế tiếp tục suy thoái và tụt hậu, ngân sách thâm hụt (thu không đủ chi) vì nợ công quá lớn và nợ nước ngoài đến hạn, nếu không tái cơ cấu kinh tế một cách thực chất thì không thể chặn được đà này. Thứ hai, sau khi Mỹ rút khỏi TPP thì Việt Nam bị hẫng hụt, nếu không đổi mới thể chế và tăng cường hợp tác quốc tế (với Mỹ, Nhật và EU) thì không thể duy trì được tăng trưởng. Thứ ba, hầu như ai cũng muốn thoát Trung, vì đất nước phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc về kinh tế và chính trị nên ngày càng rủi ro và nguy hiểm cho độc lập và chủ quyền quốc gia. Nếu không điều chỉnh quan hệ với các nước lớn đồng thời tăng cường nội lực thì không thể thoát Trung được. Nếu Trung Quốc muốn “trùm chăn” từng nước láng giềng bằng quan hệ song phương để dễ bắt nạt thì các nước (ASEAN) phải tung chăn ra và liên kết lại để cùng đối phó (tại Biển Đông). Tuy Trung Quốc có thể dễ dàng bẻ gãy từng chiếc đũa, nhưng khó lòng bẻ gãy cả bó đũa. Nếu bó đũa ASEAN còn yếu, họ càng phải tăng cường liên kết ngoài ASEAN (với Mỹ, Nhật, Ấn, Úc). Xung quanh chuyến đi Mỹ và Nhật của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, có những động thái mới đáng chú ý, được phản ánh trong nội dung Tuyên bố Chung. Ngày 22-25/5/2017, Mỹ chuyển giao cho Cảnh sát Biển Việt Nam một tàu tuần duyên (lớp Hamilton, trọng tải 3250 tấn) và 6 xuồng tuần tra tốc độ cao (trong số 18 chiếc đã thỏa thuận). Ngày 2/6/2017, khu trục hạm USS John S. McCain đã đến Cảng Quốc tế Cam Ranh trong khi TNS John McCain dẫn đầu phái đoàn Ủy ban Quân lực Thượng viện (cùng Hạ viện Mỹ) đang thăm Việt Nam, đã gặp Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch. Sau đó TNS McCain đã đến Cam Ranh thăm tàu USS John S. McCain. Đó là một sự kiện mang ý nghĩa tượng trưng cao. Ngày 11-15/6/2017, tàu USS Coronado (LCS 4) lại đến Cảng Quốc tế Cam Ranh để thực hiện chương trình bảo dưỡng dự phòng viễn dương trong khuôn khổ “chuyến thăm kỹ thuật”. Một ngày không xa, người ta có thể thấy tàu sân bay Mỹ cập Cảng quốc tế Cam Ranh. Ngày 20/5/2017, tàu sân bay trực thăng JS Izumo (tàu chiến lớn nhất của Nhật) đã đến Cảng quốc tế Cam Ranh để tham gia chương trình “Đối tác Thái Bình Dương 2017” (PP17) tại Khánh Hòa. Cùng đến Cam Ranh để tham gia chương trình PP17 còn có tàu khu trục JS Sazanami của Nhật và tàu vận tải cao tốc USNS Fall River của Mỹ. Ngày 13/6/2017, tàu tuần dương JS Echigo của Nhật lại đến cảng Tiên Sa, Đà Nẵng để tham gia chương trình huấn luyện chung với Bộ tư lệnh Cảnh sát Biển Vùng 2 về phối hợp hoạt động trên biển. Nói cách khác, những hoạt động hợp tác hải quân nói trên là một sự răn đe đối với Trung Quốc. Liệu căng thẳng có dẫn đến xung đột? Việt Nam bị sức ép phải duy trì tốc độ tăng trưởng nên buộc phải tăng cường khai thác dầu khí tại Biển Đông, mặc nhiên sẽ đụng chạm tới cái mà Trung Quốc coi là lợi ích của họ. Trung Quốc sẽ tìm mọi cách ngăn cản các hoạt động này của Việt Nam. Vì vậy, sẽ không ngạc nhiên nếu mâu thuẫn Việt-Trung tăng lên khi Việt Nam tiếp tục khai thác dầu khí, và tăng cường hợp tác hải quân với Mỹ và Nhật, qua hai chuyến đi của ông Phúc. Có lẽ đây là nguyên nhân chính làm quan hệ Việt-Trung căng thẳng, và làm tướng Long bỏ về sớm. Tuy đây là “một chuyện chưa từng có tiền lệ” (theo lời ông Nguyễn Vinh Quang, cựu phó Đại sứ VN tại Trung Quốc), nhưng có thể Bắc Kinh đã tính toán từ trước, chứ không phải ngẫu nhiên. Việt Nam thăm dò, khai thác dầu khí trên thềm lục địa của mình là một việc chính đáng, không làm phức tạp thêm tình hình vì Việt Nam có chủ quyền ở đó theo Luật Biển của LHQ. Nhưng nếu Trung Quốc phản đối và ngăn cản bằng vũ lực thì họ sẽ thách thức quan hệ Việt-Trung, tạo ra khủng hoảng mới, ngang bằng (thậm chí lớn hơn) vụ khủng hoảng giàn khoan tháng 5/2014. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay, chắc cả hai bên đều không muốn xảy ra xung đột (vì chưa sẵn sàng). Nhưng liệu trong thời gian tới, hai bên có thể ngăn chặn được xung đột hay không, vẫn là một câu hỏi khó đoán (vì còn nhiều ẩn số và biến số). Nhưng cả hai bên đều không thể nhượng bộ, vì phải giữ thể diện và lợi ích cốt lõi. Tuy lần này chưa xảy ra bạo loạn (như tháng 5/2014), nhưng khó kiềm chế được người dân biểu tình chống Trung Quốc. Nếu Việt Nam khẳng định chủ quyền của mình và tiếp tục thăm dò dầu khí tại dự án Cá Voi Xanh (lô 118) và Cá Rồng Đỏ (lô 136-3), thì có thể xảy ra đụng độ với Trung Quốc. Trong trường hợp Việt Nam rút các tàu thăm dò của mình về thì vô hình trung thừa nhận khu vực đó có tranh chấp, và như vậy phải từ bỏ lợi ích sống còn của mình cho Trung Quốc. Nếu Trung Quốc bỏ qua vụ này, thì vô hình trung họ chấp nhận “một tiền lệ nguy hại cho chiến lược Biển Đông của Trung Quốc” (theo Alexander Vuving). Chính vì phải giữ thể diện và lợi ích quốc gia mà hai bên khó hóa giải được mâu thuẫn. Nếu Trung Quốc đưa lực lượng hải giám (và giàn khoan HD-981) tới áp đảo, mà Việt Nam vẫn không chịu lùi bước, thì xác xuất rủi ro xung đột rất cao. Nếu Trung Quốc dấn tới, họ sẽ thách thức không chỉ Việt Nam mà còn nhiều nước khác trong và ngoài khu vực có lợi ích về tự do hàng hải ở Biển Đông. Vấn đề là thái độ phản ứng của Mỹ và Nhật thế nào? Tuy họ chia sẻ với Việt Nam về tầm nhìn chiến lược tại Biển Đông, nhưng họ chưa phải là đồng minh chiến lược, mặc dù lợi ích chiến lược của chính họ cũng khó cho phép họ làm ngơ. Hàng năm lưu lượng hàng hóa đi qua Biển Đông là hơn $5.000 tỷ (bằng gần một nửa thương mại quốc tế), trong đó riêng Mỹ chiếm $1.200 tỷ. Từ sau vụ khủng hoảng giàn khoan (5/2014), quan hệ Việt-Trung đã tốt hơn. Việt Nam vừa cảnh giác, vừa cố gắng cải thiện quan hệ với Trung Quốc, đồng thời tăng cường hợp tác với các đối thủ chiến lược của Trung Quốc là Mỹ, Nhật, và lôi kéo sự quan tâm của EU và các nước khác tới Biển Đông. Quan trọng hơn, các sáng kiến hợp tác quốc phòng cụ thể giữa Việt Nam với Mỹ và Nhật cũng được nêu bật trong các tuyên bố chung trong hai chuyến đi Mỹ và Nhật mới đây của Thủ tướng Phúc. Các tuyên bố này nhấn mạnh lập trường cứng rắn của Việt Nam với Mỹ và Nhật về Biển Đông. Mỹ và Nhật bắt đầu chuyển giao cho Việt Nam tàu tuần duyên và xuồng tuần tra, và giúp Việt Nam nâng cao năng lực hàng hải. Những động thái nói trên chắc làm Bắc Kinh tức giận và phản ứng. Cho dù lý do thực sự làm tướng Long bỏ về là cố ý (hay bị “mời về”) thì sự cố đó không phải là một tín hiệu tốt cho quan hệ hai nước. Vì vậy trong thời gian tới có thể xảy ra một làn sóng căng thẳng mới trong quan hệ Việt-Trung. Theo Carl Thayer, nếu tướng Long khẳng định “Nam Hải (Biển Đông) là lãnh thổ Trung Quốc từ thời xa xưa” và yêu cầu Việt Nam ngừng thăm dò dầu khí tại mỏ Cá Voi Xanh và Cá Rồng Đỏ, thì chắc Việt Nam sẽ coi tuyên bố và yêu cầu đó là “quá khích” (inflammatory). Lãnh đạo Việt Nam chắc sẽ từ chối và phản ứng bằng cách khẳng định lại chủ quyền của mình tại Biển Đông. Alexander Vuving cũng nhận định: “có thể cả hai phía đều tính toán sai” và cả hai quốc gia “đều quyết tâm chứng tỏ cho phía bên kia thấy quyết tâm của mình về chủ quyền”. Dù sao, việc tướng Long đột ngột bỏ về tối 18/6 là một dấu hiệu bất thường làm sóng gió đang nổi lên trong quan hệ Việt-Trung. (“China Cancels Military Meeting With Vietnam Over Territorial Dispute”, Mike Ives & Jane Perlez, New York Times, 21/6/2017). Ý nghĩa hợp tác chiến lược Trong bối cảnh Việt Nam tăng cường hợp tác toàn diện với Mỹ, dự án hợp tác PetroVietnam và Exxon Mobil đã ký (1/2017) để khai thác mỏ Cá Voi Xanh (lô 118) vừa có ý nghĩa kinh tế to lớn (trị giá $10 tỷ) vừa có ý nghĩa chiến lược phòng vệ (hedging). Trước đây, Exxon Mobil không sợ Trung Quốc, thì bây giờ Exxon Mobil càng không sợ, vì Ngoại trưởng Rex Tillerson vốn là CEO của tập đoàn Exxon Mobil. Trung Quốc chỉ có thể bắt nạt Việt Nam chứ không bắt nạt được Mỹ và Exxon Mobil. Điều đáng chú ý là mỏ khí Cá Voi Xanh cách Đà Nẵng (bán đảo Sơn Trà) có 88km, và giáp ranh “đường lưỡi bò” của Trung Quốc. Cùng với cam kết của Mỹ và Nhật giúp Việt Nam tăng cường năng lực hải quân, quyết tâm triển khai dự án dầu khí Cá Voi Xanh và Cá Rồng Đỏ, cũng như ý định đưa tàu sân bay Mỹ đến Cảng Quốc tế Cam Ranh là các vấn đề rất nhạy cảm trong quan hệ Mỹ-Trung-Việt, nhất là trong bối cảnh hiện nay có những tin đồn về thỏa thuận ngầm giữa Việt Nam và Mỹ về căn cứ Cam Ranh. Có lẽ đây là ẩn số quan trọng nhất trong hợp tác chiến lược Việt-Mỹ. Tuy chưa rõ hai bên đã đạt được thỏa thuận hay chưa, nhưng nhiều người tin rằng Việt Nam sớm muộn cũng phải cho Mỹ thuê căn cứ Cam Ranh như một giải pháp tình huống có ý nghĩa răn đe và phòng vệ chiến lược (strategic hedging and deterence) bên cạnh ý nghĩa kinh tế (trong lúc ngân sách gần trống rỗng). Tiếp theo chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đến Cam Ranh (3/6/2012) như bước khởi đầu, các chính khách Mỹ và chiến hạm Mỹ đã liên tiếp tới Cam Ranh trong mấy năm qua. Quan trọng nhất là Tổng thống Obama đã tuyên bố bỏ cấm vận vũ khí trong chuyến thăm Việt Nam (23-2/5/2016), mở ra triển vọng hợp tác chiến lược Viêt-Mỹ. Trong bối cảnh căng thẳng Việt-Trung tăng lên, vấn đề Mỹ thuê căn cứ Cam Ranh dường như chỉ là vấn đề thời gian và giá cả cụ thể mà thôi. Câu chuyện Mỹ thuê Cam Ranh trở nên nhạy cảm và bí ẩn trong chuyến đi Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ngày 4/6/2017, Reuters đưa tin Podesta Group là công ty môi giới giữa Chính phủ Việt Nam với Chính quyền Trump (với tiền công là $30.000/tháng) đã kín đáo thừa nhận hai bên đã ký kết “một thỏa thuận quan trọng”. Thỏa thuận đó không phải về thương mại vì không có mặt Bộ trưởng Bộ Thương mại, nhưng lại có mặt Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (tướng Nguyễn Chí Vịnh) và Bộ trưởng Bộ Công an (tướng Tô Lâm). Có một số hiện tượng đáng lưu ý. Hội nghị TW5 lẽ ra họp vào tháng 3/2017 nhưng đã hoãn đến tháng 5/2017 (phải chăng để chờ ông Trump khẳng định?) Ngày 21/5/2017, Nhà Trắng thông báo Tổng thống Trump sẽ tiếp Thủ tướng Phúc ngày 31/5/2017. Liệu ông Trump có mời ông Phúc sang thăm không nếu TW5 không thông qua phương án cho thuê Cam Ranh? Một điểm nữa đáng chú ý là trong vụ khủng hoảng con tin Đồng Tâm, có tin Podesta Group đã nhắn tin cho Hà Nội rằng ông Trump sẽ không mời ông Phúc sang thăm nếu xảy ra đàn áp bằng bạo lực, và nếu vậy thì ông Phạm Bình Minh cũng không nên đi Mỹ. Trước khi ông Phúc lên đường thăm Mỹ, Reuters lại đưa tin chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Phúc là kết quả của một cuộc “thương lượng ngầm” với Mỹ. Tuyên bố Chung có một đoạn tích cực về Biển Đông: “Tổng thống Donald Trump của Hoa Kỳ nhấn mạnh là nước Mỹ sẽ tiếp tục cho tàu và máy bay di chuyển và hoạt động tại bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép”. Một đoạn khác về song phương: “Chính phủ Việt Nam coi trọng và mong muốn thúc đẩy hợp tác hữu nghị với Hoa Kỳ theo hướng thực chất, toàn diện, ổn định và lâu dài trên cơ sở tôn trọng thể chế chính trị của nhau”. Trong câu trên không thấy cụm từ “toàn vẹn lãnh thổ” như mọi khi để ám chỉ chính sách “Ba không” (không có căn cứ quân sự nước ngoài). Có một chi tiết quan trọng khác là trong khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội đàm với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng (31/5/2017) thì đồng thời tại Hà Nội, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch gặp TNS John McCain (Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện). Ngày hôm sau, không phải vô cớ mà TNS John McCain bay đi Cam Ranh, đến thăm chiến hạm USS John S.McCain đang đậu tại Cảng Quốc tế Cam Ranh. Ngày 5/6/2017, phái đoàn John McCain về đến Mỹ đã ra thông cáo: “Chúng tôi hy vọng sự hiện diện của USS John S. McCain là biểu tượng cho sự hòa giải giữa Mỹ và Việt Nam, cũng như nhắc nhở các đồng minh và kẻ thù của chúng ta về cam kết lâu dài của Mỹ tại khu vực”. Những nghịch lý tại Biển Đông Theo Báo cáo Asia-Pacific Rebalance 2025, muốn đối phó hiệu quả với sự trỗi dậy hung hăng của Trung quốc hiện nay (đặc biệt là tại Biển Đông), Mỹ phải kết hợp cả ba yếu tố là “tham dự” (engagement), “răn đe” (deterrence) và “trấn an” (reassurance). Đó là một chiến lược đúng, nhưng hơi muộn, vì chưa kịp triển khai thì chính quyền Trump đã thay thế chính quyền Obama, với những bước đi chập chững gây bất an và bất định cho khu vực. Chính sách ngoại giao đổi chác của ông Trump làm đồng minh Châu Á bất an, lo ngại Mỹ sẵn sàng thỏa hiệp với Trung Quốc (để kiểm soát Bắc Triều Tiên), nên không sẵn sàng chống lại sự trỗi dậy hung hãn của Trung Quốc. Nếu ông Trump không sẵn sàng thách thức những đòi hỏi ngang ngược của Bắc Kinh ở Biển Đông, thì các nước khu vực có thể bị xô đẩy ngả theo Bắc Kinh. Philippines từng là đồng minh gắn bó nhất của Mỹ ở khu vực, nay cũng công khai tách khỏi Mỹ để ngả theo Trung Quốc. Nhưng “tuần trăng mật” của Donald Trump và Tập Cận Bình từ sau Mar A Lago Summit đã tàn, vì hợp tác Mỹ-Trung về vấn đề Triều Tiên hầu như chỉ là ảo tưởng, làm Washington thất vọng vì không có kết quả thực chất. Trong khi đó, Trung Quốc vận dụng “Binh pháp Tôn tử” (và cờ vây), tiếp tục triển khai “Tam chủng Chiến pháp” (three-warfare doctrine) kết hợp chiến tranh tâm lý với truyền thông và pháp lý. Tuy Trung Quốc không muốn xung đột với Mỹ, nhưng lại gây căng thẳng tối đa tại Biển Đông (như trò “brinkmanship”). Thứ nhất, Mỹ là mối lo lớn nhất của Trung Quốc, nên họ gây căng thẳng để hù dọa Mỹ không dám can thiệp vào khu vực này. Nếu xung đột nhỏ với Việt Nam hay Philippines xảy ra thì Trung Quốc dễ dàng bắt nạt đối phương và coi đó là việc nội bộ (song phương), không liên quan đến Mỹ. Thứ hai, Trung Quốc cũng không muốn Nhật, Úc, Ấn Độ can thiệp vào Biển Đông (cùng với Mỹ) vì một liên minh như vậy (Mỹ-Nhât-Úc-Ấn) là mối lo thứ hai của của Trung Quốc. Nếu vô hiệu hóa được hai mối lo trên, Trung Quốc dễ dàng cô lập, bắt nạt và phân hóa ASEAN (như đang diễn ra hiện nay). Bị Trung Quốc phân hóa nên ASEAN đang đánh mất vai trò, trong khi Mỹ sao nhãng. Đó là thời cơ tốt nhất để Trung Quốc bắt nạt nước láng giềng Việt Nam (claimant) hay Singapore (ASEAN coordinator). Theo Alexander Vuving, đây là “cơ hội ngàn vàng” để Trung Quốc lấp chỗ trống quyền lực, nhằm thay thế vai trò lãnh đạo khu vực của Mỹ. Trung Quốc triển khai chiến lược lấn sân từng bước, thay đổi thực địa tại Biển Đông bằng cách xen kẽ chiến dịch lấy lòng người (Charm Offensive) bằng một đợt dùng sức mạnh để cưỡng chế (coercion). Đó là chính sách “cái gậy và củ cà rốt” tuy cổ truyền nhưng vẫn có tác dụng (nhất thời). Hiện nay, Việt Nam được coi như lá bài chủ chốt giúp Mỹ ngăn chặn tham vọng bá quyền của Trung Quốc muốn độc chiếm Biển Đông, nhất là sau khi Philippines đã ngả theo Bắc Kinh. Hợp tác chiến lược Việt-Mỹ là cơ sở thiết yếu cho quan hệ đối tác chiến lược, giúp tăng cường ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực, và tăng cường vai trò của Việt Nam trong ASEAN. Mỹ và các đồng minh/đối tác trong khu vực cần lập ra một liên minh trên thực tế (de facto coalition) theo khuôn khổ “đối tác an ninh khu vực” (regional security partnership). Về lâu dài, lợi ích an ninh của Việt Nam (cũng như ASEAN) gắn liền với “tứ giác Mỹ-Nhật-Úc-Ấn” (bên cạnh cộng đồng ASEAN). Một liên minh “defacto” như vậy có thể chia sẻ thông tin tình báo, hợp tác hải quân và hàng hải để nâng cao năng lực an ninh quốc phòng. Thông qua chuyển giao trang thiết bị/huấn luyện/tập trận chung, liên minh này có thể giúp các nước khu vực (như Việt Nam) từng bước tham gia tuần tra Biển Đông (FONOPs). Chỉ có như vậy mới có thể giúp các nước ASEAN tự tin, đoàn kết và “thoát Trung”. Mấy lời cuối Cuộc chiến “mèo vờn chuột” trên Biển Đông đang gia tăng. Lực lượng Hải giám hùng hậu của Trung Quốc như “hạm đội dân quân biển” ngày càng hung dữ. Những vụ tàu Hải giám Trung Quốc đâm tàu Kiểm ngư Việt Nam còn gia tăng, có thể dẫn đến xung đột trên biển rất nguy hiểm, dễ rơi vào bẫy Trung Quốc. Trong khi lực lượng hải quân Việt Nam (hay Mỹ và Nhật) không thể trực tiếp can thiệp, thì “hạm đội dân quân biển” của Trung Quốc tung hoành bắt nạt lực lượng Kiểm ngư và Cảnh sát Biển còn nhỏ yếu của Việt nam. Người Việt tuy giỏi đánh du kích (trong rừng) nhưng Biển Đông không giống rừng Trường Sơn. Nhưng điều đáng lo ngại nhất không phải ta thua vì thiếu tàu chiến hay máy bay, mà sợ “quân đội nhân dân” đánh mất lòng tin của dân, không còn “trung với nước, hiếu với dân”. Lâu nay “quân đội chuyên nghiệp” của ta quá mải mê làm kinh tế để làm giàu, bận chiến đấu tại trận địa Đồng Tâm hay sân golf Tân Sơn Nhất, nên các nhóm lợi ích quân đội tham nhũng không thua kém ai, làm quân đội mất sức chiến đấu. Trong khi Trung Quốc quyết liệt chống tham nhũng và cải tổ quân đội, thì chúng ta đã làm gì? Nay lời kêu gọi “quân đội thôi làm kinh tế” để tâp trung bảo vệ tổ quốc, nghe như một khẩu hiệu yếu ớt và muộn màng. Nhưng thà “muộn còn hơn không”, vì đã đến lúc “đổi mới hay là chết” (do “cùng tắc biến”). Mỹ và Nhật đã bắt đầu chuyển giao cho Cảnh sát Biển Việt Nam một số tàu tuần duyên/tuần tra và tăng cường huấn luyện/tập trận trên biển, nhưng điều này còn quá ít và quá chậm (too little too latte) trước tình thế cấp bách hiện nay. Tàu tuần duyên (lớp Hamilton) mà Mỹ vừa chuyển giao cho Việt Nam chưa hoạt động được trước tháng 11/2017 (vì cần 6 tháng huấn luyện sau khi chuyển giao). Có nhiều hệ quả do chính sách “đi dây” cân bằng thụ động của Việt Nam, cũng như chủ trường “lãnh đạo từ phía sau” (leading from behind) của ông Obama, tuy “xoay trục” nhưng “vừa đái vừa run” như “tiếng kèn ngập ngừng” (uncertain trumpet). Mỹ đã để Trung Quốc cướp mất bãi cạn Scarborough của Philippines, nên đã làm cho ông Duterte mất lòng tin vào Washington, đã quyết định bỏ Mỹ để ngả theo Trung Quốc. Tuy Mỹ vẫn tuần tra Biển Đông (FONOP) nhưng bằng cách “đi qua vô hại” (innocent passage), làm Trung Quốc coi thường. Ông Tập Cận Bình đã “nắn gân” và qua mặt ông Obama. Mấy năm qua Trung Quốc đã ráo riết “thay đổi thực địa” và quân sự hóa Biển Đông như cắt lát salami, nên đã chiếm được thế thượng phong. Theo Carl Thayer, “Biển Đông nay là cái ao của Trung Quốc”. Nhưng cái giá phải trả là Trung Quốc đang đẩy Việt Nam vào tay người Mỹ, như trước đây họ đã đẩy Việt Nam vào tay người Nga. Vì vậy, Cam Ranh cũng như Cá Voi Xanh là những ẩn số và biến số có thể làm thay đổi cuộc chơi (game changers). Dù sao tôi vẫn tin trong trời đất và thế gian này luôn có quy luật “cùng tắc biến, biến tắc thông”. Cái gì không thể xấu hơn được nữa thì sẽ tốt lên. Trong mọi chuyện xảy ra trên đời này, luôn có quy luật “hệ quả không định trước” (unintended consequences). 27/6/2017 N.Q.D. Tác giả gửi cho viet-studies ngày 27-6-17 Nguồn: http://www.viet-studies.net/kinhte/NQuangDy_BanCoBienDong.html